Etiopsko Carstvo
| |||||||||||||||||||||||
.svg){kind=small}
.svg)
Etiopsko carstvo, nekoć znano i kao Abesinija, danas je uglavnom Etiopija i Eritreja. Na vrhuncu svoje moći obuhvaćalo je dijelove južnog Egipta, istočnog Sudana, Jemena i zapad Saudijske Arabije. To carstvo trajalo je od 1137 godine (ako se početak računa od prvih vladara iz Dinastije Zagaj) sve do 1974, kad je svrgnut posljednji car Haile Selasije uvojnom udaru. Svojevremeno je slovilo za najstarije carstvo na svijetu, i bilo je jedina izvorna afrička politička tvorevina koja je odolila udarcima kolonijalizma u 19. vijeku.
Rana povijest Etiopskog carstva
Etiopija je po svemu sudeći bila pradomovina ljudske vrste, u njoj su pronađeni najstariji fosilni ostatci hominida na svijetu.Zajedno s Eritrejom i jugoistočnom obalom Sudana na Crvenom moru tvorila je ono što su drevni Egipćani zvali Punt, o njemu prvi zapisi sežu do 25. vijeka pne.
Osnutak prve države na tlu Etiopije seže do 980-e pne. i vrijeme cara Menelika I
Vrijeme Aksuma
Oko 400. pne., osnovano je Kraljevstvo Aksum koje je kontroliralo obalni pomorski promet mirodijama za Indiju. Aksum je razvio žive trgovačke veze s Egiptom i Rimom.Negdje oko 300 godine Kraljevstvo Aksum prihvatilo je kršćanstvo, i zauzelo Kraljevstvo Kuš u susjednom Sudanu. Tad se počelo upotrebljavati prvi put i ime Etiopija. Aksum se je proširio i na zapadnu obalu Arapskog poluotoka. To je bio vrhunac tog kraljevstva kad je cvjetala trgovina s Bizantom. Nakon što su muslimani zauzeli Egipat, otpočinje propast Aksumskog kraljevstva i bijeg sa obala Crvenog mora na sigurniju Etiopsku visoravan u unutrašnjosti zemlje. Posljednjeg Aksumskog kralja ubila je misteriozna kraljica Gudit oko 960 godine.[1]
Etiopsko mračno doba
Od kraljice Gudit (ili Jodit), počinje mračno doba Etiopije.[1] Po etiopskim legendama ona je vladala nad ostatcima Kraljevstva Aksum preko 40 godina. Potom su vladali njezini nasljednici nad sve bijednijim ostatcima nekoć moćnog Aksuma.[1]
Dinastija Zagaj
Vlast nasljednika kraljice Gudit dokinuo je Mara Takla Hajmanot, osnivač Dinastije Zagaj1137,[1] Sjedište njihova carstva bio je grad Adafa, pored slavne Lalibele u planinama Lasta.[2] Vladari Dinastije Zagaj nastavili su sa kršćanskim tradicijama Kraljevstva Aksum i podigli brojne veličanstvene crkve poput onih u Lalibeli.
Salomonska dinastija
Dinastiju Zagaj su s trona zbacili vladari Salomonske dinastije 1270[2]Oni su vladali Etiopijom uz mali prekid od 1270 sve do 1974 uz njihovu vladavinu veže se suvremena povijest Etiopije i Eritreje. Oni su se uspješno nosili sa brojnim napadima na svoje carstvo koje su na njih vršili Arapi i Otomansko carstvo i ostali praktički izolirani otok u islamskom svijetu.
Doba prinčeva
Od 1769 pa sve do 1855, Etiopija je bila u dobu kojeg historičari zovu Doba prinčeva (Zemene Mesafint). Taj period Etiopskog carstva obilježili su brojni međusobni sukobi još brojnijih lokalnih moćnika. Carstvo je svedeno na grad Gondar i njegovu neposrednu oklicu, to je bilo doba velike stagnacije i osiromašenja društva u cjelini. To doba okončao je car Tevodros II za čije vladavine je okončana vlast lokalnih neguša.
Kolonijalizam i modernizacija
Od 1880 počinje doba evropske borbe za kolonije po Africi, i istovremeni proces modernizacije Etiopskog carstva. Za Prvog talijansko-abesinskog rata, svijet je šokirao rezultat Bitke kod Adve iz 1896 kad je vojska cara Menelika II pobjedila nadmoćnu vojsku Kraljevine Italije i tako očuvala nezavisnost Etiopije.
Za vrijeme svoje vladavine Menelik II uspio je ponovno proširiti svoje carstvo, u glavnim crtama je to i današnja Etiopija.
Talijanska okupacija i Drugi svjetski rat
Drugi talijanski napad na Abesiniju 3. oktobar 1935., pod komandom generala Emilija De Bona iz Eritreje označio je početak Drugog talijansko-abesinskog rata. Rat je trajao sedam mjeseci, nakon njega Italija je osnovala svoju kolonijalnu tvorevinu Talijansku Istočnu Afriku,a car Haile Selasije otišao je u egzil. I pored svih rezolucija i izglasanih sankcija Lige naroda, Italija je ostala vladati Etiopijom sve do kraja Drugog svjetskog rata u Istočnoj Africi (kraj 1941).
Nakon rata obnovljeno je Etiopsko carstvo, a 1950-ih ponovno vraćena i Eritreja u sastav carstva.
Uspon Derga
Nakon učestalih nemira u zemlji jedna radikalna grupa pro sovjetskih mladih oficira (Derg) na čelu s pukovnikom Mengistu Haile Mariamom, izvela je puč i svrgnula posljednjeg etiopskog cara Haile Selasija 1974. Taj događaj bio je i službeni kraj Etiopskog carstva.