1655

Ovo je članak o godini 1655.

Događaji

1. 2. - Rusko-poljski rat (1654-67): Bitka kod Ohmatova je poljsko-tatarska pobeda nad Rusima i Kozacima.
februar - maj - Neuspešna poljsko-litvanska opsada Mogiljeva.
15. 3. - Ferenc Wesselényi izabran za ugarskog palatina (do 1667).
mart - Rojalistički Penruddockov ustanak u Engleskoj je lako ugušen, ali zemlja će u avgustu biti podeljena na vojne distrikte.
mart - Kandijski rat u Egeju: Francesco Morosini naneo štetu turskom položaju na Egini, opljačkao i zapalio Volos^[1].
mart - Bokeljski hajduci poharali Trebinje i s mnogo roblja i plena prešli preko dubrovačkog Cavtata^[2].
18. 3. - John Casor je prvi sudski proglašeni rob u današnjim SAD, ranije se radilo o najamnim slugama (vlasnik mu je slobodni crnac Anthony Johnson).
25. 3. - Christian Huygens otkrio najveći Saturnov satelit Titan.
27. 3. - Carlo Contarini je novi mletački dužd (do 1656).

travanj - Dvanaest "vlaških" zadruga uskočilo iz turske Korenice u ogulinsku kapetaniju^[3].
7. 4. - Papinski državni sekretar kardinal Fabio Chigi je novi papa Aleksandar VII. (do 1667).
14. 4. - Engleski admiral Robert Blake porazio berberske korsare kod Tunisa.
23 - 30. 4. - Anglo-španski rat (1655-60): Englezi neuspešno opsedali Santo Domingo.

24. 4. - "Pijemontski uskrs" (Pasque piemontesi): savojski vladar Karlo Emanuel II masakrirao valdenze. Događaj izaziva indignaciju širom protestantske Evrope.
10. 5. - Englezi pod admiralom Williamom Pennom se iskrcali na špansko ostrvo Santjago - kasnije nazvano Jamajka (ostaje pod britanskom vlašću do 1962).
11. 5. - Nakon što su janičari ubili Ibšir Mustafa-pašu, veliki vezir je ponovo Kara Murat-paša ali već u avgustu daje ostavku.
jun, sredinom - Harambaša Kulišić hara turske teritorije prelazeći preko dubrovačkog primorja^[4].
lipanj - Petar Zrinski odnosi pobjedu nad Turcima kraj Perušića^[5], takođe s Ogulincima i Senjanima porobio Korenicu, odakle se vratio s velikim plijenom^[3].
21. 6. - Druga Dardanelska bitka, Mlečani naneli teške gubitke Turcima^[6].
27. 6. - Leopold okrunjen za ugarskog kralja^[3].

jul, početkom - Bokeljski hajduci opljačkali dva sela blizu Trebinja, prešavši preko Župe dubrovačke - ovakvi napadi dovode do prekida odnosa između Dubrovnika i novskih turskih prvaka^[4].
3. 7. - Završen ugarski sabor u Požunu, između ostalog određen sastanak komisije za vlaška pitanja i da se uguši pobuna kmetova u Posavini i oko Siska - generali Auersperg i Leslie će na Posavce poslati krajiške vojnike koji će počiniti mnogo krvoprolića i grabeža^[3].
3. 7. - 18. 8. - Uzaludna mletačka opsada Monemvasije na Peloponezu^[7].
21. 7. - Drugi severni rat (1655-60): švedske snage ulaze u Poljsku. Ovaj period je u Poljskoj poznat kao "Potop".
25. 5. - Bitka kod Ujście: švedska pobeda, Velikopoljska im se potčinjava.
9. 8. - Bitka kod Vilniusa dovodi do rusko-kozačkog zauzeća tog grada sledećih šest godina. Ubijeni mnogi Jevreji.
avgust - Pobunjeni turski vojnici razrušili pašin saraj u Banjoj Luci^[8]. Kotarski uskoci zatim koriste takvo stanje za hvatanje roblja u Bosni, ali paša ih, nakon smirivanja bune, porazio i ubio 200. Kasnije odbijen od Kotara^[8].
8. 9. - Švedski kralj Karl X Gustav ušao u Varšavu - prva strana okupacija tog grada.
septembar - Holandski generalni direktor Novog Amsterdama Peter Stuyvesant zauzeo Novu Švedsku. Istovremeno se događa Breskvin rat - Indijanci napadaju Novu Holandiju.

16. 10. - Šveđani zauzeli Krakov.
20. 10. - Kejdanska unija predviđa okončanje unije Litvanije sa Poljskom.
28. 11. - 27. 12. - Opsada Jasna Góre: monasi i dobrovoljci obranili samostan od njemačkih plaćenika na švedskoj plaći. Istovremeno raste poljski otpor.

Turci potukli Andriju Gusića, zapovjednika tvrdje u Otočcu (poginulo preko 200 Otočana i Senjana), ali Otočani iste godine dvaput razbili Turke^[3].
Za novog pećkog patrijarha izabran Maksim Skopljanac (Gavrilo za sada ostaje u Rusiji).
Filip Smiljanić sa uskocima ponovo osvojio Sinj. Lički Turci odbijeni od Novigrada, Ražanca i Posedarja^[8].
Gradovi u ovo doba (broj kuća): Sarajevo 7-8000^[9], Banja Luka 2100 kuća i 15 džamija (Maravić) ili 3000 kuća (Georgice), Mostar 1000, Foča više od Mostara, Novi Pazar 3000, Livno 800, Šabac 800, Zvornik 500-600^[10].
Prema popisu bosanskog biskupa Maravića u Bosni ima oko 74.000 katolika - tendencija opadanja usled prelaska na islam, "sve veće opasnosti od pravoslavlja" i odseljavanja^[11].
Neuspio pokušaj Ferdinanda III. da Habsburgovci dobiju nasljedno pravo na hrvatsko-ugarsku krunu umjesto izbornog^[12].
U Segedinu od ove godine stalno živi jedan katolički svećenik Hrvat koji povremeno obilazi i Suboticu^[13].
Vasilije preneo sedište mitropolije iz Trebinja u Onogošt (Nikšić)^[14].
Srbi u Komoranu/Komarnu dobili kraljevsku diplomu od Ferdinanda III kojim su im potvrđena prava^[15].
"Traktat o konusnim presjecima" Johna Wallisa uvodi znak za beskonačnost.

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1655.

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1655.

Rudolf Horvat, Ban Nikola Zrinski mladji (hr Wikisource)
Kenneth Meyer Setton. Venice, Austria, and the Turks in the Seventeenth Century. American Philosophical Society; 1991. ISBN 978-0-87169-192-7.
Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
Istorija srpskog naroda, Treća knjiga, prvi tom, Srbi pod tuđinskom vlašću 1537-1699, SKZ Beograd 1993, ISBN 86-379-0383-5