อำเภอกำแพงแสน
กำแพงแสน เป็นอำเภอหนึ่งในจังหวัดนครปฐม
อำเภอกำแพงแสน | |
|---|---|
| การถอดเสียงอักษรโรมัน | |
| • อักษรโรมัน | Amphoe Kamphaeng Saen |
 อดีตสถานีรถไฟกำแพงแสน ในเส้นทางรถไฟสายใต้ ปัจจุบันมีฐานะเพียงที่หยุดรถ แต่ไม่มีรถไฟขบวนใดจอดรับส่งผู้โดยสาร ถูกยุบเป็นที่หยุดรถเมื่อวันที่ 15 ธันวาคม พ.ศ. 2519 | |
| คำขวัญ: เมืองเก่าโบราณ สถานผลิตนักบินประเทศ แหล่งบัณฑิตการเกษตร เขตพื้นดินเนื้อดี อนุสาวรีย์อินทรศักดิ์ศจี ปฐพีแห่งความร่มเย็น | |
 แผนที่จังหวัดนครปฐม เน้นอำเภอกำแพงแสน | |
| พิกัด: 13°59′2″N 99°59′38″E / 13.98389°N 99.99389°E | |
| ประเทศ |  ไทย |
| จังหวัด | นครปฐม |
| พื้นที่ | |
| • ทั้งหมด | 405.019 ตร.กม. (156.379 ตร.ไมล์) |
| ประชากร (2564) | |
| • ทั้งหมด | 126,281 คน |
| • ความหนาแน่น | 311.79 คน/ตร.กม. (807.5 คน/ตร.ไมล์) |
| รหัสไปรษณีย์ | 73140, 73180 (เฉพาะตำบลกระตีบ ห้วยม่วง สระพัฒนา และหมู่ที่ 1, 3-5, 11, 14, 16, 22-23 ตำบลสระสี่มุม) |
| รหัสภูมิศาสตร์ | 7302 |
| ที่ตั้งที่ว่าการ | ที่ว่าการอำเภอกำแพงแสน หมู่ที่ 1 ถนนมาลัยแมน ตำบลทุ่งกระพังโหม อำเภอกำแพงแสน จังหวัดนครปฐม 73140 |
 ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย | |
ที่ตั้งและอาณาเขต
อำเภอกำแพงแสนมีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียง ดังนี้
- ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอสองพี่น้อง (จังหวัดสุพรรณบุรี)
- ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอบางเลนและอำเภอดอนตูม
- ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอเมืองนครปฐม และอำเภอบ้านโป่ง (จังหวัดราชบุรี)
- ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอท่ามะกา (จังหวัดกาญจนบุรี)
ประวัติ
ในอดีตอำเภอกำแพงแสนเป็น เมืองกำแพงแสน (มีอายุราวพุทธศตวรรษที่ 11-16) ซึ่งเป็นเพียงเมืองเล็ก ๆ สันนิษฐานว่าน่าจะมีฐานะเป็นเมืองบริวารของเมืองนครไชยศรีมากกว่าจะเป็นเมืองที่ตั้งอยู่อย่างอิสระ เป็นเมืองโบราณสมัยทวารวดีที่มีขนาดเล็กและตั้งอยู่ไม่ไกลจากเมืองนครไชยศรี ตั้งอยู่กึ่งกลางระหว่างเมืองใหญ่ 2 เมือง คือเมืองอู่ทองและเมืองนครไชยศรี ปัจจุบันบริเวณเมืองเก่ากำแพงแสนเป็นพื้นที่ของกรมป่าไม้ กระทรวงเกษตรและสหกรณ์
อำเภอกำแพงแสนได้ตั้งขึ้นครั้งแรกที่วัดห้วยพระ ตำบลห้วยพระ อำเภอดอนตูม โดยใช้ชื่อว่า อำเภอกำแพงแสน ตั้งตามชื่อเมืองโบราณ ต่อมาเมื่อประสพภัยแล้งไม่สะดวกในการสัญจรเพราะในอดีตใช้เรือเป็นหลัก จึงได้ย้ายที่ว่าการอำเภอใหม่จากวัดห้วยพระไปที่ชายทุ่งสามแก้ว ห่างจากที่ตั้งเดิมไปทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือประมาณ 1 กิโลเมตร และได้เปลี่ยนชื่ออำเภอกำแพงแสน มาเป็น "อำเภอนาถอำนวย" หรือชาวบ้านเรียกตามชื่อหมู่บ้านว่า "อำเภอสามแก้ว" ตั้งอยู่จนถึงปี พ.ศ. 2446[1][2] ก็ได้เปลี่ยนชื่อกลับเป็น "อำเภอกำแพงแสน"
ในวันที่ 15 กรกฎาคม พ.ศ. 2490 ได้ย้ายที่ว่าการอำเภอกำแพงแสน จากที่ตั้งชายทุ่งสามแก้ว มาตั้งที่ว่าการอำเภอใหม่ริมคลองท่าสาร-บางปลา บริเวณบ้านยาง ติดถนนมาลัยแมน (ถนนนครปฐม-สุพรรณบุรี) หมู่ที่ 6 ตำบลทุ่งกระพังโหม[3] ห่างจากที่ตั้งเดิมไปทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือประมาณ 14 กิโลเมตร และเมื่อปี พ.ศ. 2532 ได้ย้ายที่ว่าการอำเภอกำแพงแสนไปสร้างที่ว่าการอำเภอหลังใหม่ ณ ที่ดินที่ราษฎรได้บริจาคให้ริมถนนมาลัยแมน ห่างจากที่ตั้งเดิมไปทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ประมาณ 2 กิโลเมตร ตรงข้ามโรงเรียนกำแพงแสนวิทยา ส่วนที่ตั้งเดิมได้ใช้เป็นสำนักงานเทศบาลตำบลกำแพงแสน
การแบ่งเขตการปกครอง
การปกครองส่วนภูมิภาค
อำเภอกำแพงแสนแบ่งเขตการปกครองออกเป็น 15 ตำบล 204 หมู่บ้าน ได้แก่
| ลำดับ | อักษรไทย | อักษรโรมัน | จำนวนหมู่บ้าน | จำนวนประชากร (ธันวาคม 2565)[4] |
|---|---|---|---|---|
| 1. | ทุ่งกระพังโหม | Thung Kraphanghom | 7 | 7,082 |
| 2. | กระตีบ | Kratip | 8 | 9,048 |
| 3. | ทุ่งลูกนก | Thung Luk Nok | 23 | 13,378 |
| 4. | ห้วยขวาง | Huai Khwang | 21 | 13,040 |
| 5. | ทุ่งขวาง | Thung Khwang | 10 | 6,151 |
| 6. | สระสี่มุม | Sa Si Mum | 24 | 10,306 |
| 7. | ทุ่งบัว | Thung Bua | 11 | 5,528 |
| 8. | ดอนข่อย | Don Khoi | 16 | 7,780 |
| 9. | สระพัฒนา | Sa Phatthana | 14 | 6,994 |
| 10. | ห้วยหมอนทอง | Huai Mon Thong | 12 | 8,889 |
| 11. | ห้วยม่วง | Huai Muang | 12 | 7,390 |
| 12. | กำแพงแสน | Kamphaeng Saen | 12 | 9,729 |
| 13. | รางพิกุล | Rang Phikun | 9 | 6,439 |
| 14. | หนองกระทุ่ม | Nong Krathum | 11 | 5,646 |
| 15. | วังน้ำเขียว | Wang Nam Khiao | 14 | 8,257 |
การปกครองส่วนท้องถิ่น
ท้องที่อำเภอกำแพงแสนประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 16 แห่ง ได้แก่
- เทศบาลตำบลกำแพงแสน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลทุ่งกระพังโหม (เฉพาะบางส่วนของหมู่ที่ 1–2, 7) ตำบลวังน้ำเขียว (เฉพาะบางส่วนของหมู่ที่ 3) และตำบลกำแพงแสน ( เฉพาะหมู่ที่ 1, 3 และบางส่วนของหมู่ที่ 2, 4)
- องค์การบริหารส่วนตำบลทุ่งกระพังโหม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลทุ่งกระพังโหม (นอกเขตเทศบาลตำบลกำแพงแสน)
- องค์การบริหารส่วนตำบลกระตีบ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลกระตีบทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลทุ่งลูกนก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลทุ่งลูกนกทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลห้วยขวาง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลห้วยขวางทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลทุ่งขวาง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลทุ่งขวางทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลสระสี่มุม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลสระสี่มุมทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลทุ่งบัว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลทุ่งบัวทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลดอนข่อย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลดอนข่อยทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลสระพัฒนา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลสระพัฒนาทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลห้วยหมอนทอง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลห้วยหมอนทองทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลห้วยม่วง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลห้วยม่วงทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลกำแพงแสน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลกำแพงแสน (นอกเขตเทศบาลตำบลกำแพงแสน)
- องค์การบริหารส่วนตำบลรางพิกุล ครอบคลุมพื้นที่ตำบลรางพิกุลทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลหนองกระทุ่ม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองกระทุ่มทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลวังน้ำเขียว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลวังน้ำเขียว (นอกเขตเทศบาลตำบลกำแพงแสน)