1991 Ukrayna bağımsızlık referandumu
1991 Ukrayna bağımsızlık referandumu, 1 Aralık 1991'de Ukrayna Bağımsızlık Bildirgesi için bir düzenlendi.[1] 24 Ağustos 1991'de Ukrayna Yüksek Şurası bağımsızlık ilanını onayladı. Seçmenlerin yüde 92.3'ü bağımsızlık ilanını kabul etme yönünde oy kullandı. Referandumda seçmenlere, "Ukrayna Bağımsızlık Bildirgesi"ni destekliyor musunuz?[2] sorusu soruldu. Sorunun ilk bölümünde bildirinin metni vardı. Ayrıca, 24 Ağustos 1991'de Ukrayna Parlamentosu Bağımsızlık Yasası'nı onaylamak için bir referandum düzenlenilmişti.[3]
1991 Ukrayna bağımsızlık referandumu | ||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Ukrayna Bağımsızlık Bildirgesi Yasasını destekliyor musunuz? | ||||||||||||||||||||||
Yer | Ukrayna | |||||||||||||||||||||
Tarih | 1 Aralık 1991 | |||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||
|
Ukraynalılar bağımsızlığa güçlü bir şekilde destek verdi. Kayıtlı seçmenlerin %84.18'i referanduma katıldı ve bunlardan %92.3'ü "Evet" oyu vermişti.[2]
Eş zamanlı olarak, cumhurbaşkanlığı seçimleri de gerçekleştirildi. Cumhurbaşkanlığı seçiminin kampanya süreci boyunca altı aday da Ukrayna genelinde Sovyetler Birliği'nden bağımsızlık ve referandumda "Evet" oyu lehine kampanya yaptı. Parlamento başkanı ve fiili devlet başkanı olan Leonid Kravçuk, seçim sonuçlarına göre Ukrayna'nın ilk Cumhurbaşkanı olarak seçildi.[4]
Ukrayna, 2 Aralık 1991'de dünya çapında bağımsız bir devlet olarak tanındı.[5][6][7] Ayrıca, Ukrayna, Rus SFSC Başkanı Boris Yeltsin tarafından tanındı.[8][9][10][11] Sovyetler Birliği Devlet Başkanı Mihail Gorbaçov, referandumdan hemen sonra Kravçuk'a gönderdiği tebrik telgrafında yakın Ukrayna'da "egemen devletler birliği oluşumunda işbirliği ve anlayış" umutlarını dile getirdi.[12]
Ukrayna, hem ekonomik hem de politik olarak Sovyetler Birliği'nin Rusya'dan sonra en güçlü ikinci cumhuriyetiydi. Referandum, Gorbaçov'un SSCB'yi bir arada tutma yönünde olan adımlarını bitirdi. Aralık 1991'de, RSFSR ve Kazak SSR dışında tüm eski Sovyet cumhuriyetleri Birlikten resmen ayrıldı. Seçilmesinden bir hafta sonra Kravçuk, Yeltsin ve Belarus lideri Stanislav Şuşkeviç ile bir araya gelerek Belavejça Anlaşmaları'nı imzaladı. Bu anlaşmalar, Sovyetler Birliği'nin hukuki olarak yok olduğunu ilan etti.[13] 26 Aralık'ta SSCB resmi olarak dağıldı.[14]
Seçim sonuçları
Ukrayna medyası kitlesel olarak bağımsızlık idealine yönelmişti.
Anketler, Eylül 1991'deki "Evet" kampanyasına %63 destek olduğunu gösterdi; bu oran Ekim 1991'in ilk haftasında %77'ye, Kasım 1991 ortasında ise %88'e yükseldi
Ukrayna'da yaşayan Rus kökenli insanların yaklaşık yüzde 55'i bağımsızlık yönünde oy kullandı.
Seçenek | Oy sayısı | % |
---|---|---|
Evet | 28.804.071 | 92.26 |
Hayır | 2.417.554 | 7.74 |
Toplam | 31.221.625 | 100.00 |
Geçerli oylar | 31.221.625 | 97.90 |
Geçersiz/boş oylar | 670.117 | 2.10 |
Toplam oy sayısı | 31.891.742 | 100.00 |
Kayıtlı seçmen/katılım | 37.885.555 | 84.18 |
Kaynak: Nohlen & Stöver |
Bölgeye göre seçim sonuçları
Bağımsızlık Yasası, Ukrayna'nın 27 idari bölgesinin her birinde çoğunluğun desteğini aldı: 24 oblast, 1 özerk cumhuriyet ve 2 özel belediye.
Güney ve Doğu Ukrayna'da seçmen katılımı en düşüktü. Harkiv, Luhansk, Donetsk ve Odessa oblastları ile Kırım ve Sivastopol, "evet" oylarının en düşük yüzdeliklere sahip olduğu altı bölgelerdi; tüm bu bölgelerde kayıtlı seçmenlerin çoğunluğu (Kırım ve Sivastopol hariç) oylarını "evet" yönünde kullandı.[4]
İdari bölüm | Bağımsızlık için yüzde oy | |
---|---|---|
Kullanılan oyların sayısı | Toplam seçmenlere oranı | |
Kırım ÖSSC | 54.19 | 37 |
Çerkassi Oblastı | 96.03 | 87 |
Çernihiv Oblastı | 93.74 | 85 |
Çernivtsi Oblastı | 92.78 | 81 |
Dnipropetrovsk Oblastı | 90.36 | 74 |
Donetsk Oblastı | 83.90 | 64 |
Ivano-Frankivsk Oblastı | 98.42 | 94 |
Harkiv Oblastı | 86.33 | 65 |
Herson Oblastı | 90.13 | 75 |
Khmelnitskyi Oblastı | 96.30 | 90 |
Kiev Oblastı | 95.52 | 84 |
Kirovohrad Oblastı | 93.88 | 83 |
Luhansk Oblastı | 83.86 | 68 |
Lviv Oblastı | 97.46 | 93 |
Mykolayiv Oblastı | 89.45 | 75 |
Odesa Oblastı | 85.38 | 64 |
Poltava Oblastı | 94.93 | 87 |
Rivne Oblastı | 95.96 | 89 |
Sumi Oblastı | 92.61 | 82 |
Ternopil Oblastı | 98.67 | 96 |
Vinnitsa Oblastı | 95.43 | 87 |
Volyn Oblastı | 96.32 | 90 |
Zakarpattia Oblastı | 92.59 | 77 |
Zaporojye Oblastı | 90.66 | 73 |
Jitomir Oblastı | 95.06 | 86 |
Kiev Şehri | 92.87 | 75 |
Sivastopol Şehri | 57.07 | 36 [15] |
Ulusal Toplam | 90.32 | 76 [16] |
Ayrıca bakınız
Kaynakça
Dış bağlantılar
- "Law of Ukraine N 1660-XII on organization of referendum" (Ukraynaca). 11 Ekim 1991.
- "Law of Ukraine N 1661-XII on text for referendum" (Ukraynaca). 11 Ekim 1991.
- "The funeral of the empire", Leonid Kravchuk, Zerkalo Nedeli (Mirror Weekly), 23 August – 1 September 2001. Available online in Russian[ölü/kırık bağlantı] and in Ukrainian.
- "Confide in people," Dr. Stanislav Kulchytsky, Zerkalo Nedeli (Mirror Weekly), 1–7 December 2001. Available online in Russian and in Ukrainian.
- Vitaliy Riaboshapka. "Referendum in Ukraine: how it is dangerous and why it is even needed (Референдум в Украине: чем опасен и зачем вообще нужен)". Segodnya. 1 December 2019