Татаринова Мууса

Ожог- эт тирии уоттан, итии температураттан эчэйиитэ ол эбэтэр уокка сиэтии, итиигэ

·       Бастакы истиэпэн – тирии үрдүкү араҥата сиэниллэр, кытарар, дьоƽус хаан турар. Икки түөрт күнүнэн оһор, суол хаалбат

·       Иккис истиэпэн – тирии иһинээƽи араҥата сиэниллэр , хабыллан тахсар, иһигэр ууланар. Биир икки нэдиэлэнэн оһор

·       Үһүс истиэпэн – тирии бары араҥата сиэниллэр, тирии аннынааƽы сыа клетчатката  бүтүннүү алдьаныыта , сыстыганнаах ыарыынан уустугурбатаƽына бэйэтэ оһуон сөп

·       Төрдүс истиэпэн – тирии бары араҥатын, уҥуохха, былчыҥҥа тиийэ өлөөһүнэ, хорооруута

·       Үрдүк эбэтэр намыһах температура, сылаас уу, уу паара

·       Радиация, күн сардаҥата уонна да атын ультрафиолетовай сардаҥалар, рентген уонна гамма- сардаҥалар

·       Хабархай химикаттар

·       Үрдүк күрүүлээх ток киһи этин-сиинин курдары ааһыыта- кини сылытар көдьүүстээх уонна хаан бөлүөхсүйүүтүн ыҥырар

·       Уталытыыта суох электричестибэни араар

·       Эмсэƽэлээбит киьи олоƽор туох да куттал суох буоллаƽына тыынарын уонна сүрэƽин тэбиитин бэрибиэркэлээ

·       Наада буоллаƽына искусственнай тыын киллэриитин уонна сүрэх массааһын оҥор

·       Өйүн сүтэрбит буоллаƽына ойоƽостуу сытыар

·       Электрическэй ток киирбит уонна тахсыбыт сирдэригэр ожог миэстэтин сууй

·       Стерильнай эбэтэр ыраас салфетканы саба уур уонна биинтэлээ

·       Уот сиэбит миэстэтэ хабыллан тахсыбытын тыытыма, тэьимэ

·       Эчэйбит учаастаагы тымныы уу сүүрээнигэр тут

·       Ыраас, стерильнай салфетканан эбэтэр биинтэнэн бэрэбээскэлээ

·       Күлүккэ киир

·       Эккин сииҥҥин тымныы душка сөрүүкэт

·       Сиэтии улахан буоллаƽына хабыллыыны тыытыма, тэһимэ

·       Ыарыыны намтатар ньымалары туһан

·       Улахан, күүстээх сиэтиигэ бырааска көрдөр

Сиэтии төһө ыараханын быһаарарга дириҥэ эрэ буолбакка иэнэ эмиэ улахан оруолу оонньуур. Иэни быһаарарга хас да ньыма баар:

·       Төбө уонна моой иэнэ – 9%

·       Түос – 9%

·       Ис – 9%

·       Эт кэлин өттүнээƽи эттигэ – 18%һ

·       Илии – хас биирдиитэ 9%

·       Өттүк – хас биирдиитэ 9%

·       Сото уонна уллуҥах – 9туу%

·       УуҺатар органнар, ахта – 1%

Инструентальнай ньымалар – анал кээмэйдээх прибордарынан эмиэ билиэххэ сөп

Эмтэнии аныырга суоһарыы иэнин, истиэпэнин, төһө ыараханын, дириҥин бастаан билиэххэ наада. Ыарыыны намтатар эмтэр (противовоспалительнай, анальгетик, наркотическай). Ол кэннэ бааһы обработкалыыллар, асептическай кэлгиэ ууруллар. Сиэтии улахан, ыарахан буоллаƽына хирургическай эмтэнии көрүллэр:

·       Некротомия (  циркулярнай дириҥ сиэтиигэ киһи көҥдөй көхсүгэр, илиитигэр, атаƽар улахан иһэн тахсыытыгар)

·       Некрэктомия ол эбэтэр ампутация ( баас хаƽын, киһи лабаатын сорƽотун быһан кэбиһии)

·       Дермопластика ( тирии  пластиката)

История исследований: Ожог // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.Бонч-Бруевич Е. В. Первая помощь при ожогах / Канд. мед. наук Е. В. Бонч-Бруевич. — М.: Медицина, 1968. — 32 с. — (Научно-популярная медицинская литература).Гинзбург Р. Л. Ожоги. — М.: Медицина, 1971. — 168, [4] с. — (Библиотека среднего медработника).Завьялов П. В. Ожоги у детей. — М.: Медицина, 1972. — 240 с. — (Библиотека практического врача)