โรคเบื่ออาหารเหตุจิตใจ

โรคเบื่ออาหารเหตุจิตใจ (อังกฤษ: anorexia nervosa) หรือ อะนอเร็กเซีย เป็นความผิดปกติของการรับประทานที่ผู้ป่วยมีลักษณะน้ำหนักลด จำกัดอาหาร มีความกลัวน้ำหนักขึ้นและมีความต้องการที่จะผอมอย่างมาก^[1] ผู้ป่วยอะนอเร็กเซียมักมองว่าตัวเองมีน้ำหนักเกินทั้งที่ในความจริงมีน้ำหนักต่ำกว่าเกณฑ์และมักปฏิเสธว่าตัวเองมีปัญหาด้านน้ำหนักลด พวกเขามักใช้วิธีลดน้ำหนักด้วยการทานน้อย ออกกำลังกายอย่างหนัก ทำให้ตัวเองอาเจียนหรือใช้ยาระบาย^[1] ภาวะแทรกซ้อนจากโรคนี้ได้แก่โรคกระดูกพรุน ภาวะการมีบุตรยาก โรคหัวใจ ในผู้หญิงมักพบภาวะขาดประจำเดือน^[3]

โรคเบื่ออาหารเหตุจิตใจ
ชื่ออื่น	Anorexia
ภาพวาด "นางสาว A—" ในปี ค.ศ. 1866 และหลังรับการรักษาในปี ค.ศ. 1870 เธอเป็นผู้ป่วยโรคเบื่ออาหารเหตุจิตใจรายแรก ๆ ที่มีการบันทึกไว้ ภาพจากเอกสารการแพทย์ของวิลเลียม กอล
สาขาวิชา	จิตเวชศาสตร์
อาการ	น้ำหนักต่ำกว่าเกณฑ์, อาการกลัวน้ำหนักขึ้น, มีความต้องการผอมอย่างมาก, การจำกัดอาหาร[1]
ภาวะแทรกซ้อน	โรคกระดูกพรุน, ภาวะการมีบุตรยาก, โรคหัวใจ, การฆ่าตัวตาย[1]
การตั้งต้น	วัยรุ่นถึงวัยผู้ใหญ่ตอนต้น[1]
สาเหตุ	ไม่ทราบ[2]
ปัจจัยเสี่ยง	ประวัติในครอบครัว, นักกีฬา, นักเดินแบบ, นักเต้นรำ[2][3][4]
โรคอื่นที่คล้ายกัน	โรคคิดว่าตนเองมีรูปร่างหรืออวัยวะผิดปกติ, โรคบูลิเมีย เนอร์โวซา, ความผิดปกติเหตุสารเสพติด, ภาวะต่อมไทรอยด์ทำงานมากเกิน, โรคลำไส้อักเสบ, การกลืนลำบาก, มะเร็ง[5][6]
การรักษา	การบําบัดทางความคิดและพฤติกรรม, การรักษาด้วยการเพิ่มน้ำหนักในโรงพยาบาล[1][7]
พยากรณ์โรค	เสี่ยงต่อการเสียชีวิต 5% หากป่วยเกินกว่า 10 ปี[3][8]
ความชุก	2.9 ล้านคน (ค.ศ. 2015)[9]
การเสียชีวิต	600 คน (ค.ศ. 2015)[10]

สาเหตุของอะนอเร็กเซียยังไม่เป็นที่ทราบแน่ชัด แต่พบว่ายีนบางตัวส่งผลต่อผู้ป่วยที่เป็นแฝดแท้มากกว่า^[2] ปัจจัยด้านสังคมที่ให้คุณค่ากับความผอมส่งผลให้อัตราโรคนี้สูงขึ้นเช่นกัน โรคอะนอเร็กเซียพบได้ในอาชีพที่เกี่ยวข้องกับรูปลักษณ์เช่น นักกีฬา นักเดินแบบและนักเต้นรำ รวมถึงหลังจากประสบความเครียดหรือเหตุการณ์ที่ส่งผลต่อจิตใจ^[3] การวินิจฉัยทั่วไปจะใช้การวัดน้ำหนักและแบ่งความรุนแรงตามดัชนีมวลกาย (BMI) ในผู้ใหญ่ที่ป่วยเป็นโรคอะนอเร็กเซียระดับต่ำจะมีค่า BMI สูงกว่า 17, ระดับกลาง BMI 16-17, ระดับสูง BMI 15-16 และระดับร้ายแรง BMI ต่ำกว่า 15^[3] โรคอะนอเร็กเซียมีภาวะตั้งต้นในช่วงวัยรุ่นถึงวัยผู้ใหญ่ตอนต้น^[1]

การรักษาโรคอะนอเร็กเซียจะเป็นการฟื้นฟูน้ำหนัก รักษาด้านจิตใจและพฤติกรรม มีรายงานว่าการบำบัดแบบอื่น ๆ เช่นการบําบัดทางความคิดและพฤติกรรมและการบำบัดครอบครัวมอดส์ลีย์ได้ผลเช่นกัน^[11] ผู้ป่วยบางรายอาจประสบโรคนี้ช่วงเดียวแล้วอาการดีขึ้น ในขณะที่บางรายอาจป่วยได้หลายช่วงในเวลาหลายปี มีรายงานว่าภาวะแทรกซ้อนจะลดลงหากกลับมามีน้ำหนักตามเกณฑ์อีกครั้ง^[7]

มีผู้ป่วยอะนอเร็กเซียทั่วโลกประมาณ 2.9 ล้านคนในปี ค.ศ. 2015^[9] โดยพบว่า ผู้หญิงชาวตะวันตกประมาณ 0.9-4.3% และผู้ชายชาวตะวันตก 0.2-0.3% จะประสบโรคนี้ในช่วงหนึ่งของชีวิต^[12] ในปี ค.ศ. 2015 โรคนี้ทำให้มีผู้เสียชีวิตโดยตรงประมาณ 600 คน^[10] และเพิ่มความเสี่ยงในการเสียชีวิตจากสาเหตุอื่น เช่น การฆ่าตัวตาย^[12] วิลเลียม กอล แพทย์ชาวอังกฤษเป็นผู้นิยามชื่อโรคและบรรยายถึงโรคนี้เป็นครั้งแรกในปี ค.ศ. 1873^[13] โดยมาจากคำในภาษากรีก ἀνορεξία (anorexía) ที่แปลว่า "ไม่อยากอาหาร" ดังนั้น anorexia nervosa จึงมีความหมายว่า "ผู้ป่วยทางจิตที่ไม่อยากอาหาร"^[14]