ڈھاڈی

لفظ ڈھاڈھی نمرتا دے ارتھ تحت سری گرو گرنتھ صاحب وچّ بہت وار آیا ہے۔ اپنیاں لکھتاں وچّ گرو نانک اپنے آپ نوں ربّ دا ڈھاڈھی آکھدے ہن۔^[۵][۶] اس لفظ دی ورتوں تیجے، چوتھے اتے پنجویں سکھ گرو اتے بھگت نامدیو دیاں لکھتاں وچّ وی ملدی ہے۔^[۵] انگریزی وچّ اسدا ترجمہ minstrel اتے bard دے طور ’تے کیتا جاندا ہے۔

ڈھاڈیاں جاں ڈھاڈی کلا دا اتہاس سینکڑے سالاں دا ہے۔ چھویں گورو، گرو ہرگوبند نے ڈھاڈی کلا دی انتی اتے اسنوں پھیلاؤن لئی کم کیتے^[۶][۷] اتے اسنوں زمینداراں دیاں صفتاں گاؤن دی تھاں ربّ دی صفت گاؤن ولّ موڑیا۔^[۵] مکھ طور ’تے ڈھاڈی چھویں سکھ گورو سمیں انت ہوئے جنہاں نے اکال تخت قایم کیتا اتے گربانی گاؤن لئی ڈھاڈی لائے۔^[۶][۸] بعد وچّ ڈھاڈی کلا دے پھیلاؤ نال جودھیاں دیاں واراں وی گائیاں جان لگیاں۔

اس ویلے نیویں ذات دے لوک، مراسی، ہی گایا کردے سن کیونکہ اچیاں ذاتاں وچّ گاؤن نوں چنگا کم نہیں سی سمجھیا جاندا۔ مراسی مسلمان سن جس کرکے ڈھاڈی کلا صرف کسے خاص دھرم تکّ بجھی نہیں رہی۔^[۶]

چھویں سکھ گرو گرو ہرگوبند نے اس کلا نوں انت کیتا اتے اسدے دائرے نوں وی ودھایا۔^[۲][۴][۹] ہن گربانی دے نال-نال اس وچّ نائیکاں دی بہادری اتے دلیری دے قصے وغیرہ وشے وی شامل ہو گئے۔^[۲][۶] اس ویلے دے دو ڈھاڈی، بھائی نتھا اتے بھائی عبداللہ^[۵][۷][۹] اج وی آدر نال یاد کیتے جاندے ہن۔ بھائی عبداللہ ودھیا کوی سن اپنیاں لکھیاں رچناواں وی گایا کردے سن۔

جتھا دا مطلب ہے اک ٹولا جاں گروپ۔ سو ڈھاڈی گائیکاں دے ٹولے نوں ڈھاڈی جتھا آکھدے ہن جس وچّ عامَ طور ’تے تنّ جاں چار ڈھاڈی ہندے ہن: اک سارنگی ماسٹر، دو ڈھڈّ والے اتے اک بلارا جو وار جاں قصے بارے جانکاری دندا ہویا عامَ شبداں وچّ بولدا ہے۔^[۵] ڈھاڈی جتھے عامَ طور ’تے جتھے دے موہری جاں مکھی دے ناں نال جانے جاندے ہن جویں کہ گربخش سنگھ البیلا دا ڈھاڈی جتھا۔

• سارنگی
• امر سنگھ شونقی
• کویشری
  • کرنیل سنگھ پارس
  • بابو رجب علی
• کلی
• پنجابی لوک سنگیت