අති විශාල කළු කුහරය

SuperMassive Black Hole (SMBH හෝ SBH) එකක් යනු කළු කුහර වල විශාලම වර්ගයයි. ප්‍රමාණ වශයෙන් ගත් කල එය සූර්ය ස්කන්ධ (M_☉) (solar masses) බිලියන ගණනක් වේ. මේවා දැනට හඳුනාගෙන ඇති, ආසන්න වශයෙන් සියලුම චක්‍රාවාටයන්හි මධ්‍යයේ පවතී යැයි සැලකේ. අති විශාල කළු කුහරය

This artist’s impression shows the surroundings of a supermassive black hole, typical of that found at the heart of many galaxies. The black hole itself is surrounded by a brilliant accretion disc of very hot, infalling material and, further out, a dusty torus. There are also often high-speed jets of material ejected at the black hole’s poles that can extend huge distances into space. Observations with ALMA have detected a very strong magnetic field close to the black hole at the base of the jets and this is probably involved in jet production and collimation.

විශාල කළු කුහරය සාමාන්යයෙන් මන්දාකිනි මධ්යස්ථානවල දක්නට ලැබේ

අප ජීවත් වන ක්ෂීරපථය මැද විශෘල කලු කුහරයක් ඇත

සූර්යයාගේ ස්කන්ධය (M☉) බිලියන සියගණනකට, සිය දහස් ගණන් අනුපිළිවෙලෙහි ස්කන්ධය අඩංගු ස්කන්ධයක් සහිත කළු කුහරය විශාලතම කළු කුහරය (SMBH හෝ සමහර විට SBH) වේ. මෙය ගුරුත්වාකර්ෂණ කඩා වැටීමක තාරකා විද්යාත්මක වස්තූන් පංතියක් වන අතර, කිසිවක් සැහැල්ලුවෙන් නොසිටින්නාවූ අවකාශයේ අංශකයක් පිටුපසින් තැබීමකි. නිරීක්ෂණ සාධකවලින් පෙනී යන්නේ, මන්දාකිනිවල සියල්ලම හෝ ආසන්න වශයෙන් මන්දාකිනිවල ඇති මන්දාකිනියේ මධ්යයේ පිහිටා ඇති සුපිරික්රියාකාරි කළු කුහරයක් අඩංගු බවයි. ක්ෂීරපථය නම්, උත්කෘෂ්ට කළු කුහරය Galactic Core දී Sagittarius A * ස්ථානයට අනුරූප වේ. අන්තර්ගෝලීය වායුව අධි තරු යන කළු කුහරය වෙත ආකර්ෂණය වීම සක්රිය කිරීම හා ක්රියාකාරී මන්දාකිනි නයෂ්ටීන් සඳහා බලශක්ති උත්පාදනය කිරීමේ ක්රියාවලියයි.

මෙම ලිපිය කළු කුහරයේ වර්ගය පිළිබඳව වේ. ප්‍රංශ ගීතය සඳහා Supermassive Black Hole බලන්න. ^[1]^[2]ක්ෂීර පථය මන්දාකිණියේ මධ්‍යයේ පිහිටා ඇතැයි සැලකෙන්නේ Sagittarius A* නම් වූ SMBH වේ.^[3]^[4]

මූලාශ්‍ර

[1]

[2]

[3]

[4]