Zadra (kolejka górska)

hybrydowa kolejka górska w parku Energylandia w Polsce

Zadra – najwyższa na świecie hybrydowa (stalowo-drewniana)[1][2][3] kolejka górska typu hyper coaster otwarta 22 sierpnia 2019 roku w parku rozrywki Energylandia w Polsce, zbudowana przez amerykańskie przedsiębiorstwo Rocky Mountain Construction przy współpracy z europejskim przedstawicielem firmy – Vekomą[3][4][5]. Do czasu otwarcia w Stanach Zjednoczonych 11 marca 2022 roku roller coastera o identycznej wysokości 62,8 m, Iron Gwazi, Zadra była także najszybszym (121 km/h) i najbardziej stromym (90°) roller coasterem hybrydowym na świecie (nowy rekord to odpowiednio 122,3 km/h oraz 91°)[6]. Pierwszy egzemplarz modelu I-Box zbudowany od podstaw, niebędący modernizacją starej drewnianej kolejki górskiej[2]. Całkowity koszt budowy wyniósł 61,5 mln , z czego 20 mln zł pokryto z dofinansowania uzyskanego z Funduszy Europejskich[7].

Zadra
Energylandia
Ilustracja
Status

działa

Data otwarcia

22 sierpnia 2019

Typ

hybrydowy hyper coaster

Model

I-Box Track

Producent

Rocky Mountain Construction

Projektant

Alan Schilke

Parametry techniczne
Napęd

łańcuch

Wysokość

62,8 m

Prędkość

121 km/h

Długość

1 316 m

Max kąt spadku

90°

Max przeciążenie

4 g

Liczba inwersji

3

Inwersje

zero-g-stall, step-up under flip, zero-g-roll

Liczba pociągów

2

Układ pociągu

12 × 2 os. w rzędzie

Inne informacje
Czas przejazdu

1 m 50 s

Przepustowość

1 050 pas./h

Min wzrost

140 cm

Koszt budowy

14,5 mln EUR

Strona internetowa

Historia

W grudniu 2017 roku park ogłosił wyniki przetargu na budowę trzech nowych kolejek górskich do 2020 roku, w tym drewnianej kolejki górskiej[8].

W dniu 27 października 2018 roku park zwołał konferencję prasową, na której ogłosił budowę nowej strefy tematycznej Smoczy Gród, którego główną atrakcją będzie nowy drewniany roller coaster[9].

W listopadzie 2018 roku Alan Schilke, jeden z projektantów, potwierdził w wywiadzie udzielonym w ramach targów IAAPA, że Zadra będzie pierwszą kolejką górską RMC wykonaną w technologii I-Box Track budowaną od podstaw i nie będącą modernizacją istniejącej drewnianej kolejki[2].

W kolejnym wywiadzie udzielonym pod koniec listopada 2018 roku A. Schilke potwierdził, że Zadra odbierze rekord najszybszej i najwyższej kolejce hybrydowej świata – Steel Vengeance w parku Cedar Point (62,5 m, 119,1 km/h) – oraz wyrówna jej rekord największego kąta pierwszego spadku (90°) na kolejce hybrydowej[1].

W listopadzie 2018 roku rozpoczęła się budowa fundamentów pod podpory kolejki[10].

W grudniu 2018 roku na swoje miejsce trafiła drewniana konstrukcja pierwszych podpór roller coastera[11].

W styczniu 2019 roku magazyn branżowy First Drop wydawany przez klub European Coaster Club podał, że wysokość kolejki wyniesie ok. 62,8 m, a długość ok. 1 300 m[12].

W lutym 2019 na plac budowy dostarczone zostały pierwsze fragmenty toru kolejki[13].

W nocy z 10 na 11 marca 2019 roku konstrukcja nieukończonej kolejki została uszkodzona w wyniku działania porywistego wiatru, którego prędkość dochodziła do ok. 110 km/h[14]. Następnego dnia park poinformował, że rozpoczęło się sprzątanie placu budowy, a termin otwarcia roller coastera w 2020 roku nie jest zagrożony[15][16].

21 maja 2019 roku zainstalowany został najwyższy element konstrukcji podpierającej główne wzniesienie kolejki.

Pod koniec maja 2019 roku zespół budujący kolejkę został poszerzony o osoby biorące do tej pory udział w budowie kolejki Untamed w parku Walibi Holland, która zakończyła się 16 maja[17].

W czerwcu 2019 zainstalowano ostatni stalowy element głównego wzniesienia, pierwszy spadek oraz większość drewnianych podpór wraz z fragmentami toru[18].

W pierwszej połowie lipca 2019 roku zainstalowane zostały tory głównej inwersji roller coastera: zero-g-stall[19].

22 lipca 2019 roku zainstalowany został ostatni fragment toru kolejki.

5 sierpnia 2019 roku na tor trafił pierwszy z dwóch pociągów kolejki[20].

15 sierpnia 2019 roku odbył się pierwszy przejazd testowy[21].

19 sierpnia 2019 roku park ogłosił datę otwarcia kolejki – 22 sierpnia 2019 roku – oraz przedstawił nagranie z przejazdu testowego[22].

22 sierpnia 2019 roku kolejka została otwarta dla gości parku[4].

10 września 2022 roku Zadra znalazła się na 26. miejscu rankingu 50 najlepszych stalowych kolejek górskich świata czasopisma Amusement Today i jako pierwszy polski roller coaster otrzymał nagrodę Golden Ticket Award[23].

Technologia budowy

Zero-g-stall

Zadra stanowi egzemplarz modelu I-Box firmy RMC. Model ten charakteryzuje się całkowicie stalową konstrukcją szyn i łączników, które mogą być podparte zarówno stalowymi, jak i drewnianymi podporami, w przeciwieństwie do klasycznej drewnianej kolejki górskiej, w przypadku których szyna posiada drewnianą podstawę (ang. stack), pokrytą z wierzchu cienką blachą stalową (ang. running steel)[24].

W swojej kampanii reklamowej, uruchomionej z okazji otwarcia roller coastera, park błędnie określił Zadrę jako kolejkę górską drewnianą (ang. wooden coaster), podczas gdy według standardów branży model I-Box stanowi kolejkę górską stalową (stalowy tor) o hybrydowej konstrukcji podpór (stalowo-drewnianej)[25]. Niejasna była również sytuacja dotycząca ostatecznej wysokości konstrukcji, którą park określał w swoich materiałach jako 61, 63, a nawet 63,8 m. Podana wysokość 62,8 m pochodzi z wywiadu udzielonego w 2018 roku magazynowi branżowemu First Drop przez projektanta kolejki, Alana Schilke[4]. W 2021 roku producent atrakcji potwierdził wymienione w wywiadzie parametry techniczne[3].

Opis przejazdu

Zero-g-roll

Pociąg opuszcza stację i wykonuje skręt o 100° w prawo, po czym rozpoczyna wjazd na główne wzniesienie o wysokości 62,8 m, z którego zjeżdża pod kątem 90°. Następnie pokonuje długie i niskie wzniesienie z jednoczesnym lekkim skrętem w prawo, po czym wykonuje nawrót o 180° w lewo w połączeniu z ujemnymi przeciążeniami (tzw. airtime) i zjazdem w postaci slalomu. Po wykonaniu lekkiego skrętu w prawo pociąg pokonuje pierwszą inwersję, tj. zero-g-stall, stanowiący wzniesienie z nieważkością (0 g) pokonywane w pozycji odwróconej, z jednoczesnym przejazdem przez dwa niewielkie otwory w podporach pierwszego spadku (keyhole, "dziurka od klucza"). Następnie pociąg wykonuje skręt w lewo o 270°, w połowie drogi pochylając się na zewnątrz, zamiast do wewnątrz, co generuje przeciążenia ujemne (wave turn), po czym skręca w prawo o 90°, przejeżdża przez kolejną "dziurkę od klucza" i pokonuje wzniesienie z silnymi przeciążeniami ujemnymi (ejector airtime hill). Następnie pokonuje drugą inwersję – step-up under flip – stanowiący podjazd na wzniesienie z jednoczesnym obrotem o 270° w lewo, a następnie zjazd w prawo z nawrotem o 180° wewnątrz gęstej struktury drewnianych podpór. Następnie pociąg pokonuje resztę zjazdu ze wzniesienia w dwóch etapach (double down), niskie wzniesienie w kształcie litery S (s-turn with airtime) oraz ostatnią inwersję (prawoskrętny 270° zero-g-roll), skręca w lewo o 90°, zostaje wyhamowany i powraca na stację[26]. W wielu miejscach tor zbliża się na niewielką odległość do podpór kolejki, dając złudzenie nadchodzącego zderzenia z głowami pasażerów (tzw. headchopper).

Tematyzacja

Zadra stanowi część strefy tematycznej parku pod nazwą Smoczy Gród, stylizowanej na średniowieczną osadę z elementami znanymi ze światów literatury fantasy[18]. Podpory w naturalnym kolorze drewna, tor ciemnoczerwony. Przód pociągu stylizowany na głowę smoka wykonaną z drewna i metalu.

Miejsce w rankingach

W 2022 roku Zadra trafiła do rankingu 50 najlepszych stalowych kolejek górskich świata czasopisma Amusement Today i jako pierwsza polska kolejka górska otrzymała nagrodę Golden Ticket Award.

Golden Ticket Awards – Top 50 stalowych kolejek górskich
20192020202120222023
[27]×[28][29]26[23]32[30]

Ze względu na zbyt późną datę otwarcia, roller coaster Zadra nie mógł zostać wpisany do rankingu European Star Award dziesięciu najlepszych nowych kolejek górskich otwartych w 2019 roku w Europie. Nagroda za pierwsze miejsce trafiła w 2019 roku do roller coastera Untamed w parku Walibi Holland, zbudowanego przez tego samego producenta[31].

Zadra zajęła 1. miejsce w rankingu World of Parks Awards najlepszych dużych kolejek górskich w Europie w 2020 roku na podstawie głosów gości europejskich parków rozrywki[32].

European Star Award – Top 10 stalowych kolejek górskich w Europie
2019202020212022
[31]3[33]×3[34]

Zobacz też

Przypisy

Linki zewnętrzne

  • POV – symulacja przejazdu przygotowana przez RMC i przedstawiona na konferencji prasowej,
  • POV – nagranie przejazdu testowego z punktu widzenia pasażera.