यमः
योगस्य अष्टसु अङ्गेषु यमः अन्यतमः ।अहिंसासत्यास्तेयब्रह्मचर्यापरिग्रहा यमाः (यो. द. -२/३०) । अहिंसा – सत्य- अस्तेय (अचौर्यम्)- ब्रह्मचर्य –अपरिग्रहाः (शब्दस्पर्शादीनां भोगसाधनानामसंग्रहः ) एते पञ्च यमाः भवन्ति आसक्तिं परित्यज्य शरीरे विद्यमानेषु इन्द्रियेषु वैराग्यप्रदर्शनं यम इति कथ्यते । त्रिशिखाब्राह्मणोपनिषदि वर्णितं यत् –
- देहेन्द्रियेषु वैराग्यं यम इत्युच्यते बुधैः (२/२८) इति ।
प्राणवियोंगानुकूलव्यापाराभावः अहिंसा । वाङ्मनसोः याथार्थ्यं सत्यम् । अथवा वाचा यथा वस्तुकथनं सत्यशब्दाभिधेयम् । अन्यस्य धनस्य नापहरणमस्तेयम् । अचौर्यमित्यर्थः । जननेन्द्रियस्य नियन्त्रणं भवति ब्रह्मचर्यम् । ब्रह्मचर्यप्रतिष्ठायां वीर्यलाभो भवति । योगसाधनानामनङ्गीकारः अपरिग्रहः ।
यमाः
- अहिंसा
- सत्यम्
- अस्तेयम्
- ब्रह्मचर्यम्
- अपरिग्रहः
एषां पालनेन बाह्यशुद्धिर्भवति ।
🔥 Top keywords: जया किशोरीमुख्यपृष्ठम्रामानुजाचार्यःसंस्कृतम्द्वितीयविश्वयुद्धम्विशेषः:अन्वेषणम्विकिपीडिया:साहाय्यम्विकिपीडिया:स्वागतम्सदस्यसम्भाषणम्:Rajoriyaकालिदासःकणादःभारतम्पार्श्वनाथःरामनवमीवेदान्तःकपिलः (ऋषिः)विकिपीडिया:General disclaimerपतञ्जलिःक्वेदव्यासःविकिपीडियाआदिशङ्कराचार्यःजातीगौतमःयदा यदा हि धर्मस्य...विश्वनाथः (आलङ्कारिकः)मध्वाचार्यःध्वन्यालोकःजैमिनिःसांख्ययोगःअभिज्ञानशाकुन्तलम्भगवद्गीतासाहित्यदर्पणःभासःअद्वैतवेदान्तःमाधवीमाघःपुराणम्मेघदूतम्