Mitropolit beogradski Teodosije

Život pre ustočičenja

Teodosije je rođen u Baji 30. januara 1815., na praznik Sveta tri jerarha i kršten je na Sretenje kao Teodor, od oca Petra i majke Perside Mraović. Gimnaziju je završio u Baji, filozofiju u Pečuju, prava u Pešti, a bogosloviju u Sremskim Karlovcima. U čin đakona i prezvitera rukopoležen je 1841. godine u Beogradu, a u čin arhimandrita proizveden je, prema episkopu šumadijskom Savi, 1860. godine. U Beogradu je kao profesor Bogoslovije proveo ceo radni vek.

Ustoličenje

Posle odlaska mitropolita Mihajla iz zemlje, Beogradskom mitropolijom je od 18. oktobra 1881. godine pa sve do aprila 1883. upravljao kao administrator bivši episkop šabački i negotinski Mojsije. Kao administrator bio je samovoljan i činio je, kalo piše Čedomir Marjanović u svojoj „Istoriji srpske crkve“, brojne kanonske greške. Kad je vršen izbor za novog mitropolita, a saznavši da će kandidat za novog mitropolita biti arhimandrit Teodosije Mraović, a ne on, odbio je da prisustvuje izbornom saboru pa je ukazom od 6. aprila 1883. godine bio razrešen dužnosti.

Za novoga mitropolita izabran je 23. marta 1883. godine Teodosije Mraović, profesor bogoslovije u penziji. Za arhiepiskopa beogradskog i mitropolita srpskog rukopoložen je u Karlovcima 27. marta 1883. godine od strane karlovačkog patrijarha Germana Anđelića.

Posle ustoličenja

Vreme u kome je mitropolit Todosije upravljao crkvom bilo je obeleženo nizom kriza; od velike Timočke bune radikala 1883. godine, Srpsko-bugarskog rata 1885. godine, sprovođenje novog Ustava od 1888., razvod braka Kralja Milana i Kraljice Natalije, i na kraju, do dramatične abdikacije kralja Milana. U vreme naprednjačke uprave Srbijom, kada je crkvom upravljao Teodosije, kako ističe Marjanović, „razvio se ateizam koji je širio Vasa Pelagić kod prostijeg sveta, i kabinetski naučnici kod inteligencije“, pa je, kako bi ojačao obrazovanje sveštenstva, donet 31. oktobra 1886. godine nov zakon o bogosloviji. Za rektora Beogradske bogoslovije tada je postavljen jedan od najobrazovanijih bogoslova 19. veka arhimandrit Nikodim Milaš.

Mitropolit Teodosije je bio, kako piše episkop Sava, „sjajan znalac srpskog narodnog pojanja“ i osnivač „fonda za negovanje crkvenog pojanja“. Nosio je, kako piše Slobodan Jovanović, „na malom telu veliku dugačku glavu s jakim kukastim crvenim nosom; koračao je u crkvi s teatralnim dostojanstvom i zadržao je i u starim godinama nešto od onog lepog pojanja kojim se u mladosti odlikovao. Ali, van crkvenih svečanosti, to je bio beznačajan čovek, koji je svoj položaj smatrao za sinekuru; „žene, pesme, i vino“, a uz to i karte, bili su glavna stvar njegovog života“. Ukratko, Teodosije, je „ličio na one prečanske kaluđere na koje se Dositije bio okomio“. A zapravo, prema Grujiću, Teodosije je u svom vremenu bio čuven po lepom, prijatnom i čistom glasu i „veštini u pojenju“ i po tome što je osnovao fond od 50.000 dinara za negovanje crkvene pesme i muzike. Fondom je upravljlo pevačko društvo „Kornelije Stanković“.

Kada je kralj Milan abdicirao 22. februara 1889. godine u korist svoga maloletnog sina kralja Aleksandra Obrenovića i kada je austrofilska naprednjačka stranka ustupila mesto rusofilskoj liberalnoj i radikalnoj stranci dotadašnja „jerarhija“ je podnela ostavku i dozvolila Mihajlu da se vrati u zemlju i preuzme položaj mitropolita.

Kraj života

Arhiepiskop beogradski i mitropolit Srbije Teodosije umro je u Beogradu 27. februara 1891. godine. Sahranjen je u staroj Markovoj crkvi u Beogradu.

• Episkop Šumadijski Sava (1996) Srpski jerarsi od devetog do dvadesetog veka, Beograd: Evro Arhivirano 2013-12-02 na Wayback Machine-u
• „Pravoslavlje“ - „Kanonski udar i nova jerarhija u Srpskoj Crkvi“^{[mrtav link]}