Везувий
Везу́вий (итол. Vesuvio) — аз маъруфтарин оташфишонҳои феълӣ дар ҷануби Итолиё, дар наздикии шаҳри Неапол, ягона оташфишон дар қисми материкии Аврупо.
| итол. Vesuvio англ. Monte Vesuvio | |
 | |
| Mountain range | Q3618573? |
|---|---|
| Баландии нисбӣ | 1 232 м[1] |
| Қитъа | Аврупо |
| Кишвар | |
| Воҳиди марзию маъмурӣ | Metropolitan City of Naples[d] |
| Located in protected area | Vesuvius National Park[d] |
| Баландӣ аз сатҳи баҳр | 1 281 м[1] |
| Маводди созанда | tephrite[d] |
| Volcano observatory | Vesuvius Observatory[d] |
| Category for the view from the item | Category:Views from Mount Vesuvius[d] |
| Гурӯҳ барои назари элемент | Category:Views of Mount Vesuvius[d] |
 Парвандаҳо дар Викианбор | |
Ба музофоти оташфишонии ҷануби Итолиё, ки тарқишҳои амиқи тектоникӣ бурида мегузаранд ва аз давраи миотсен фаъоланд, тааллуқ дорад. Везувий аз қабатҳои тафта ва туфи оташфишонӣ иборат мебошад. Он ба се махрути болои ҳам гузошташуда монанд аст. Махрути қадимтарин (аз охири плейстосен) ва пасти он нимдоираи Монте-Сомма (қутраш 15 км, баландиаш 1138 м) мебошад. Дар дохили он махрути ҷавони қутраш 3 км ва баландиаш 1279 м — худи Везувий бо танӯра (қутраш 1 км) дар болояш ҷойгир аст. Дар нишебиҳои махрути Монте-Сомма танӯраҳои иловагӣ мавҷуданд. Дар қаъри танӯра ҳар замон махрути муваққатии сеюм ба вуҷуд меояд, ки дар давраи оташфишониҳои сахт нест мешавад. Аз танӯра буғу гази ҳарораташон то 4000С канда шуда мебароянд. Дар вақти оташфишонӣ тафта ва хокистару газ хориҷ мекунад. Обу хокистар омехта шуда, селоб ҷорӣ мешавад, ки он аз тафта хавфноктар аст. Оташфишониҳои сахти Везувий солҳои 1631, 1794, 1822, 1872, 1906, 1944 ба амал омада, бисёр шаҳрҳои атрофи он зери тафтаву хокистар мондаанд. Соли 79 ш-ҳои Геркуланум, Стабия ва Помпей зери селоб, тафта ва хокистари Везувий монда, нобуд шуданд. Хоки нишебиҳои Везувий ҳосилхез аст. То баландии 500 м боғҳои мева ва токзор, болотар аз он чакалакзорҳои санавбар ва кастона ҷойгир шудаанд. Дар баландии тақр. 600 м расадхонаи оташфишоншиносӣ (аз 1842) воқеъ аст. Дар нишебиҳои Везувий роҳи автомобилгард ва роҳи симитанобӣ сохта шудаанд.
Эзоҳ
Адабиёт
- Везувий // Боз — Вичкут. — Д. : СИЭМТ, 2014. — (Энсиклопедияи Миллии Тоҷик : [тахм. 25 ҷ.] / сармуҳаррир Н. Амиршоҳӣ ; 2011—2023, ҷ. 3). — ISBN 978-99947-33-46-0.