Wikipedysta:EMeR Manix/Trifosforan sodu

Tripolifosforan sodu wytwarza się przez ogrzewanie _{stechiometrycznej} mieszaniny wodorofosforanu sodu, Na₂HPO₄ i fosforanu sodu, _NaH2PO4, w dokładnie kontrolowanych warunkach^[2].

2 Na₂HPO₄ + NaH₂PO₄ → Na₅P₃O₁₀ + 2 H₂O

W ten sposób rocznie produkuje się około 2 milionów ton^[3].

STPP jest bezbarwną solą, która występuje zarówno w postaci bezwodnej, jak i w postaci heksahydratu. Anion można opisać jako łańcuch pentanionowy [O₃POP(O)₂OPO₃]^{5− [4][5]}. Znanych jest wiele pokrewnych di-, tri- i polifosforanów, w tym cykliczny trifosforan (np. trimetafosforan sodu). Silnie wiąże się z kationami metali jako dwukleszczowy i trójkleszczowy środek chelatujący.

Detergenty

Większość STPP jest zużywana jako składnik dostępnych na rynku detergentów. Służy jako „budowniczy”, żargon przemysłowy określający zmiękczacz wody. W twardej wodzie (woda zawierająca duże stężenia Mg²⁺ i Ca²⁺) detergenty ulegają dezaktywacji. Będąc silnie naładowanym środkiem chelatującym, TPP⁵⁻ ściśle wiąże się z didykacjami i zapobiega ich zakłócaniu działania detergentu sulfonianowego^[3].

Żywność

STPP to środek konserwujący do owoców morza, mięsa, drobiu i pasz dla zwierząt^[3]. Jest powszechny w produkcji żywności jako numer E E451. W żywności STPP stosuje się jako emulgator i zatrzymuje wilgoć. Wiele rządów reguluje ilości dozwolone w żywności, ponieważ może to znacznie zwiększyć wagę sprzedaży, w szczególności owoców morza. Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków uznaje STPP za ogólnie uznawany za bezpieczny . ^[6]

Inne zastosowania

Inne zastosowania (setki tysięcy ton rocznie) obejmują ceramikę (zmniejszenie lepkości szkliw do pewnego limitu), garbowanie skór (jako środek maskujący i garbnik syntetyczny - SYNTAN), środki przeciwzbrylające, opóźniacze wiązania, opóźniacze płomienia, papier, pigmenty antykorozyjne, tekstylia, produkcja gumy, fermentacja, środki przeciw zamarzaniu . „ ^[3] TPP stosuje się jako środek sieciujący polianion w dostarczaniu leków na bazie polisacharydów. ^[7] Pasta do zębów może zawierać trifosforan sodu^{[8][9][10][11][12][13][14]}.

Stwierdzono, że wysokie stężenie fosforanów w surowicy jest czynnikiem predykcyjnym zdarzeń sercowo-naczyniowych i śmiertelności. Chociaż fosforan występuje w organizmie i pożywieniu w postaci organicznej, nieorganiczne formy fosforanu, takie jak trifosforan sodu, są łatwo adsorbowane i mogą powodować podwyższony poziom fosforanów w surowicy^[15]. Sole anionów polifosforanowych działają umiarkowanie drażniąco na skórę i błony śluzowe, ponieważ mają lekko zasadowy odczyn^[1].

Ponieważ jest bardzo dobrze rozpuszczalny w wodzie, STPP nie jest w znaczący sposób usuwany w procesie oczyszczania ścieków. STPP hydrolizuje do fosforanu, który jest asymilowany w naturalnym cyklu fosforu. Detergenty zawierające fosfor przyczyniają się do eutrofizacji wielu wód słodkich^[1].

• Dopuszczalne dzienne spożycie

[[Kategoria:Fosforany]][[Kategoria:Związki sodu]][[Kategoria:Chemiczne dodatki do żywności]]