1658

**1658. po kalendarima**
Gregorijanski	1658. (MDCLVIII)
Ab urbe condita	2411.
Islamski	1068–1069.
Iranski	1036–1037.
Hebrejski	5418–5419.
Bizantski	7166–7167.
Koptski	1374–1375.
	Hindu kalendari
• Vikram Samvat	1713–1714.
• Shaka Samvat	1580–1581.
• Kali Yuga	4759–4760.
	Kineski
• Kontinualno	4294–4295.
• 60 godina	Yang Zemlja Pas; (od kineske Ng.)
Holocenski kalendar	11658.
	p • r • u
	Podrobnije: Kalendarska era

Milenijum:	2. milenijum
Vjekovi:	16. vijek – 17. vijek – 18. vijek
Decenija:	1620-e 1630-e 1640-e – 1650-e – 1660-e 1670-e 1680-e
Godine:	1655 1656 1657 – 1658 – 1659 1660 1661

Ovo je članak o godini 1658.

Godina 1658 (MDCLVIII) bila je redovna godina koja počinje u utorak po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u petak po 10 dana zaostajućem julijanskom kalendaru.

Događaji

Januar/Siječanj – Mart/Ožujak

januar? - Smenjen hercegovački sandžakbeg Ali-paša Čengić^[1].
februar - Dansko-švedski rat (1657-58): Marš preko Beltova - švedski kralj Karl X Gustav prevodi vojsku preko zaleđenog mora i ubrzo dolazi pred Kopenhagen.
22. 2. - Hercegovačka i brdska plemena obaveštavaju Mlečane da su se udružili radi borbe protiv Turaka, traže novac i oružje, predlažu operacije^[2].
8. 3. - Roskildski mir između Švedske i Danske-Norveške: Švedska zaokružuje teritorije na poluostrvu, nakratko dobija centralnu Norvešku.

April/Travanj – Jun/Lipanj

8. 4. - Giovanni Pesaro je novi mletački dužd (do 1659).
maj - Francuski putopisac Quiclet prošao kroz Sarajevo, opisuje "strašnu" planinu Romaniju punu hajduka^[3]; ove godine je prolazio i Paraćinom, gde je video glave hajduka na kopljima^[4] (Les voyages de M. Quiclet à Constantinople par terre iz 1664.)
29. 5. - Rat za mogulsko nasleđe: Bitka kod Samugara - Aurangzeb porazio brata i regenta Dara Shikoha.
maj - jun? - Mehmed-paša Ćuprilić vodi vojsku u Erdelj protiv neposlušnog Đorđa II Rakocija dok Tatari i kozaci napadaju sa severa - Rakoci beži na habsburšku teritoriju. Pustošenje Erdelja označava kraj njegovog Drugog zlatnog doba^[5]^[6].
14. 6. - Franko-španski i Anglo-španski rat: Bitka u Dinama je odlučujuća anglo-francuska pobeda nad Špancima i engleskim rojalistima kod Dunkerquea (grad dobijaju Englezi).
jun - "Ruina": ukrajinski hetman Ivan Vihovski slomio antipoljsku pobunu Barabaša i Puškara.
22. 6. - Holanđani osvojili Jaffnu od Portugalaca koji su tako sasvim izgubili Cejlon.
27. 6. - Bitka kod Rio Nueva: Španci nisu uspeli oterati Engleze sa Jamajke.
30. 6. - Bitka na Korčejevskoj luci: Mandžurac Šarhuda razbio kozake Onufrija Stepanova na Amuru.
jun/jul - Izbija pobuna Srba krajišnika, protestuju zbog okrutnosti krajiških komandanata u Rovišću (komandanti izgleda pronevjerili novac pa tjeraju krajišnike na prekomjerni rad^[7]), najesen se dogovaraju sa pobunjenim Siščanima^[8].

Jul/Srpanj – Septembar/Rujan

jul - Bosanski Sejdi Ahmed-paša dolazio u Ravne Kotare - Novigrad, Posedarje, kaštel Vinjerac, Ražanac, odbijen od Zadra, Bibinje, Sukošan, Turanj - bez uspeha, uglavnom nailazi na zapaljena mesta^[9].
18. 7. - Leopold I. izabran za svetog rimskog cara, uprkos francuske opozicije.
31. 7. - Aurangzeb postaje novi mogulski vladar Indije (do 1707) a otac Shah Jahan je zatvoren do smrti 1666.
5. 8. - Dansko-švedski rat (1658-60): nakon što su Danci otezali s ispunjenjem mirovnog ugovora, švedski kralj Karl X Gustav ponovo napada, s ciljem potpunog potčinjavanja Danske-Norveške.
14. 8. - U Nemačkoj formirana Rajnska liga u savezu sa Francuskom.
avgust, sredinom - Harambaše Đuro Novljanin i Stevan Popović napali preko dubrovačke teritorije selo Kijev Do u Hercegovini, koje je opljačkano i zapaljeno, odveden 21 sužanj^[3].
avgust, krajem - Kandijski rat: hrišćanske snage (Venecija, Malta i papa) nisu uspele zauzeti ostrva Santa Maura (Lefkada)^[10].
13. 9. (3. 9. po j.k.) - Umro Oliver Cromwell, lord protektor Engleske, Škotske i Irske - nasleđuje ga sin Richard (do sledećeg maja).
16. 9. - Hadjački sporazum uzdiže kozake (Rusine) u položaj ravan Poljskoj i Litvaniji čime bi nastala Zajednica Tri Naroda ali Rusi i proruski kozaci se protive.
septembar-oktobar - Sejdi Ahmed-paša na Gatačkom polju, poginuo novski odmetnik Omer-aga Begzadić, pašina ordija i Novljanin Alaga Šabanović poharali Župu dubrovačku (Novljani se ograđuju od ovoga^[11]). Nezadovoljstvo pašom raste u celoj Bosni^[1].

Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac

7. 10. - Uz tursku pomoć ustoličen novi erdeljski knez, Akoš Barčaj - Turcima daje Lugoški i karansebeški Banat (pripada mu i Vršac) - priključen Temišvarskom pašaluku.
21. 10. - Nastavlja se Rusko-poljski rat (1654-67): Bitka kod Verkija je ruski uspeh.
8. 11. - Pomorska Bitka u Øresundu: Holanđani dostavili provijant Kopenhagenu, opkoljenom od Šveđana.
decembar - Sultanova armija poražena od pobunjenog alepskog Abaza Hasan-paše^[12].
decembar - Neuspešna pogodba posavskih pobunjenika sa Erdedijem (predstavnici pobunjenika morali pobeći)^[13].
20. 12. - Valiesarsko primirje između Rusa i Šveđana: Rusi zadržavaju osvojena livonska područja na tri godine.

Kroz godinu

Petar Zrinski imenovan velikim kapetanom ogulinskim, senjskim i cijelog Primorja.
Dubrovačka vlada zabranila svojim trgovcima u Srbiji da posluju sa austrijskim trgovcima, koji sve više prodiru u Podunavlje^[14].
Biskupija u Skoplju podignuta u nadbiskupiju ali broj katolika i dalje opada^[15].
Jan Amos Komenski (Comenius) objavljuje Orbis Pictus, što se smatra prvom slikovnicom.
Jan Swammerdam otkrio crvena krvna zrnca.
Johann Jakob Wepfer objašnjava moždani udar.
Holanđani osnovali vojni položaj Nieuw Haarlem.
Čaj u Velikoj Britaniji: kineski zeleni čaj ulazi u londonske kafane.
Južnomingovski vladar Yongli beži iz Junana u Burmu.

Rođenja

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1658.

5. 3. - Antoine de Lamothe-Cadillac, istraživač Amerike († 1730)
10. 7. - Luigi Ferdinando Marsigli, vojnik i prirodnjak († 1730)
sept/okt. - Nicholas Roosevelt, predak dvojice predsednika SAD († 1742)
24. 10. - Marko Gerbec, slovenski ljekar i znanstvenik († 1718)
? - Aurora Veronika Zrinski, najmlađa kći Petra i Ane Katarine († 1735)

Smrti

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1658.

6. 3. - Ivan Bunić Vučić, pjesnik (* 1591-92)
29. 3. - Bertuccio Valiero, mletački dužd (* 1596)
13. 9. - Oliver Cromwell, lord protektor Engleske, Škotske i Irske (* 1599)

Reference

Literatura

Gábor Ágoston; Bruce Alan Masters. Encyclopedia of the Ottoman Empire. Infobase Publishing; 1 January 2009. ISBN 978-1-4381-1025-7.
Stanford J. Shaw. History of the Ottoman Empire and Modern Turkey: Volume 1, Empire of the Gazis: The Rise and Decline of the Ottoman Empire 1280-1808. Cambridge University Press; 29 October 1976. ISBN 978-0-521-29163-7.
Spencer C. Tucker. A Global Chronology of Conflict: From the Ancient World to the Modern Middle East: From the Ancient World to the Modern Middle East. ABC-CLIO; 23 December 2009. ISBN 978-1-85109-672-5.
Kenneth Meyer Setton. Venice, Austria, and the Turks in the Seventeenth Century. American Philosophical Society; 1991. ISBN 978-0-87169-192-7.
Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
Istorija srpskog naroda, Treća knjiga, prvi tom, Srbi pod tuđinskom vlašću 1537-1699, SKZ Beograd 1993, ISBN 86-379-0383-5

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]