عظیم شمالی جنگ
| Great Northern War | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Clockwise from top left:
| |||||||||
| |||||||||
| محارب | |||||||||
|
| ||||||||
| کمانڈر اور رہنما | |||||||||
|
| ||||||||
| طاقت | |||||||||
| ہلاکتیں اور نقصانات | |||||||||
About 200,000:
| About 200,000: | ||||||||
.svg){kind=small}
سانچہ:Campaignbox Great Northern Warسانچہ:Campaignbox Dano–Swedish Wars
سانچہ:Campaignbox Russo–Swedish Warsسانچہ:Campaignbox Russo-Ottoman Wars
عظیم شمالی جنگ (1700–1721) اک تنازعہ سی جس وچ روس دے سارڈم دے زیرقیادت اک اتحاد نے شمالی ، وسطی تے مشرقی یورپ وچ سویڈش سلطنت دی بالادستی دا کامیابی دے نال مقابلہ کيتا۔ سویڈش مخالف اتحاد دے ابتدائی رہنماواں روس دا پیٹر اول ، ڈینمارک- ناروے دا فریڈرک چہارم تے سیکسونی - پولینڈ لیتھوانیا دا آگسٹس II مضبوط سن . فریڈرک چہارم تے اگسٹس دوم چارلس <a href="./ چارلس XII دے تحت سویڈن توں شکست کھا گئے تے بالترتیب 1700 تے 1706 وچ اتحاد توں باہر ہوئے گئے ، لیکن پولٹاوا دی لڑائی وچ چارلس XII دی شکست دے بعد 1709 وچ اس وچ شامل ہوئے گئے۔ برطانیہ دے جارج اول تے ہینور دے الیکٹورٹ نے 1714 وچ ہینوور دے لئی تے 1717 وچ برطانیہ دے لئی اس اتحاد وچ شامل ہوئے ، تے 1715 وچ برانڈین برگ۔پروسیا دے فریڈرک ولیم اول نے اس وچ شمولیت اختیار کيتی۔
چارلس XII نے سویڈش فوج دی قیادت کيتی۔ سویڈن دے اتحادیاں وچ ہولسٹین گوٹورپ ، ستانیسلاو I لشچینسکی (1704–1710) دے تحت متعدد پولش رئیس تے یوکرین ہتمان ایوان مازیپا (1708–1710) دے تحت کازک شامل سن ۔ سلطنت عثمانیہ نے عارضی طور اُتے سویڈن دے چارلس XII دی میزبانی دی تے پیٹر I دے خلاف مداخلت کيتی۔
جنگ اس وقت شروع ہوئی جدوں ڈنمارک – ناروے ، سیکسونی تے روس دے اتحاد نے اس موقع نوں محسوس کردے ہوئے نوجوان چارلس الیون دی حکمرانی دے بعد سویڈش سلطنت دے خلاف جنگ دا اعلان کيتا تے سویڈش ہولسٹین گوٹورپ ، سویڈش لیونیا تے سویڈش اُتے تن گنیاحملہ کيتا۔ انجیریا ۔ سویڈن نے بالترتیب ٹریوینڈل (اگست 1700) تے ناروا (1700 نومبر) وچ ڈنمارک تے روسی حملےآں توں علیحدگی اختیار کيتا ، تے جوابی کارروائی وچ اگستس دوم دی افواج نوں پولش – لتھوانیائی دولت مشترکہ دے ذریعے سیکسونی وچ دھکیل دتا ، تے اگستس نوں (اکتوبر 1706) نوں ملک بدر کردتا۔ اسنوں الٹرینسٹائڈٹ دے معاہدے وچ شکست تسلیم کرنے اُتے مجبور کرنا۔ اس معاہدے نے ست سال پہلے اتحاد دے معمار جوہن رین ہولڈ پیٹکل دی حوالگی تے پھانسی نوں وی محفوظ کر ليا سی۔ دراں اثنا ، پیٹر اول دی افواج نے ناروا دی شکست توں باز آوری دی تے سویڈن دے بالٹک صوبےآں وچ گراؤنڈ حاصل کرلیا ، جتھے انہاں نے سن 1703 وچ سینٹ پیٹرزبرگ دی بنیاد رکھے ہوئے بحر بالٹک وچ روسی رسائی نوں روکیا۔ چارلس الیون سیکسونی توں پیٹر دا مقابلہ کرنے دے لئی روس چلا گیا ، لیکن ایہ مہم 1709 وچ پولینڈا (موجودہ یوکرائن وچ ) دے فیصلہ کن معردے ميں تے سویڈن دی عثمانی قصبے بینڈر وچ چارلس دے جلاوطنی دے وقت سویڈش دی مرکزی فوج دی تباہی دے نال ختم ہوگئی۔ دریائے پرتھ مہم وچ عثمانی سلطنت نے روسی- مولڈویائی فوج نوں شکست دتی ، لیکن ایہ معاہدہ روس دے مؤقف دے بغیر کسی نتیجے اُتے پہنچیا۔
پولٹاوا دے بعد ، سویڈش مخالف اتحاد دوبارہ زندہ ہويا تے اس دے بعد ہینوور تے پرشیا اس وچ شامل ہوگئے۔ بحیرہ بالٹک دے جنوب تے مشرق وچ طاعون زدہ علاقےآں وچ باقی سویڈش فورسز نوں بے دخل کردتا گیا ، آخری شہر ، ریگا دے نال ، 1710 وچ گر گیا۔ اتحادی ملکاں دے اراکین نے سویڈش دے بیشتر راج نوں اپنے درمیان تقسیم کر کے سویڈش ڈومیم مارس بالٹی نوں تباہ کردتا ۔ ڈنمارک - ناروے تے مشرق توں روس نے سویڈن وچ مناسب حملہ کيتا سی ، جس نے 1714 تک فن لینڈ اُتے قبضہ کر ليا سی۔ ہیلسنگبرگ (1710) دی جنگ وچ سویڈن نے ڈنمارک دے حملہ آوراں نوں شکست دتی۔ چارلس الیون نے ناروے دا اک محاذ کھولیا لیکن اوہ 1718 وچ فریڈریکٹن وچ ماریا گیا۔
جنگ سویڈن دی شکست دے نال ختم ہوگئی ، روس نوں بالٹک خطے وچ نويں غالب طاقت تے یوروپی سیاست وچ اک نويں وڈی طاقت دی حیثیت توں چھڈ دتا گیا۔ مغربی طاقتاں ، برطانیہ تے فرانس ، ہسپانوی جانشینی (1702–1715) دی علیحدہ علیحدہ جنگ وچ گرفتار ہوگئياں ، جو انجو دے ہسپانوی تخت دے بعد برن فیلیپ تے فرانس تے اسپین دے ممکنہ طور اُتے شمولیت اُتے پھیل گئی۔ . عظیم شمالی جنگ دا باضابطہ اختتام سویڈش-ہنووین تے سویڈش - پرشین معاہداں اسٹاک ہوم (1719) ، فریڈرکسبرگ دا ڈانو-سویڈش معاہدہ (1720) ، تے روس-سویڈش معاہدہ نائسٹ (1721) دے نال ہويا۔ انہاں معاہداں توں سویڈن نے اسنوں صوتی واجبات [۱۶] توں مستثنیٰ قرار دتا تے بالٹک صوبےآں تے سویڈش پولینیا دے جنوبی حصے توں محروم ہوگیا۔ امن معاہداں نے وی ہولسٹین گوٹورپ دے نال اس دا اتحاد ختم کردتا۔ ہینوور نے بریمن - ورڈن حاصل کيتا ، برینڈن برگ - پرشیا نے اوڈر مشرقی ( اسٹیٹین لاگوسن ) نوں شامل کرلیا ، روس نے بالٹک صوبےآں نوں محفوظ بنایا ، تے ڈنمارک نے سکلس وِگ - ہولسٹین وچ اپنی پوزیشن مستحکم کردتی۔ سویڈن وچ ، چارلس الیون دی موت دے نال ہی مطلق العنان بادشاہت دا خاتمہ ہوچکيا سی ، تے سویڈن وچ آزادی دے دور دا آغاز ہويا۔
پس منظر
1560 تے 1658 دے سالاں دے درمیان ، سویڈن نے خلیج فن لینڈ اُتے قائم اک بالٹک سلطنت تشکیل دتی تے اس وچ کریلیا ، انگیریا ، ایسٹونیا تے لیونیا صوبے شامل سن ۔ تیس سالاں دی جنگ دے دوران سویڈن نے جرمنی وچ وی خطے حاصل کیتے ، جس وچ مغربی پومرانیا ، وسمار ، برین دے ڈچی ، تے ورڈن شامل نيں۔ ايسے مدت دے دوران ، سویڈن نے آواز دے شمال (1645–1658) دے شمال وچ ڈینش تے ناروے دے صوبےآں نوں فتح کيتا۔ انہاں کامیابیاں نوں اک تربیت یافتہ فوج توں منسوب کيتا جاسکدا اے ، جو نسبتا چھوٹی سی مقدار دے باوجود ، بیشتر براعظم فوجاں توں کدرے زیادہ پیشہ ور سی ، تے 17 ويں صدی دے دوران ، انتظامیہ (سویلین تے فوجی دونے) دی جدید کاری دے لئی وی ، بادشاہت نوں ملک دے وسائل تے اس دی سلطنت نوں موثر انداز وچ استعمال کرنے دے قابل بنایا۔ میدان وچ لڑدے ہوئے ، سویڈش فوج (جس نے تیس سالاں دی جنگ دے دوران نسلی سویڈش دے مقابلے وچ زیادہ جرمن تے سکاٹش باڑے اُتے مشتمل سی ، لیکن اس دا انتظام سویڈش کراؤن [۱۷] کيتا گیا سی) ، خاص طور اُتے ، فوری تے مستقل مارچ کرنے وچ کامیاب رہیا زبردست فوجی ڈرل دی وجہ توں زمین دے وڈے حصےآں تے چھوٹے اسلحہ دی اک اعلیٰ شرح نوں برقرار رکھنے دے لئی۔
پر ، سویڈش ریاست بالآخر طویل جنگ وچ اپنی فوج دی مدد تے برقرار رکھنے وچ ناکام رہی۔ برصغیر وچ مہمات دی بنیاد اس تجویز کيتی گئی سی کہ فوج نو حاصل شدہ اراضی دی پرت مار تے ٹیکس دے ذریعے مالی طور اُتے خود حمایت کرے گی ، ایہ تصور اس دور دی سب توں وڈی طاقتاں دے اشتراک توں اے۔ جنگ کيتی لاگت مقبوضہ ملکاں دی مالی اعانت توں کدرے زیادہ ثابت ہوئی تے سویڈن دے خزانے تے افرادی قوت وچ وسائل طویل تنازعات دے بعد ختم ہوگئے۔
پریشانیاں دے وقت روس وچ غیر ملکی مداخلتاں دے نتیجے وچ اسٹولبوو (1617) دے معاہدے وچ سویڈش دا فائدہ ہويا۔ اس معاہدے نے روس نوں بالٹک بحر تک براہ راست رسائی توں محروم کردتا۔ روس دی خوش قسمتیاں نے 17 ويں صدی دے آخری سالاں وچ ، خاص طور اُتے پیٹر اعظم دے اقتدار وچ اضافے دے نال ، الٹنا شروع کيتا ، جو پہلے نقصانات نوں دور کرنے تے بالٹک دی موجودگی نوں دوبارہ قائم کرنے دے خواہاں سن ۔ 1690 دی دہائی دے آخر وچ ، مہم جوئی جوہن پیٹکول ، ڈوبمارک تے سیکسونی دے نال روس دی اتحادی طور پربرازینسکوئی دے خفیہ معاہدے دے ذریعے کامیاب ہويا ، تے 1700 وچ تِناں طاقتاں نے حملہ کردتا۔
مخالفت
سویڈش کیمپ
سویڈن دے چارلس XII [nb ۱] 14سال دی عمر وچ 1697 وچ سویڈن دے چارلس XI دا جانشین ہويا۔ اپنے پیشرو توں ، اس نے اک مطلق بادشاہ دی حیثیت توں سویڈش سلطنت دا اقتدار سنبھال لیا۔ چارلس الیون نے سلطنت نوں جنگاں توں دور رکھنے دی کوشش کيتی سی ، تے اندرونی اصلاحات جداں کمی تے الاٹمنٹ اُتے توجہ دتی سی ، جس توں بادشاہ دی حیثیت تے سلطنت دی فوجی صلاحیتاں نوں تقویت ملی سی۔ چارلس الیونس نے ہر قسم دی عیش و عشرت تے شراب تے فرانسیسی بولی دے استعمال توں پرہیز کيتا ، کیوں کہ اوہ انہاں چیزاں نوں زوال آمیز تے ضرورت توں زیادہ سمجھے۔ اس نے گھوڑےآں اُتے سوار اک عام فوجی دی زندگی نوں ترجیح دتی ، معاصر بارکو عدالتاں دی ننيں۔ اس نے اپنے مخالفین نوں ملک بدر کرنے دے اپنے عزم دا پختہ ارادہ کيتا ، جسنوں اوہ ٹوٹے وعدےآں دی وجہ توں انہاں دے تخت توں نااہل سمجھدا سی ، اس طرح امن قائم کرنے دے کئی مواقع لینے توں انکار کردا سی۔ جنگ دے دوران ، چارلس الیون دے علاوہ سویڈش دے سب توں اہم کمانڈر انہاں دے نیڑےی دوست کارل گستاو ریحنسکیالڈ ، میگنس اسٹینبوک تے ایڈم لڈ وِگ لیوین ہاؤپٹ وی سن ۔
چارلس فریڈرک ، فریڈرک چہارم دا بیٹا ، ہولسٹین گوٹورپ (چارلس XII دا کزن) [nb ۱] تے سویڈن دے چارلس XI دی بیٹی ہیڈویگ سوفیا 1702 توں سویڈش دا وارث سی۔ انہاں نے 1718 وچ چارلس الیون دی موت اُتے تخت دا دعویٰ کيتا سی ، لیکن الریک الیونورا نے اس دی سرکوبی دی سی۔ چارلس فریڈرک دی شادی پیٹر اول دی اک بیٹی ، انا پیٹرووینا توں ہوئی سی ۔
ایوان مزیپا یوکرائنی کازاک ہتمان سی جس نے روس دے لئی لڑائی دی لیکن 1708 وچ چارلس XIIسے انکار کر دتا۔ مازیپا 1709 وچ عثمانی جلاوطنی وچ انتقال کر گیا۔
الائیڈ کیمپ
پیٹر عظیم 1682 وچ اپنے وڈے بھائی فیڈور دی موت اُتے زار بن گیا لیکن اوہ 1689 تک اصل حکمران نئيں بن سکیا۔ انہاں نے ملک وچ اصلاحات دا آغاز کيتا ، روسی سارڈم نوں تجارت تے مضبوط ، پیشہ ور فوج تے بحریہ اُتے انحصار کردے ہوئے اک جدید سلطنت دی شکل دی۔ انہاں نے اپنے دور حکومت وچ روس دے قد نوں بہت ودھایا جدوں کہ بالٹک ، سیاہ تے کیسپین سمندراں تک رسائی فراہم کيتی۔ پیٹر دے علاوہ ، روسی دے اہم کمانڈر الیگزینڈر ڈینیلوچ مینشیکوف تے بورس شیرمیٹیف سن ۔
اگسٹس دوم مضبوط ، سیکسونی دا الکٹوریٹ تے چارلس XII دے اک دوسرے کزن ، [nb ۱] نے 1696 وچ کنگ جان III سوبیسکی دی موت دے بعد پولینڈ دا تاج حاصل کيتا۔ پولش - لیتھوانیائی دولت مشترکہ نوں مطلق بادشاہت وچ تبدیل کرنے دے انہاں دے عزائم دا احساس پولش اشرافیہ دی جوش و خروش تے اس توں پہلے شروع کیتے گئے قوانین دی وجہ توں نئيں ہويا سی جنہاں توں بادشاہ دی طاقت وچ کمی واقع ہوئی سی۔ ستمبر 1698 وچ راوا روسکیہ ميں پیٹر دتی گریٹ دے نال انہاں دی ملاقات ، جتھے سویڈن اُتے حملہ کرنے دے منصوبے بنائے گئے سن ، اوہ اس دی زوال دے لئی افسانوی بن گیا۔
چارلس بارہويں دے اک ہور کزن ، ڈنمارک -ناروے دے فریڈرک چہارم ، [nb ۱] نے 1699 وچ کرسٹیئن پنجم دی حیثیت توں کامیابی حاصل کيتی تے اپنی سویڈش مخالف پالیسیاں نوں جاری رکھیا۔ 1700 دی ناکامیاں دے بعد ، اس نے سویڈن دے چارلس الیون دی طرح ہی اپنی ریاست ، اک مطلق بادشاہت نوں تبدیل کرنے اُتے توجہ دتی۔ انہاں نے اپنا بنیادی مقصد حاصل نئيں کيتا: ستاراں صدی دے دوران سویڈن توں ہار گئے سابقہ مشرقی ڈینش صوبےآں نوں دوبارہ حاصل کرنا۔ اوہ 1712 توں 1715 تک شمالی سویڈش پومرانیا ، ڈینش نئيں رکھ سکدا سی۔ اس نے ڈنمارک دے جنوب وچ سویڈش خطرے دا خاتمہ کيتا۔ اس نے سویڈن نوں صوتی واجبات (بحر شمالی تے بالٹک دے درمیان منتقل ہونے والے سامان اُتے ٹرانزٹ ٹیکس / محصولات) توں چھُٹ ختم کردتی۔
فریڈرک ولیم اول نے پروشیا دے بادشاہ تے برینڈن برگ دے الیکٹوریٹ دی حیثیت نال جنگ وچ حصہ لیا سی ۔وہ صدیاں توں ریاست دا مقصد بننے والے ، برانڈینبرگین دے بنیادی علاقےآں دے لئی بحر بالٹک تک رسائی دے نال اوڈر مشرقیہ حاصل کرنے دا عزم سی۔
ہینوور خاندان دے جارج اول، ہینوور دے الیکٹوریٹ تے 1714 دے بعد توں ، برطانیہ تے آئرلینڈ دے بادشاہ ، نے اپنے لینڈلاگ الیکٹوریٹ نوں بحیرہ شمالی توں جوڑنے دا موقع لیا۔
فوج دا سائز
1700 وچ ، چارلس الیون دے پاس 77،000 مرداں (سالانہ تربیت دی بنیاد پر) دی کھڑی فوج سی۔ 1707 تک ایہ تعداد ہلاکتاں دے باوجود کم توں کم 120،000 ہوگئی۔
روس اک وڈی فوج نوں متحرک کرنے دے قابل سی لیکن اوہ بیک وقت اک نال وی انہاں سب نوں عملی جامہ پہنانے وچ ناکام رہیا۔ روسی متحرک نظام غیر موثر سی تے پھیلی ہوئی قوم نوں بوہت سارے تھاںواں اُتے دفاع کرنے دی ضرورت اے۔ روس دے وسیع و عریض علاقےآں اُتے محیط اک زبردست متحرک ہونا غیر حقیقت پسندانہ ہُندا۔ پیٹر اول نے اپنی فوج دے حوصلے سویڈش سطح تک ودھانے دی کوشش کيتی۔ ڈنمارک نے ہولسٹین گوٹورپ تے دوسرے محاذاں اُتے حملے وچ 20،000 مرداں دا تعاون کيتا۔ پولینڈ تے سیکسونی اک نال مل کے گھٹ توں گھٹ 100،000 افراد نوں متحرک کرسکدے نيں۔
1700: ڈنمارک ، ریگا تے ناروا
ڈنمارک دے فریڈرک چہارم – ناروے نے سویڈن دے اتحادی ہولسٹین گوٹورپ دے خلاف پہلا حملہ کرنے دی ہدایت کيتی۔ مارچ 1700 وچ ، ڈنمارک دی فوج نے ٹننگ دا محاصرہ کيتا ۔ [۱۸] ايسے دے نال ہی ، اگسٹس دوم دی افواج سویڈش لیونیا دے راستے اگے ودھ گئياں ، دامنندے اُتے قبضہ کرلاں تے ریگا دا محاصرہ کيتا۔ [۱۹]
سویڈن دے چارلس الیون نے پہلے ڈنمارک اُتے حملہ کرنے اُتے توجہ دتی۔ سویڈش بحریہ ڈنمارک دی آواز نوں روکنے تے ڈینش دے راجگڑھ ، کوپن ہیگن دے نیڑے فوج تعینات کرنے وچ کامیاب رہی۔ ايسے دوران ، مشترکہ اینگلو ڈچ بیڑے نے وی ڈنمارک دا رخ کيتا۔ سویڈن دے بیڑے دے نال مل کے ، انہاں نے 20-26 جولائی تک کوپن ہیگن اُتے بمباری کيتی۔ میری ٹائم پاورز ( انگلینڈ تے ڈچ جمہوریہ ) دے اس حیرت انگیز اقدام تے دباؤ نے ڈنمارک – ناروے نوں پیس آف ٹریوینڈل دی شرائط دے مطابق اگست 1700 وچ جنگ توں دستبردار ہونے اُتے مجبور کردتا۔ [۲۰]
چارلس الیون ہن تیزی توں اپنی فوج بحیرہ بالٹک دے مشرقی ساحل اُتے تعینات کرنے تے اپنے باقی دشمناں دا مقابلہ کرنے وچ کامیاب ہوگیا سی: لیونیا وچ اگسٹس دوم دی فوج دے علاوہ ، روسی زار پیٹر اول دی فوج پہلے ہی سویڈش انگریہ اُتے حملہ کرنے دے لئی جارہی سی ، [۲۰] جتھے اس نے اکتوبر وچ ناروا دا محاصرہ کيتا۔ نومبر وچ ، روسی تے سویڈش دی فوجاں دا مقابلہ نروہ دی پہلی جنگ وچ ہويا جتھے روسیاں نوں کرشنگ شکست دا سامنا کرنا پيا۔ [۲۱]
ٹریوینڈل دے امن دے ذریعے تے نارووا وچ فتح دے نال پہلے اتحاد دی تحلیل دے بعد؛ سویڈش چانسلر ، بینیڈکٹ آکسنسٹجیرنا نے ، فرانس تے میری ٹائم پاور دے ذریعہ سویڈن دے حق وچ بولی نوں استعمال کرنے دی کوشش کيتی (فیر ہسپانوی جانشینی دی جنگ دے موقع پر) [۱۶] جنگ نوں ختم کرنے تے چارلس نوں یورپ دا ثالث بنانے دی کوشش کيتی۔ .
1701–1706: پولینڈ-لیتھوانیا تے سیکسونی
چارلس الیون اس دے بعد اگستس دوم ، سکسونی دے الیکٹر ، پولینڈ دے بادشاہ تے لیتھوانیا دے گرینڈ ڈیوک نال ملن دے لئی جنوب دا رخ کيتا۔ اس وقت پولش - لتھوانیائی دولت مشترکہ باضابطہ طور اُتے غیرجانبدار سی ، کیونجے اگسٹس نے سیکسونی دے اک الیکٹر دی حیثیت نال جنگ دا آغاز کيتا۔ سویڈش پارلیمنٹ دی طرف توں حمایت پولش مذاکرات تجاویز نوں نظر انداز، چارلس وچ پار کر کے دولت مشترکہ تے فیصلہ کن وچ Saxe-پولش افواج نوں شکست دتی Klissow دی لڑائی 1702 وچ تے وچ Pultusk دی لڑائی 1703 وچ . اس کامیاب یلغار نے چارلس الیون نوں اگسٹس دوم نوں ختم کرنے تے پولش سیجم نوں مجبور کيتا کہ اوہ اس دی جگہ 1704 وچ اسٹنیسو I I Lzzczyński دی جگہ لے لے۔ [۲۲] اگست دوم نے مزاحمت دی ، ہن وی اپنے آبائی سیکسونی اُتے قبضہ کر ليا ، لیکن 1706 وچ فراسٹاڈٹ دی لڑائی وچ فیصلہ کن شکست ہوئی ، ایہ لڑائی کدی کدی سویڈش افواج دے ڈبل لفافے دے استعمال کیتی وجہ توں کینیا دی قدیم جنگ دے مقابلے کيتی سی ، جس دے نتیجے وچ اس دا اک مہلک نتیجہ برآمد ہويا ۔ سیکسن فوج اگست دوم نوں سن 1706 وچ آلٹرانسٹڈیٹ دے معاہدے اُتے دستخط کرنے اُتے مجبور کيتا گیا سی جس وچ اس نے سویڈش سلطنت دے نال صلح کيتا سی ، [۲۳] پولینڈ دے تاج توں متعلق اپنے دعوے نوں مسترد کردے ہوئے ، اسٹینیسو لیسکیسیکی نوں بادشاہ تسلیم کيتا ، تے روس دے نال اپنا اتحاد ختم کردتا۔ 1707 وچ پہی on ل نوں توڑ کر پٹکول نوں وی حوالگی تے پھانسی دے دتی گئی ، ایہ واقعہ ، جس نے اسنوں سفارتی استثنیٰ دیندے ہوئے سویڈش بادشاہ دے خلاف رائے پیدا کردتی ، جس توں توقع دی جارہی سی کہ اوہ واحد دشمن طاقت ، جوار پیٹر دے روس دے خلاف جنگ جیت سکے گی۔ [۲۴]
1702–1710: روس تے بالٹک صوبے
نروہ دی جنگ نے پیٹر اعظم نوں اک زبردست دھچکيا پہنچیا ، لیکن جلد ہی چارلس الیون دی فوج نوں پولش سیکسن دے خطرے وچ بدل دتا گیا ، اس دے فورا بعد ہی اسنوں بالٹک صوبےآں وچ دوبارہ گروپ بنانے تے دوبارہ علاقےآں وچ آنے دا موقع فراہم ہويا۔ ایرسٹفر تے نیٹبرگ (شلیس برگ) وچ روسی فتوحات نے سن 1703 وچ انگریا تک رسائی حاصل کيتی جتھے پیٹر نے دریائے نیوا دے منہ دی حفاظت کردے ہوئے سویڈن دے قلعہ نیین اُتے قبضہ کيتا۔ جنرل ایڈم لڈوگ لیونہوپٹ دا شکریہ ، جنہاں دی تعداد توں کم تعداد وچ ہونے والی افواج نے جیمورثوف تے جیکوبسٹڈ دی لڑائیاں وچ روسیاں نوں روک دتا ، سویڈن اپنے بالٹک دے بیشتر صوبےآں اُتے اپنا کنٹرول برقرار رکھنے وچ کامیاب رہیا۔ [۲۵] جنگ وچ جانے توں پہلے ، پیٹر نے بحریہ تے جدید طرز دی فوج دی تیاری کر رکھی سی ، جس دی بنیاد بنیادی طور اُتے آتشاں اسلحہ دے استعمال وچ تربیت دی جانے والی پیادہ اُتے سی۔
.PNG)
پیٹر نے نین قلعے نوں جلد ہی ترک تے مسمار کردتا سی ، جس نے سینٹ پیٹرزبرگ شہر دے آغاز دے طور اُتے اک اعلیٰ قلعہ تعمیر کيتا سی۔ 1704 تک ، دوسرے قلعے جزیرے کوٹلن تے اس دے جنوب وچ ریت دے ٹیلے واقع سن ۔ ایہ کرونسٹٹ تے کرونسلٹ دے ناں توں مشہور ہوئے۔ [۲۵] سویڈن نے 13 جولائی 1704 نوں نیوا قلعے اُتے جہازاں تے لینڈنگ آرمی دے ذریعہ چھاپے دی کوشش کيتی ، لیکن روسی قلعہ بند سی۔ 1705 وچ ، علاقے وچ روسی قلعےآں دے خلاف سویڈش دے بار بار حملے کیتے گئے ، جس دا کوئی اثر نئيں ہويا۔ 15 جولائی 1705 نوں اک وڈا حملہ 500 توں زیادہ سویڈش جواناں دی ہلاکت اُتے ختم ہويا [۲۶]
روسی استحکام دی جانچ کرنے وچ مسلسل ناکامی دے پیش نظر ، تے افرادی قوت وچ کمی دے نال ، سویڈن نے سن 170 وچ سنت پیٹرزبرگ اُتے ناکہ بندی کرنے دا انتخاب کيتا۔ سن 1706 دے موسم گرما وچ ، سویڈش جنرل جارج جوہن میڈیل نے 4،000 فوج دے نال نیوا نوں عبور کيتا تے اک مخالف روسی قوت نوں شکست دتی ، لیکن سینٹ پیٹرزبرگ اُتے کوئی پیش قدمی نئيں کيتی۔ بعد وچ موسم خزاں وچ پیٹر اول نے سویڈش شہر تے ویبرگ دا قلعہ لینے دی کوشش وچ 20،000 افراد دی فوج دی قیادت کيتی۔ اُتے ، خراب سڑکاں اس دی بھاری محاصرے والی بندوقاں توں ناقابل تسخیر ثابت ہوئیاں۔ 12 اکتوبر نوں پہنچنے والی فوجاں نوں محض چند دن بعد ہی محاصرے چھڈنا پئے۔ 12 مئی 1708 نوں ، روسی جیلی بیڑے نے بورگے اُتے بجلی دا چھاپہ ماریا تے سویڈن دے بحری بیڑے نوں ناکہ بندی کرنے دے بعد ناگوار ہواواں دی تاخیر دے بعد ناکہ بندی کرنے توں واپسی دے محض اک دن پہلے کرونسپرت واپس جانے وچ کامیاب ہوگئے۔
اگست سن 1708 وچ ، جنرل جارج ہنریک لائبیکر کے ماتحت 12،000 جواناں اُتے مشتمل سویڈش فوج نے شمال توں نیوا عبور کردے ہوئے انگریا اُتے حملہ کيتا۔ انھاں نے سخت مزاحمت دا سامنا کيتا ، سامان دی فراہمی ختم ہوگئی تے کرونسٹادٹ دے مغرب وچ خلیج فن لینڈ تک پہنچنے دے بعد ، اسنوں 10۔17 اکتوبر دے درمیان سمندر دے ذریعہ خالی کرنا پيا۔ 11،000 توں زیادہ افراد نوں کڈیا گیا لیکن 5000 توں زیادہ گھوڑےآں نوں ذبح کردتا گیا ، جس نے فن لینڈ وچ کئی سالاں توں سویڈش فوج دی نقل و حرکت تے جارحانہ صلاحیت نوں معذور کردتا۔ پیٹر اول نے انگریز توں یوکرائن آنے والے مرداں دی اک وڈی تعداد نوں دوبارہ شامل کرکے اس دا فائدہ اٹھایا۔ [۲۷]
چارلس نے سن 1702–06 دے سال مضبوط جدوجہد وچ اگسٹس دوم دے نال مضبوط جدوجہد کيتی۔ جون 1701 وچ انہاں نے ریگا وچ پہلے ہی اس اُتے شکست کھادی سی تے اگلے سال وارسا نوں فتح حاصل کرلئی سی ، لیکن فیصلہ کن شکست اُتے مجبور کرنے دی کوشش کرنا ناگوار ثابت ہويا۔ روس نے سن 1706 دے موسم بہار وچ پولینڈ چھڈ دتا ، توپخانہ چھڈ دتا لیکن پِچھا کرنے والے سویڈش توں فرار ہوگیا ، جو پنسک اُتے رک گیا۔ [۲۸] چارلس نہ صرف دولت مشترکہ دی فوج نوں شکست دینا چاہندے سن بلکہ آگسٹس نوں معزول کرنا چاہندے سن ، جسنوں اوہ خاص طور اُتے غداری سمجھدے سن ، تے انہاں دی جگہ کسی ایداں دے سویڈش اتحادی دی حیثیت توں لے آئے ، اگرچہ اس دا حصول مشکل ثابت ہويا۔ پولینڈ دے ارد گرد کئی سالاں دی مارچ تے لڑائی دے بعد آخرکار اسنوں جنگ توں نکالنے دے لئی آگسٹس دے موروثی سیکسونی اُتے حملہ کرنا پيا۔ [۲۳] آلٹرانسٹٹ (1706) دے معاہدے وچ ، اگست نوں بالآخر پولینڈ دے تخت توں اقتدار چھڈنے اُتے مجبور کيتا گیا سی ، لیکن چارلس مشرق وچ اپنے اہم دشمن پیٹر اول دے مقابلے وچ وقت دا قیمتی فائدہ کھو چکيا سی ، جس دے پاس اس وقت صحت یاب ہونے دا وقت سی تے اک ایسی فوج دی تشکیل کرن جو نويں تے بہتر سی۔
اس مرحلے پر، 1707 وچ ، پیٹر اوہ سب کچھ جس اُتے ہن تک قبضہ کر ليا سی (بنیادی طور انگریا) سینٹ پیٹرز برگ دے تے نیوا دی لائن دے سوا، واپس کرنے دی پیش کش دی اک بھرپور جنگ توں بچنے دے لئی، لیکن چارلس XII انکار کر دتا.[۲۹] اس دے بجائے اس نے روس اُتے حملہ کرنے دے لئی سکسونی توں مارچ شروع کيتا۔ اگرچہ اس دا بنیادی مقصد ماسکو سی ، لیکن اس دی افواج دی طاقت نوں سرد موسم ( 1708/09 دا موسم سرما جدید یورپی تریخ دا سب توں زیادہ شدید خطرہ ہونے دی وجہ سے) [۳۰] تے پیٹر دی جھلسی ہوئی زمین دی تدبیراں دے استعمال دے ذریعہ بدل گیا سی۔ [۳۱] جدوں مرکزی فوج نے یوکرین وچ بحالی دے لئی جنوب دا رخ کيتا تاں ، سپلائی تے کمک لگانے والی دوسری فوج نوں لیسنایا وچ روک دتا گیا تے ايسے طرح بٹورن وچ سویڈش دی اتحادی ایوان مازیپا دی سپلائی تے کمک وی دتی گئی۔[۳۲] چارلس ، پولٹاوا دی لڑائی وچ پیٹر دے ماتحت اک وڈی روسی فوج دے ذریعہ بے دردی توں شکست کھا گیا تے سلطنت عثمانیہ دی طرف فرار ہوگیا جدوں کہ اس دی فوج دی باقیات پیراولوچنا وچ ہتھیار ڈال گئی ۔ [۳۳]
1709 وچ اس بکھرتی ہوئی شکست نے جنگ دا خاتمہ نئيں کيتا ، حالانکہ اس نے اس دا فیصلہ کيتا اے۔ ڈنمارک تے سیکسونی نے دوبارہ جنگ وچ شمولیت اختیار کيتی تے بورس کورکین دی سیاست دے ذریعے اگستس مضبوط ، پولینڈ دا تخت دوبارہ حاصل کيتا۔ [۳۴] پیٹر نے بالٹک وچ اپنی مہم جاری رکھی ، تے آخر کار اس نے اک طاقتور بحریہ تشکیل دے دتا۔ 1710 وچ روسی افواج نے ریگا اُتے قبضہ کرلیا ، اس وقت سویڈش دائرے دا سب توں زیادہ آبادی والا شہر ، تے بالن صوبےآں توں سویڈناں نوں بے دخل کرنے والے ٹیلن ، ہن ایسٹونیا تے لیونیا دے راجگڑھ دے ذریعہ روسی تسلطوم وچ ضم ہوگیا سی۔[۳۵]
نويں سویڈش اتحاد دا قیام
پولٹاوا دے بعد ، پیٹر گریٹ تے آگسٹس مضبوط معاہدہ کانٹے وچ اک بار فیر اتحاد ہويا (1709) ؛ ڈریسڈن معاہدہ (1709) وچ اگستس مضبوط دے نال ڈنمارک ناروے دے فریڈرک چہارم۔ تے روس ڈنمارک دے نال۔ ناروے دے بعد کوپن ہیگن دے معاہدے وچ ۔ ہینور (1710) دے معاہدے وچ ، ہنور ، جس دا انتخاب کنندہ برطانیہ دا جارج اول بننا سی ، نے روس توں اتحاد کيتا۔ 1713 وچ ، برینڈن برگ-پرشیا نے شیوڈٹ دے معاہدے وچ روس توں اتحاد کيتا۔ :عظیم برطانیہ تے ہنوور دے جارج اول نے 1715 وچ ڈنمارک ناروے دے نال برلن دا معاہدہ ، برانڈین برگ۔پروسیا دے نال اسٹٹن دا معاہدہ تے روس دے نال گریفسوالڈ دا معاہدہ کيتا۔
1709–1714: سلطنت عثمانیہ
جب اس دی فوج نے ہتھیار ڈال دتے تاں سویڈن دے چارلس الیون تے کچھ سپاہی مالڈووا دے بینڈر دے سامنے کالونی لبھدے ہوئے عثمانی علاقے وچ فرار ہوگئے۔ پیٹر اول نے چارلس نوں بے دخل کرنے دا مطالبہ کيتا ، تے جدوں سلطان نے انکار کردتا تاں پیٹر نے سلطنت عثمانیہ اُتے حملہ کرکے اسنوں زبردستی دینے دا فیصلہ کيتا۔ اُتے ، آنے والی پرتھ دریائے مہم دا نتیجہ روسیاں دے لئی تباہی دا باعث بنا کیونجے پیٹر دی فوج عثمانی فوج دے ذریعہ دریائے پرتھ وچ پھنس گئی۔ اُتے ، پیٹر نے کچھ علاقائی مراعات دیندے ہوئے تے چارلس دی سویڈن واپسی دی اجازت دینے دے نال ہی ، رومی سلطنت توں اپنی افواج نوں واپس لینے دا وعدہ کردے ہوئے ، اعتکاف دے لئی گل گل کرنے وچ کامیابی حاصل کيتی۔ ایہ شرائط اڈریانوپل دے معاہدے (1713) وچ طے کيتیاں گئیاں۔ چارلس نے واپسی وچ کوئی دلچسپی نئيں ظاہر کیتی ، اپنی کالونی وچ اک عارضی عدالت قائم کيتی تے سلطان نوں روس اُتے عثمانی سویڈش حملے وچ ملوث ہونے اُتے راضی کرنے دی کوشش کيتی۔ سلطان نے مہمان نوازی دی مہمان نوازی نوں ختم کردتا تے بادشاہ نوں اس دی گرفت وچ لے لیا جو 1713 وچ "کالابالک" دے ناں توں مشہور ہويا۔ چارلس نوں فیر تیمورتش تے ڈیموٹیدا ميں قید کيتا گیا سی۔ بعد وچ اس نے عثمانی محاذ دی امیداں نوں ترک کردتا تے 14 دن دی سواری وچ سویڈن واپس آئے۔ [۳۶]
1710–1721: فن لینڈ
1709 وچ پولٹاوا دی تباہی دے بعد روس تے سویڈن دے درمیان جنگ جاری رہی ، حالانکہ بکھرے ہوئے سویڈش براعظم فوج بوہت گھٹ مدد فراہم کرسکدی اے۔ روس نے سن 1710 وچ ویبرگ (رو۔ وائبرگ) اُتے قبضہ کرلیا تے 1711 وچ سویڈش شہر نوں دوبارہ قبضہ کرنے دی کوششاں دے خلاف کامیابی دے نال اس دا مقابلہ کيتا۔ [۳۸] سن 1712 وچ فن لینڈ اُتے قبضہ کرنے والی پہلی روسی مہم جنرل ایڈمرل فیوڈور آپکسن دی کمان وچ شروع ہوئی۔ اپارکسن نے 15،000 جواناں دی فوج نوں ویابورگ وچ جمع کيتا تے اگست دے آخر وچ اس کارروائی دا آغاز کيتا۔ سویڈن دے جنرل جارج ہنریک لائبیکر نے ویابورگ دے نیڑے تیار شدہ پوزیشناں اُتے اپنے 7،500 جواناں دے نال روسیاں دا سامنا نہ کرنے دا انتخاب کيتا تے اس دے بجائے جھلس کر زمین دی تدبیراں استعمال کردے ہوئے دریائے کیمیجوکی دے مغرب توں دستبردار ہوگئے۔ اپارکسن دی افواج دریا تک پہنچ گئياں لیکن اس نے اسنوں عبور نہ کرنے دا انتخاب کيتا تے اس دی بجائے سپلائی وچ دشواریاں دی وجہ توں واپس وائبرگ واپس چلا گیا۔ [۳۹] سویڈن نے اپنے دفاع نوں برقرار رکھنے دی کوششاں نوں براعظم فوج تے بحر بالٹک دے آس پاس مختلف گیریژناں دے ذریعہ افرادی قوت دی نالی دے نال نال 1710–1713 دے درمیان فن لینڈ تے سویڈن نوں مارنے والے طاعون دی وباء دے ذریعہ بہت متاثر کيتا۔ ، دوسرےآں دے درمیان ، ہیلسنفورس (ہیلسنکی) دی نصف توں زیادہ آبادی۔ [۴۰]
1712 دی ناکامی دے بعد ، پیٹر دتی گریٹ نے حکم دتا کہ فنلینڈ دے جنگ زدہ علاقےآں وچ آوا جائی دے خراب نیٹ ورکس دے نال ہور مہمات ساحل دے نیڑے تے ساحل دے نیڑے سمندری رستےآں اُتے چلائی جاواں۔ روسی تیاریاں توں آگاہ لائبیکر نے بحری یونٹاں نوں جلد توں جلد 1713 دے موسم بہار وچ لیانے دی درخواست کيتی۔ اُتے ، اس طرح اکثر ، سویڈش بحری یونٹ ابتدائی روسی بہار مہم شروع ہونے دے بعد ہی پہنچے۔ [۴۱] طور اُتے آپکسن دی کمان وچ ، لیکن پیٹر عظیم دے نال ، ساحلی بحری جہازاں دے اک بیڑے نے 12،000 مرداں - پیادہ تے توپ خانہ دے نال ، 2 مئی 1713 نوں کرونسٹٹ توں جہاز چلیا کے مہم دا آغاز کيتا۔ ہور 4000 گھڑسوار فوج نوں بعد وچ فوج دے نال شامل ہونے دے لئی بھیجیا گیا۔ ایہ بیڑا 8 مئی نوں پہلے ہی ہیلسنکی پہنچیا سی تے جنرل کارل گوسٹاف آرمفیلڈ دے ماتحت 1800 سویڈش پیادہ فوج نے انہاں توں ملے ۔بحری جہاز دے نال سواراں دے نال ، روسیاں نے گھڑسوار دے بغیر وی 20،000 افراد سوار سن ۔ اُتے ، محافظ ، حملہ آوراں دی لینڈنگ دی کوششاں نوں روکنے وچ کامیاب رہے ایتھے تک کہ روسی سینڈویکن دے نیڑے اپنی منزل اُتے پہنچے ، جس دی وجہ توں آرمفیلٹ نوں شہر تے اوتھے موجود تمام سامان دے نال نال پلاں نوں جلا دینے دے بعد پورو (بورگو) دی طرف رُٹا جانا پيا۔ شہر توں شمال دی طرف جانا ایہ صرف 12 مئی نوں ہی سی کہ ایڈمرل ایرک جوہن للی دے ماتحت سویڈش اسکواڈرن نے ہیلسندی ميں جگہ بنائی لیکن ایسا کچھ وی نئيں سی جو اوہ کر سکے۔ [۴۲]
روسی افواج دا بیشتر حصہ ساحل دے نال نال بورژے تے لائبیکر دی افواج دی طرف ودھیا ، جس وچ آرمفلٹ شامل ہويا سی۔ 21-222 مئی 1713 نوں 10،000 آدمیاں اُتے مشتمل اک روسی فوج پیری (پریجا) پہنچی تے اوتھے قلعے تعمیر کیتے۔ سپلائیاں تے اسلحے دے وڈے ذخیرے وائبرگ تے سینٹ پیٹرزبرگ توں کارروائیاں دے نويں اڈے اُتے بھیجے گئے سن ۔ روسی گھڑسوار اوتھے دی باقی فوج توں وی رابطہ قائم کرنے وچ کامیاب ہوگیا۔ لائبیکر دی 7000 انفنٹری تے 3000 گھڑسوار فوج دی فوج نے روسیاں توں رابطے توں گریز کيتا تے اس دے بجائے بورگی علاقے یا ہیلسنکی (ہیلسنگفورس) تے ترکو (ایبو) دے درمیان اہم ساحلی سڑک دا مقابلہ کیتے بغیر ہی ہور اندرون ملک توں دستبردار ہوئے گیا۔ اس توں سویڈش دے بیڑے تے زمینی فوج دے وچکار رابطہ وی منقطع ہوگیا تے سویڈش بحری یونٹاں نوں اس دی فراہمی توں روکیا گیا۔ سوئیڈش دی فوج وچ شامل فوجی جو زیادہ تر فینیش سن اس اُتے ناراض ہوگئے کہ بار بار دشمن نوں دیکھے بغیر وی انخلا دا حکم دتا گیا۔ لائبیکر نوں جلد ہی سماعت دے لئی اسٹاک ہوم واپس بلايا گیا تے آرمفلٹ نوں فوج دی کمان دا حکم دتا گیا۔ اس دی کمان وچ فن لینڈ وچ سویڈش دی فوج نے اکتوبر 1713 وچ پولکین وچ پیش قدمی کرنے والے روسیاں نوں شامل کرنے دے لئی روک دتا ، جتھے اک روسی فصاحت نے اسنوں گھیرنے توں بچنے دے لئی پِچھے ہٹنا پيا۔ فروری 1714 وچ نیپیو وچ بعد وچ افواج دا دوبارہ اجلاس ہويا ، جتھے روسیاں نے فیصلہ کن فتح حاصل کيتی۔ [۴۳]
1714 وچ سویڈن دے بہت وڈے بحری اثاثے فن لینڈ دی طرف موڑ دتے گئے سن ، جو مئی 1714 دے اوائل وچ ہانگو کیپ توں گذشتہ ساحلی سمندری راستے نوں پہلے ہی ختم کرنے وچ کامیاب ہوئے گیا سی۔ اس وجہ توں روسی سپلائی دے راستے نوں ترک تے اس توں اگے جانے دے لئی سخت پریشانی دا سامنا کرنا پيا کیونجے سامان سمندر پار وی لے جانا پيا سی۔ روسی گیلی دا بیڑا 29 جون نوں اس علاقے وچ پہنچیا سی لیکن اوہ 26-227 جولائی تک بیکار رہیا جدوں پیٹر دی سربراہی وچ روسی گیلیاں پرسکون موسم دا استعمال کردے ہوئے ناکہ بندی چلانے وچ کامیاب ہوگئياں ، جس نے سویڈش دے جنگی طیارے نوں متحرک کردتا جدوں کہ صرف اک گولی کھو بیٹھی۔ تقریبا اک سو ، اک چھوٹا ، جلدی توں جمع سویڈن دے ساحلی اسکواڈرن نے گنگوت دی لڑائی وچ ہنگا کیپ دے مغرب وچ روسی گیلی بیڑے نال ملاقات کيتی تے روسیاں نے انہاں اُتے قابو پالیا جو دس گنیابرتری رکھدے سن ۔ہانگو وچ روس دی ناکہ بندی دی خلاف ورزی نے روسی بحری بیڑے نوں سویڈن پہنچنے توں روکنے دے لئی سویڈش دے بیڑے نوں واپس جانے اُتے مجبور کردتا۔ روسی فوج نے زیادہ تر 1713–1714 وچ فن لینڈ اُتے قبضہ کيتا ، تے اس لینڈ اُتے قبضہ کرلیا جتھے توں آبادی پہلے ہی 13 اگست 1714 نوں سویڈن فرار ہوچکی سی۔ چونکہ روسی گیلی بیڑے عمی دے علاوہ ، سویڈن دے ساحل اُتے چھاپہ مار نئيں کرسکے سن ، جسنوں لُٹیا گیا سی۔ 18 ستمبر نوں ، بیڑے نے اس دے بجائے روسی فوج دی پیش قدمی دی حمایت دی ، جس دی وجہ توں سویڈش فوج نے راحے (براہستاڈ) توں تورینیو (ٹورنی) جانے دے لئی جلد بازی کيتی۔ 1714–1721 وچ فن لینڈ دے قبضے دی مدت نوں عظیم تر غضب دے ناں توں جانیا جاندا اے ۔[۴۴]
1710–1716: سویڈن تے شمالی جرمنی
1710 وچ ، پولینڈ وچ سویڈش فوج اتحادی فوج دے ذریعہ سویڈش پومرانیا دی طرف پِچھے ہٹ گئی۔ 1711 وچ ، محاصرہ اسٹرلسنڈ دے حوالے کردتا گیا ۔ فیر وی ایہ شہر سویڈش دی امدادی فوج دے آنے دی وجہ توں نئيں لیا جاسکیا ، جس دی سربراہی جنرل میگنس اسٹین بوک نے کيتی سی ، جس نے گیڈبوش دی لڑائی وچ اتحادی فوج نوں شکست دینے دے لئی مغرب دا رخ کرنے توں پہلے ہی پولینین دی جیب حاصل کيتی سی۔ اتحادی افواج دے ذریعہ پِچھا کيتا گیا ، ٹیننگ دے محاصرے دے دوران اسٹین بوک تے اس دی فوج نے پھنس کر اسنوں ہتھیار ڈال دتے۔ [۴۵]
1714 وچ ، چارلس الیوم نومبر وچ اسٹرلسنڈ پہنچ کے سلطنت عثمانیہ توں واپس آیا۔ نیڑے ہی گریفسوالڈ وچ ، جو پہلے ہی سویڈن توں ہار گیا سی ، روسی جار پیٹر دتی گریٹ تے برطانوی بادشاہ جارج اول نے ہینور دے الیکٹرک دی حیثیت توں صرف 17 (او ایس) / 28 (این ایس) اکتوبر وچ اتحاد اُتے دستخط کیتے سن ۔ [۴۶] اس توں پہلے ، پولیناریائی مہماں وچ باضابطہ غیر جانبدار جماعت ، برانڈن برگ۔پروسیا نے 1715 دے موسم گرما وچ سویڈن دے خلاف جنگ دا اعلان کرکے کھلے دل توں اس اتحاد وچ شمولیت اختیار کيتی۔ [۴۷] اس وقت چارلس شمالی یورپ دے بیشتر علاقےآں نال جنگ کر رہیا سی ، تے اسٹرلسنڈ برباد ہوئے گیا سی۔ چارلس دسمبر 1715 تک اوتھے رہیا ، اسٹرلسنڈ دے گرنے توں صرف اک دن پہلے ہی فرار ہوگیا ۔ جدوں وسمار نے 1716 وچ ہتھیار ڈال دتے تاں سویڈن دے تمام بالٹک تے جرمن اثاثے ضائع ہوگئے۔ [۴۸]
1716–1718: ناروے
چارلس XII دی سلطنت عثمانیہ توں واپسی دے بعد تے جنگ کيتی کوششاں اُتے ذاتی کنٹرول دا آغاز کرنے دے بعد ، اس نے فروری 1716 وچ ناروے دی دو مسانوں شروع کيتیاں ، تاکہ ڈنمارک – ناروے نوں علیحدہ امن معاہدہ اُتے مجبور کيتا جائے۔ ہور ایہ کہ اس نے برطانیہ نوں بحر بالٹک تک رسائی روکنے دی کوشش کيتی۔ اتحادیاں دی تلاش وچ ، چارلس XII نے برطانوی جیکبائٹ پارٹی دے نال وی گل گل کيتی۔ اس دے نتیجے وچ برطانیہ نے 1717 وچ سویڈن دے خلاف جنگ دا اعلان کيتا۔ ناروے دی مہمات روک دتیاں گئیاں تے 30 نومبر 1718 ( او ایس ) نوں ناروے دے فریڈری اسٹن دا محاصرہ کرنے دے دوران چارلس الیون نوں گولی مار دے ہلاک کر دتا گیا تاں فوج پِچھے ہٹ گئی۔ اس دے بعد انہاں دی بہن ، ایلریکا الیونورا نے شرکت کيتی ۔ [۴۹]
1719–1721: سویڈن
چارلس الیون دی موت دے بعد ، سویڈن نے فیر وی پیٹر دی شرائط اُتے روس دے نال صلح کرنے توں انکار کردتا۔ ساحل دی حفاظت دے لئی سویڈش دی بحری فوج دی مستقل موجودگی تے مضبوط گشت دے باوجود ، 1716 وچ آرینگرینڈ اُتے چھوٹے چھوٹے چھاپے مارے گئے ، جدوں کہ جولائی 1717 وچ اک روسی اسکواڈرن نے گوتلینڈ وچ اپنی فوج نوں لینڈ کيتا جس نے سامان دے لئی چھاپہ ماریا۔ سویڈن اُتے دباؤ ڈالنے دے لئی ، روس نے جولائی 1719 وچ سویڈش مشرقی ساحل اُتے اک وڈا بیڑا روانہ کيتا۔ اوتھے ، روسی جنگی طیارےآں دی حفاظت وچ ، روسی گیلی بیڑے نوں تن گروہاں وچ تقسیم کردتا گیا۔ اک گروہ اپلینڈ دے ساحل دی طرف ، دوسرا اسٹاک ہوم دے آس پاس دا ، تے آخری قدم سیڈر مینلینڈ دے ساحل دی طرف گیا۔ انہاں نے اک نال مل کے نیڑے 30،000 جواناں دی لینڈنگ فورس اٹھائی۔ چھاپہ مار اک مہینہ جاری رہی تے دوسرےآں دے درمیان نارتلسجی ، سدرٹلیجی ، نائکیپنگ تے نورکپنگ شہراں وچ تباہی مچ گئی تے اسٹاک ہوم دے جزیرے دی تقریبا تمام عمارتاں جل گئياں۔ اک چھوٹی سی روسی فورس سویڈش دے راجگڑھ اُتے اگے بڑھی لیکن اسنوں 13 اگست نوں اسٹیکیٹ دی لڑائی وچ روک دتا گیا۔ سویڈن تے برطانوی بیڑے ، جو ہن سویڈن دے نال اتحادی نيں ، سویڈن دے مغربی ساحل توں روانہ ہوئے لیکن حملہ آوراں نوں پھڑنے وچ ناکام رہے۔ [۵۰]
1720 دے اوائل وچ فریڈرکسبرگ دے معاہدے دے بعد ، سویڈن ہن ڈنمارک دے نال جنگ نئيں کررہیا سی ، جس دی وجہ توں روسیاں دے خلاف ہور فوجاں کھڑی دی جاسکن۔ اس توں روسی گیلریاں نوں اک بار فیر امی قصبے اُتے چھاپے مارنے توں باز نہ آیا۔ بعدازاں جولائی 1720 وچ سویڈش دی لڑائی لڑائی وچ شامل اک اسکواڈرن نے گرینگام دی لڑائی وچ روسی گیلی بیڑے نوں مشغول کرلیا ۔ جدوں جنگ دا نتیجہ لڑا گیا سی ، اس نے 1720 وچ روسی گیلیاں دے چھاپے ختم کردتے۔ جدوں امن دے لئی مذاکرات وچ پیشرفت نئيں ہوئی تاں روسی گیلاں نوں اک بار فیر 1721 وچ سویڈش دے ساحل اُتے چھاپے دے لئی بھیجیا گیا ، جس وچ بنیادی طور اُتے جیول تے پیٹی دے درمیان سویڈش دے ساحل نوں نشانہ بنایا گیا۔ [۵۱]
امن
چارلس XII دی موت دے وقت ، سویڈش مخالف اتحادیاں نے شکست خوردہ تے پِچھے ہٹنے والی سویڈش فوجاں دے پِچھے چھڈ جانے والے بجلی دے خلا نوں کِداں پُر کرنا اے اس اُتے تیزی توں تقسیم ہوگئی۔ جارج اول تے فریڈرک چہارم دونے نے شمالی جرمنی وچ تسلط پسندی دا اظہار کيتا ، جدوں کہ اگسٹس مضبوط نے جنوب مشرقی بالٹک ساحل اُتے فریڈرک ولیم اول دے عزائم دے بارے وچ تشویش دا اظہار کيتا۔ پیٹر دتی گریٹ ، جس دی افواج بحر بالٹک دے چاراں طرف پھیلی ہوئی سی ، نے مشرقی وسطی یورپ وچ تسلط دا تصور کيتا تے میکلن برگ تک مغرب تک بحری اڈے قائم کرنے دی کوشش کيتی۔ جنوری 1719 وچ ، جارج اول ، اگسٹس تے شہنشاہ چارلس VI نے ویانا وچ اک معاہدہ کيتا جس دا مقصد روس دے محاذاں نوں جنگ توں پہلے دی حداں تک کم کرنا سی۔ [۴۹]
ہنوور-برطانیہ تے برانڈینبرگ۔پروشیا نے اس دے بعد سویڈن دے نال علیحدہ امن معاہداں ، اسٹاک ہوم دے معاہداں اُتے 1719 تے 1720 دے اوائل وچ گل گل دی ، جس نے فریقین دے درمیان سویڈن دے شمالی جرمن تسلط نوں تقسیم کردتا۔ فرانسیسی سفارت کاراں دے ذریعہ انہاں مذاکرات دی ثالثی ہوئی ، جنھاں نے جنوبی بالٹک دے ساحل اُتے سویڈن دی پوزیشن دے مکمل خاتمے نوں روکنے دی کوشش کيتی تے یقین دہانی کرائی کہ سویڈن نوں وسمار تے شمالی سویڈش پولینیا نوں برقرار رکھنا اے۔ ہینوور نے سویڈش بریمن - ورڈن نوں کامیابی حاصل کيتی ، جدوں کہ برانڈین برگ۔پروسیا نے جنوبی سویڈش پولینیا نوں شامل کيتا ۔ [۵۲] برطانیہ جنگ چھڈنے توں پہلے مختصر طور اُتے اپنا رخ تبدیل کريں گا تے سویڈن دا نال دے گا۔ مخالف سویڈش اتحاد وچ دشمنیاں دے علاوہ ، چارلس فریڈرک ، ہولسٹین-گوٹورپ دے ڈیوک ، تے سویڈش تخت دے لئی ہیس کیسسل دے فریڈرک اول دے وچکار اندرونی سویڈش دشمنی سی۔ گوٹورپ پارٹی نے دم توڑ دتا تے فریڈرک اول دی اہلیہ الریک الیونورا نے مئی 1720 وچ اپنے شوہر نوں اقتدار منتقل کردتا۔ امن ڈنمارک نال ایہ نتیجہ اخذ کيتا گیا سی جب، مخالف سویڈش اتحاد پہلے توں ہی وکھ گر گیا سی، تے ڈنمارک وچ اس دے سابق مشرقی صوبےآں دی واپسی گفت و شنید کرنے دے لئی اک فوجی پوزیشن وچ نئيں سی آواز . اُتے ، فریڈرک وچ ہالسٹین گوٹورپ وچ اپنے حریف دی حمایت کرنے دے لئی سویڈش دی حمایت کرنے اُتے راضی سی ، جو اس دے شمالی حصے توں منسلک ہونے دے نال ہی ڈنمارک دے زیر کنٹرول سی ، تے ہور ایہ کہ سویڈش دے استحقاق نوں صوتی واجبات توں مستثنیٰ قرار دے دتا گیا سی۔ فریڈریکسبرگ وچ جون 1720 وچ اک معاہدہ طے پایا ۔
جب بالآخر سویڈن ہنور ، برطانیہ ، برانڈینبرگ-پرشیا تے ڈنمارک – ناروے دے نال صلح کر رہیا سی ، تاں اس نے امید ظاہر کیتی کہ ویانا پارٹیاں تے فرانس دے روس مخالف جذبات اک ایداں دے اتحاد اُتے پہنچ جاواں گے جو اس دے روسی مقبوضہ مشرقی صوبےآں نوں بحال کريں گا۔ فیر وی ، بنیادی طور اُتے برطانیہ تے فرانس وچ داخلی تنازعات دی وجہ توں ، ایسا نئيں ہويا۔ لہذا ، جنگ بالآخر 30 اگست 1721 ( OS ) نوں یوسکاؤپنکی ( نیسٹاڈ ) وچ روس تے سویڈن دے وچکار نیستاد دے معاہدے دے ذریعے ختم ہوگئی۔ فن لینڈ نوں سویڈن واپس کردتا گیا ، جدوں کہ روس دی اکثریت دی فتوحات (سویڈش ایسٹونیا ، لیونیا ، انگیریا ، کیکسولم تے کیرلیا دی وڈی تعداد) نوں نذرآتش کردتا گیا۔ سویڈن دے نتیجے وچ عدم اطمینان دے نتیجے وچ ، روس - سویڈش جنگ (1741–1743) ، [۵۳] تے روس-سویڈش جنگ (1788–1790) جداں بعد دی صدی دے دوران کھوئے ہوئے علاقےآں دی بازیافت دی بے نتیجہ کوششاں دا باعث بنی۔ [۵۲]
سیکسے-پولینڈ-لیتھوانیا تے سویڈن دے درمیان باضابطہ امن معاہدہ نئيں ہويا۔ اس دے بجائے ، انہاں نے 1660 وچ دوسری شمالی جنگ نوں ختم کرنے والی اولیوا دے امن دی تجدید کيتی۔ [۵۴]
سویڈن نے 17 ويں صدی وچ اپنی تقریبا "تمام" بیرون ملک مقیم "حصولیات نوں کھو دتا سی تے اوہ اک وڈی طاقت توں باز آ گیا سی۔ روس نے اپنے بالٹک علاقےآں نوں حاصل کيتا تے اوہ یورپ دی اک بہت وڈی طاقت بن گیا۔
ہور ویکھو
- سویڈش سلطنت دی فوج
- سویڈش فوج
- سویڈش الاٹمنٹ دا نظام
- کیرولین
- کیرولین ڈیتھ مارچ
ذرائع
نوٹ
حوالے
کتابیات
- Bengtsson, Frans Gunnar (1960). The sword does not jest. The heroic life of King Charles XII of Sweden. St. Martin's Press.
- Donnert, Erich (1997). Europa in der Frühen Neuzeit: Festschrift für Günter Mühlpfordt. Aufbruch zur Moderne (in German) 3. Böhlau. ISBN 3-412-00697-1.
- From, Peter (2007). Katastrofen vid Poltava – Karl XII:s ryska fälttåg 1707–1709 [The disaster at Poltava – Charles XII's Russian campaign 1707–1709] (in Swedish). Lund: Historiska Media. ISBN 978-91-85377-70-1.
- Frost, Robert I (2000). The Northern Wars. War, State and Society in Northeastern Europe 1558–1721. Longman. ISBN 978-0-582-06429-4.
- Grigorjev, Boris; Bespalov, Aleksandr (2012). Kampen mot övermakten. Baltikums fall 1700–1710. [The fight against the supremacy. Fall of the Baltics 1700–1710.] (in Swedish). Stockholm: Svenskt militärhistoriskt bibliotek. ISBN 978-91-85653-52-2.
- Höglund, Lars-Eric; Sallnäs, Åke (2000). The Great Northern War, 1700–1721: Colours and Uniforms.
- Larsson, Olle (2009). Stormaktens sista krig [Last war of the great power] (in Swedish). لونڈ: Historiska Media. ISBN 978-91-85873-59-3.
- Liljegren, Bengt (2000). Karl XII: en biografi [Charles XII: a biography] (in Swedish). Lund: Historiska Media. ISBN 91-89442-65-2.
- Meier, Martin (2008). Vorpommern nördlich der Peene unter dänischer Verwaltung 1715 bis 1721. Aufbau einer Verwaltung und Herrschaftssicherung in einem eroberten Gebiet. Beiträge zur Militär- und Kriegsgeschichte (in German) 65. Munich: Oldenbourg Wissenschaftsverlag. ISBN 3-486-58285-2.
- North, Michael (2008). Geschichte Mecklenburg-Vorpommerns. Beck Wissen (in German) 2608. CH Beck. ISBN 3-406-57767-9.
- Peterson, Gary Dean (2007). Warrior kings of Sweden. The rise of an empire in the sixteenth and seventeenth centuries. McFarland. ISBN 0-7864-2873-2.
- Torke, Hans-Joachim (2005). Die russischen Zaren 1547–1917 (in German) (3 ed.). C.H.Beck. ISBN 3-406-42105-9.
- Tucker, S.C. (2010). A Global Chronology of Conflict, Vol. Two. Santa Barbara: ABC-CLIO, LLC. ISBN 978-1-85109-667-1.
- Wilson, Peter Hamish (1998). German armies. War and German politics, 1648–1806. Warfare and history. Routledge. ISBN 1-85728-106-3.
ہور پڑھو
Page سانچہ:Refbegin/styles.css has no content.سانچہ:Great Northern War treatiesسانچہ:Polish wars and conflictsسانچہ:Russian Conflicts