Padishahu
Padishahu (Persisht: پادشاه; fjalë për fjalë 'Mbreti Mjeshtër'; nga persishtja: pād [ose persishtja e vjetër: *pati], 'mjeshtër', dhe shāh, 'mbreti')[1][2] është një titull superlativ sovran me prejardhje persiane.
Një formë e fjalës njihet tashmë nga persishtja e mesme, ose gjuha pahlavi, si pātaxšā(h) ose pādixšā(y).[3][4][5][6] Pād persiane e mesme mund të rrjedhë nga paiti avestan,[7] dhe është i ngjashëm me Pati. Xšāy, "të sundosh" dhe xšāyaθiya, "mbret", janë nga persishtja e vjetër.
Ai u miratua nga disa monarkë që pretendonin gradën më të lartë, afërsisht ekuivalente me nocionin e lashtë persian të "Mbretit të Madh", dhe më vonë u miratua nga perandorët post-Akaemenide dhe mogul të Indisë. Megjithatë, në disa periudha u përdor në përgjithësi për sundimtarët autonome myslimanë, si në Hudud el-'Alam të shekullit të 10-të, ku edhe disa princa të vegjël të Afganistanit quhen pādshā(h)/pādshāʼi/pādshāy.[8]
Sundimtarët në fronet e mëposhtme – dy të parët që komandonin efektivisht perandoritë e mëdha të Azisë Perëndimore – u quajtën Padishah:
- Shahanshahu i Iranit, me prejardhje kryesisht nga Safavidët
- Padishahu i Perandorisë Osmane
- Badshahu i Perandorisë Mogule
- Disa sundimtarë selxhukë, si selxhuku i madh Ahmed Sanxhar (si padishah-i sharq-u gharb, një përkthim i arabishtes malik al-mashriq wa al-maghrib [Mbreti i Lindjes dhe Perëndimit]), Sulltani i Rumit Kejhysrev I (si Padishah i Islamit), dhe Sulltani i Rumit Kejkubad I (si pādshāh).[9]
- Mongoli ilhan Ghazan mori titullin Padshah-i Islam pasi u konvertua në Islam më 1295, ndoshta me qëllim që të minonte prestigjin fetar të Sulltanatit Mamluk në Egjipt.[10] Titulli Ilhan, që hyri në përdorim rr. 1259–1265, mund të jetë një ekuivalent i Padishah, nëse merret me kuptimin "khan sovran" (dhe jo "khan vartës" siç parashtrohet shpesh).[11]