Nebraska
Ang Nebraska /nəˈbræskə/ ay isang estado sa Gitnang-kanlurang rehiyon ng Estados Unidos. Napapaligiran ito ng Timog Dakota sa hilaga; Iowa sa silangan at Missouri sa timog-silangan, kapwa nasa tabi ng Ilog Missouri; Kansas sa timog; Colorado sa timog-kanluran; at Wyoming sa kanluran. Ito lamang ang tanging estado ng Estados Unidos na tatlong beses na nakakandadong-lupain.
Nebraska State of Nebraska | ||
|---|---|---|
| ||
| Palayaw: Cornhusker State | ||
 | ||
 | ||
| Mga koordinado: 41°30′N 100°00′W / 41.5°N 100°W | ||
| Bansa |  Estados Unidos ng Amerika | |
| Lokasyon | Estados Unidos ng Amerika | |
| Itinatag | 1 Marso 1867 | |
| Ipinangalan kay (sa) | Ilog Platte | |
| Kabisera | Lincoln | |
| Bahagi | Talaan
| |
| Pamahalaan | ||
| • Konseho | Lehislatura ng Nebraska | |
| • Governor of Nebraska | Jim Pillen | |
| Lawak | ||
| • Kabuuan | 200,520 km2 (77,420 milya kuwadrado) | |
| Populasyon (1 Abril 2020, Senso)[1] | ||
| • Kabuuan | 1,961,504 | |
| • Kapal | 9.8/km2 (25/milya kuwadrado) | |
| Sona ng oras | Amerika/Chicago | |
| Kodigo ng ISO 3166 | US-NE | |
| Wika | Ingles | |
| Websayt | https://www.nebraska.gov/ | |
Nanirahan dito sa loob ng libo-libong taon bago ang paggalugad ng mga Europeo ang mga katutubo, kabilang ang mga Omaha, Missouria, Ponca, Pawnee, Otoe, at iba't ibang sangay ng liping Lakota (Sioux). Tinatawiran ng estado ng maraming makasaysayang landas, kabilang ang Paggalugad nina Lewis at Clark.
Nasa lampas ng 77,220 milya kuwadrado (200,000 km2) ang sukat ng Nebraska na may populasyon na higit sa 1.9 milyon. Lincoln ang kabisera nito, at ang Omaha ang pinakamalaking lungsod, na nasa Ilog Missouri. Napasama ang Nebraska sa Estados Unidos noong 1867, dalawang taon pagkatapos ng Digmaang Sibil ng Amerika. Hindi tulad ng ibang lehislatura ang Lehislatura ng Nebraska kung saan unikameral ito at nahahalal ang mga kasapi nito na walang opisyal na pagtukoy sa pag-anib sa isang partidong pampolitika.
Binubuo ang Nebraska ng dalawang pangunahing rehiyon ng lupain: ang Dissected Till Plains at ang Great Plains. Binubuo ang rehiyong Dissected Till Plains ng dahan-dahang serye ng mga mababang burol at narito ang mga pinakamalaking lungsod ng estado, ang Omaha at Lincoln. Nailalarawan ng rehiyon ng Great Plains, na inokupa ang karamihan ng kanlurang Nebraska, ang walang punong kapatagan.
Etimolohiya
Resulta ang pangalan ng Nebraska ng anglisisasyon ng lipas nang mga salitang Otoe na Ñí Brásge, na binagkas bilang IPA: [ɲĩbɾasꜜkɛ] (kontemporaryo: Ñí Bráhge), o ang salitang Omaha na Ní Btháska, na binibigkas bilang IPA: [nĩbɫᶞasꜜka], na nangangahulugang "pantay na tubig," na tinutukoy ang Ilog Platte na dumadaloy sa estado.[2]
Demograpiya
Populasyon
| Makasaysayang populasyon | |||
|---|---|---|---|
| Senso | Pop. | %± | |
| 1860 | 28,841 | — | |
| 1870 | 122,993 | 326.5% | |
| 1880 | 452,402 | 267.8% | |
| 1890 | 1,062,656 | 134.9% | |
| 1900 | 1,066,300 | 0.3% | |
| 1910 | 1,192,214 | 11.8% | |
| 1920 | 1,296,372 | 8.7% | |
| 1930 | 1,377,963 | 6.3% | |
| 1940 | 1,315,834 | −4.5% | |
| 1950 | 1,325,510 | 0.7% | |
| 1960 | 1,411,330 | 6.5% | |
| 1970 | 1,483,493 | 5.1% | |
| 1980 | 1,569,825 | 5.8% | |
| 1990 | 1,578,385 | 0.5% | |
| 2000 | 1,711,263 | 8.4% | |
| 2010 | 1,826,341 | 6.7% | |
| 2020 | 1,961,504 | 7.4% | |
| Pinagmulan: 1910–2020[3] | |||
Tinataya ng Kawanihan ng Senso ng Estados Unidos na ang populasyon ng Nebraska ay 1,934,408 noong Hulyo 1, 2019, isang 5.92% pagtaas simula noong Senso ng Estados Unidos noong 2010.[4] Nasa Kondehan ng Polk, sa lungsod ng Shelby ang sentro ng populasyon ng Nebraska.[5]
Ipinapakita ng talahanayan sa ibaba ang panlahing komposisyon ng populasyon ng Nebraska noong 2016.
| Lahi | Populasyon (taya ng 2016) | Bahagdan |
|---|---|---|
| Kabuuang populasyon | 1,881,259 | 100% |
| Puti | 1,655,708 | 88.0% |
| Itim o Aprikano Amerikano | 88,388 | 4.7% |
| Amerikanong Indiyano at Katutubong taga-Alaska | 15,739 | 0.8% |
| Asyano | 39,794 | 2.1% |
| Katutubong Hawayano at Ibang Pasipikong Taga-isla | 1,305 | 0.1% |
| Ibang lahi | 36,672 | 1.9% |
| Dalawa o higit pa na lahi | 43,653 | 2.3% |
| Panlahing komposisyon | 1990[7] | 2000[8] | 2010[9] | 2020[10] |
|---|---|---|---|---|
| Puti | 93.8% | 89.6% | 86.1% | 78.4% |
| Itim | 3.6% | 4.0% | 4.5% | 4.9% |
| Asyano | 0.8% | 1.3% | 1.8% | 2.7% |
| Katutubo | 0.8% | 0.9% | 1.0% | 1.2% |
| Katutubong Hawayano at Ibang Pasipikong Taga-isla | – | 0.1% | 0.1% | 0.1% |
| Ibang lahi | 1.0% | 2.8% | 4.3% | 5.4% |
| Dalawa o higit pa na lahi | – | 1.4% | 2.2% | 7.3% |