2023 Türkiye genel seçimleri

TBMM 28. dönem milletvekillerini belirleyen seçim

2023 Türkiye genel seçimleri, 14 Mayıs 2023 tarihinde[1] düzenlenen ve Türkiye Büyük Millet Meclisinin 28. döneminin 600 yeni üyesini belirlemiş olan seçimlerdir.[2][3] 2023 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçiminin ilk turu ile aynı gün yapıldı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, bir konuşmasında 1950 seçimlerine atıfta bulunarak seçimlerin 14 Mayıs 2023'te yapılabileceğinin işaretini vermiştir[4] ve bu tarih, bazı muhalif partiler tarafından seçim tarihi olarak kabul edilmiştir.[5] Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından 10 Mart 2023'te imzalanan bir kararnameyle seçimlerin yenilenmesine karar verildi.[1] Aynı gün Yüksek Seçim Kurulu genel seçimlerin ve cumhurbaşkanlığı seçiminin ilk turunun 14 Mayıs'ta ve cumhurbaşkanlığı seçiminin ikinci turunun da 28 Mayıs'ta yapılmasına karar verdi.[6]

2023 Türkiye genel seçimleri
Türkiye
← 201814 Mayıs 2023Bir sonraki →

Türkiye Büyük Millet Meclisinin 600 sandalyesi için
Çoğunluk için 301 sandalye gerekli
Kamuoyu yoklamaları
Katılım%87,05 (artış 0,83)
 Birinci partiİkinci partiÜçüncü parti
 
President Recep Tayyip Erdoğan 1 (cropped 2).jpg
Kemal_Kılıçdaroğlu_in_March_2023_(cropped).png
Devlet Bahçeli VOA 2015 (cropped).jpg
LiderRecep Tayyip ErdoğanKemal KılıçdaroğluDevlet Bahçeli
PartiAdalet ve Kalkınma PartisiCumhuriyet Halk PartisiMilliyetçi Hareket Partisi
İttifakCumhur İttifakıMillet İttifakıCumhur İttifakı
Liderin bölgesiCumhurbaşkanı adayıCumhurbaşkanı adayıOsmaniye
Son seçim295 sandalye, %42,56146 sandalye, %22,6549 sandalye, %11,10
Sandalye268[not 1]169[not 2]50
Değişim27 azalış23 artış1 artış
Aldığı oy19.392.46213.802.1835.484.820
Oran%35,62%25,35%10.07
Değişimazalış %6,94artış %2,7azalış %1,03

 Dördüncü partiBeşinci partiAltıncı parti
 
Meral Akşener, November 2021 (1) (cropped).jpg
İbrahim Akın and Çiğdem Kılıçgün Uçar.png
Fatiherbakan (cropped).jpg
LiderMeral AkşenerÇiğdem Kılıçgün Uçar
İbrahim Akın
Fatih Erbakan
PartiİYİ PartiYeşiller ve Sol Gelecek PartisiYeniden Refah Partisi
İttifakMillet İttifakıEmek ve Özgürlük İttifakıCumhur İttifakı
Liderin bölgesiAday olmadıİstanbul (III)
İzmir (II)
İstanbul (II)
Son seçim43 sandalye, %9,9667 sandalye, %11,70 (HDP olarak)Yeni Parti
Sandalye4361[not 3]5
Değişim0 Sabit6 azalış5 artış
Aldığı oy5.275.9814.803.9221.527.048
Oran%9.69%8.82%2,80
Değişimazalış %0,27azalış %2,88


Önceki TBMM Başkanı

Mustafa Şentop
Adalet ve Kalkınma Partisi

Seçilen TBMM Başkanı

Numan Kurtulmuş
Adalet ve Kalkınma Partisi

Arka plan

2017 referandumu ve 2018 seçimleri

Bir önceki Türkiye genel seçimleri ve cumhurbaşkanlığı seçimi, 24 Haziran 2018'de gerçekleştirildi. Bu yeni sistemin kabul edildiği 2017 anayasa değişiklik referandumu, hazırlık aşamasında ve kampanya sırasında siyaset, basın ve halk tarafından tartışıldı. 2017 referandumunda anayasa değişikliklerinin seçmenler tarafından az farkla onaylanması ve YSK tarafından mühürsüz oyların geçerli sayılmasının ardından referandum sonucu da tartışıldı.[7] Anayasa değişikliğinin kabul edilmesiyle genel seçimlerin artık cumhurbaşkanlığı seçimleri ile aynı gün yapılmasına karar verildi. 2014'ten beri görevde olan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 2018'deki seçimde yeniden cumhurbaşkanı seçildi.

2018 genel seçimlerinde partilerin ittifak yapması için seçim kanunu değiştirildi.[8] Bu seçimde Cumhur İttifakı ve Millet İttifakı kuruldu. Fakat AK Parti, 2018 genel seçimlerinde TBMM'deki salt çoğunluğunu kaybetti ve bunun sonucunda mecliste ittifak ortakları olan MHP ve BBP'nin desteğine ihtiyaç duydu.[9] 9 Temmuz 2018'de başbakanlık makamı kaldırıldı. Son başbakan Binali Yıldırım, 12 Temmuz 2018'de yeni dönemin TBMM başkanı seçildi.[10]

Devlet Bahçeli, muhalefetin 2023'ten önce erken seçim yapılması gerektiğine dair beklentilerine birçok konuşmasında karşı çıktı. Bahçeli, Haziran 2023'te yapılacak olan cumhurbaşkanı seçimlerinde adaylarının Erdoğan olacağını ve MHP'nin onu destekleyeceğini açıkladı.[11]

2019 yerel seçimleri

Millet İttifakı'nda başı çeken CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu seçim yenilgisinden dolayı eleştirilere maruz kaldı. Bu nedenle 2019'daki yerel seçimler ana muhalefet için önem kazandı. CHP ve İYİ Parti arasında yapılan görüşmeler sonucunda Millet İttifakı yeniden kuruldu.[12] Yapılan yerel seçimler sonrasında Millet İttifakı, oyların çoğunluğunu alamasa da İstanbul, Ankara, Antalya, Adana, Mersin gibi ülkenin büyük şehirlerini alarak uzun bir süre sonra Erdoğan'a karşı bir başarı elde etti.[13] Ancak AK Parti ve Erdoğan hükûmeti tarafından yapılan itirazlar sonucu Millet İttifakının kazandığı İstanbul Büyükşehir Belediyesi seçimleri, Yüksek Seçim Kurulu tarafından iptal edildi[14] ve seçimler 23 Haziran 2019 tarihinde yeniden yapıldı. Yenilenen seçimde de Millet İttifakının adayı Ekrem İmamoğlu, AK Parti adayı Binali Yıldırım'a karşı kazandı ve belediye başkanı oldu.[15]

Ekonomik kriz

2018-23 Türkiye ekonomik krizi, Türkiye'de devam eden ve finansal bulaşma yüzünden uluslararası yansımaları olan bir ekonomik krizdir. Türk lirasının değer kaybı, yüksek enflasyon, artan borç ve karşılık gelen kredi temerrütleri, krizin öne çıkan özellikleridir.

Kriz, liranın dalgalanmalar halinde büyük oranda değer kaybetmesiyle 2018 yılında görünür olmaya başladı ve sonraki aşamada, ödenemeyen borçlar ve ekonomik daralma ile daha derin bir boyuta ulaştı. Süreç, kredi genişlemesi ve devlet bütçesiyle desteklenen inşaat sektörü patlamasının yarattığı, Erdoğan liderliğindeki ekonomik büyüme döneminin sonunu getirdi. 2022 yılına gelindiğinde, Cumhuriyet tarihinde ilk defa kamunun faiz borcu, anapara borcunu geçti.

Partilerdeki bölünmeler

Temmuz 2017'de daha önce MHP'den ihraç edilen parti içindeki muhalif liderler ve kurmaylar olan Meral Akşener, Koray Aydın ve Ümit Özdağ İYİ Parti adı altında yeni bir parti kurdular. Erdoğan'ın eski kurmaylarının da aralarında bulunduğu siyasetçiler, yeni parti kurma hazırlıkları içerisine girdi. Eski başbakan Ahmet Davutoğlu öncülüğünde Aralık 2019'da Gelecek Partisi kuruldu.[16] AK Parti döneminde görev yapan eski ekonomi bakanı Ali Babacan öncülüğünde ise Mart 2020'de DEVA Partisi kuruldu.[17] Bu partilerin kuruluşunda eskiden AK Parti döneminde görev alan birçok siyasetçi ve bürokrat yer aldı. Mart 2022'de BBP'den istifa eden Remzi Çayır ve arkadaşları Milli Yol Partisi adlı yeni bir siyasi partiyi kurdular.

Şubat 2021'de düzenlediği basın toplantısında Cumhuriyet Halk Partisi'nden istifa eden Muharrem İnce,[18] daha önceden başlattığı Memleket Hareketi'ni partiye dönüştürdü ve Mayıs 2021'de Memleket Partisi kuruldu.[19] Ayrıca daha önce CHP'den ihraç edilen Öztürk Yılmaz'da Yenilik Partisi'ni kurmuştur. Ümit Özdağ ve göçmen karşıtları Mart 2021'de İYİ Parti'den istifa ederek Zafer Partisi adlı yeni bir parti kurmuşlardır. Daha önce SAADET'ten istifa eden Fatih Erbakan ve Millî Görüşçüler 2018'de Yeniden Refah'ı kurdular. Mustafa Sarıgül ve kurmayları Mart 2020'de DSP'den istifa etti ve Türkiye Değişim Partisi adlı yeni bir parti kurdu.

COVID-19 salgını

Dünya geneline yayılan COVID-19 salgınının Türkiye'de tespit edilen ilk vakası Sağlık Bakanlığı tarafından 11 Mart 2020 günü açıklandı. Ülkedeki virüse bağlı ilk ölüm ise 15 Mart 2020'de gerçekleşti. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, 1 Nisan 2020'de yaptığı açıklamada koronavirüs vakalarının tüm Türkiye'ye yayıldığını açıkladı. 7 Nisan 2023 itibarıyla Türkiye'de koronavirüs ile enfekte olmuş toplam hasta sayısının 17.232.066 olduğu ve mevcut hastalardan kişinin yoğun bakımda tedavi görmekte olduğu; şimdiye kadar iyileşen hasta sayısının ve ölen hasta sayısının toplam 102.174 kişi olduğu bildirildi. 26 Nisan 2022 itibarıyla Türkiye 193 ülke arasında vaka sayısında, Güney Kore ve İtalya'nın ardından en çok vaka görülen 10. ülke olurken, gerçekleşen ölüm sayılarında ise Güney Afrika'nın ardından 19. sırada yer almaktadır. Salgın Türkiye'de sosyal, ekonomik, siyasi, iktisadi, idari, hukuki, askerî, dinî ve kültürel alanlarda birçok önemli etkilere ve sonuçlara neden olan radikal kararlar alınmasına neden oldu.

Seçim tarihi

Normal tarih anayasada yazdığı gibi Milletvekili Seçim Kanuna göre son genel seçimin tarihinin beş yıllık süresinin dolmasından önceki son pazar günü işaret edilerek 18 Haziran 2023 olarak belirtildi.[20] Devlet Bahçeli, muhalefetin 2023'ten önce erken seçim yapılması gerektiğine dair beklentilerine birçok konuşmasında karşı çıktı. Bahçeli, Haziran 2023'te yapılacak olan cumhurbaşkanı seçimlerinde adaylarının Erdoğan olacağını ve MHP'nin onu destekleyeceğini açıkladı.[21] Erdoğan 18 Ocak 2023'te seçimlerin tek partili CHP iktidarının sona erdiği 14 Mayıs 1950 seçimlerine atfen 14 Mayıs'ta yapılacağını belirtti.[22] 26 Ocak 2023'te Altılı Masa toplantısında yayınlanan bildiride liderler, meclis tarafından seçim kararı alınmadıkça anayasanın 101. ve 116. maddesine göre Erdoğan'ın 3. defa cumhurbaşkanlığına aday olamayacağını belirtti.[23] 10 Mart'ta Erdoğan, milletvekili ve cumhurbaşkanlığı seçimlerinin 14 Mayıs'ta yapılmasına dair karar aldı ve Resmi Gazete'de yayınlandı.[24]

Kahramanmaraş depremleri

2023 Kahramanmaraş depremleri ya da 2023 Türkiye-Suriye depremleri, 6 Şubat 2023'te dokuz saat arayla meydana gelen, merkez üsleri sırasıyla Kahramanmaraş'ın Pazarcık ve Ekinözü ilçesi olan, 7,8 Mw  (± 0,1) ve 7,5 Mw  büyüklüklerindeki iki depremdir. Depremler sonucunda Türkiye'de resmî rakamlara göre en az 50.500 kişi hayatını kaybetti ve 107.000'den fazla kişi ise yaralandı.

Seçim sistemi

Milletvekili genel seçimleri, 5 yılda bir, 600 üyeli Türkiye Büyük Millet Meclisine üye seçmek için, D'Hondt sistemiyle 87 seçim bölgesinde parti listeli nispi temsil ile yapılır.[25]

Seçim barajının düşürülmesi ve ittifak oyu

İktidardaki AK Parti ve siyasi müttefiki MHP'nin girişimiyle başlayan, 31 Mart 2022'de Türkiye Büyük Millet Meclisi'nden oy çokluğuyla geçen yasa neticesinde bir partinin meclise girebilmesi için gereken seçim barajı %10'dan %7'ye düşürüldü.[26] Yeni seçim kanununda yer alan yasaların uygulanabilmesi için yasaların mecliste kabul edilmesinin üzerinden en az 1 yıl geçmesi gerekmektedir. Dolayısıyla yeni seçim barajı 31 Mart 2023'ten sonra yapılacak seçimler için geçerlidir. Bu değişiklik 1980 Darbesi'nin ardından Milli Güvenlik Konseyi tarafında uygulamaya konulan ana seçim barajıyla alakalı ilk değişikliktir.[27]

Bağımsız adaylar için baraj uygulaması bulunmamaktadır. Siyasi partilerin meclise girebilmesi için tek başlarına ya da diğer siyasi partilerle girdiği ittifakın aldığı oy, yurt içi, yurt dışı ve gümrük kapıları birlikte toplam en az %7 olmak zorundadır.[28]

Ayrıca, ittifaktaki partiler için bu seçimde, önceki seçimden farklı olarak, milletvekili dağılım hesabına toplam ittifak oyu değil, ittifak oyunun oransal olarak partilerin kendi oyuna eklenmesiyle oluşan son parti oyu girmektedir.[29] Tek başına giren partiler ve bağımsız adaylar için bu durumda değişiklik yoktur.

Seçim bölgeleri

Milletvekili sayılarının seçim bölgelerine göre dağılımı ile seçim bölgelerinde seçime girecek olan bağımsız aday ve siyasi parti sayıları aşağıdaki tabloda verilmiştir. Bu seçimde Antalya, Kocaeli, Sakarya ve Tekirdağ'ın milletvekili sayısı birer artarken Denizli, Eskişehir, Muş ve Tunceli'nin ki birer azalmıştır. Seçime 24 siyasi parti katılmaktadır. 57 seçim çevresinden 151 bağımsız aday katılmaktadır.[30] İllere tıklanarak adaylar görüntülenebilir. "MV" seçim çevresinden çıkacak olan toplam milletvekili sayısını, "B.A." seçim çevresindeki bağımsız aday sayısını, "S.P." seçim çevresinde seçime katılacak olan siyasi parti sayısını göstermektedir.

Milletvekili sayılarının seçim bölgelerine göre dağılımı ile seçim bölgelerinde seçime girecek olan bağımsız aday ve siyasi parti sayıları aşağıdaki tabloda verilmiştir. Bu seçimde Antalya, Kocaeli, Sakarya ve Tekirdağ'ın milletvekili sayısı birer artarken Denizli, Eskişehir, Muş ve Tunceli'ninki birer azalmıştır.Seçime 24 siyasi parti katılmaktadır. 57 seçim çevresinden 151 bağımsız aday katılmaktadır.[31] İllere tıklanarak adaylar görüntülenebilir. "MV" seçim çevresinden çıkacak olan toplam milletvekili sayısını, "B.A." seçim çevresindeki bağımsız aday sayısını, "S.P." seçim çevresinde seçime katılacak olan siyasi parti sayısını göstermektedir.
BölgeMVB.A.S.P.
Adana15419
Adıyaman5418
Afyonkarahisar619
Ağrı4118
Amasya322
Ankara361424
Ankara (I)13822
Ankara (II)11324
Ankara (III)12324
Antalya17124
Artvin2122
Aydın8120
Balıkesir9121
Bilecik2123
Bingöl3121
Bitlis320
Bolu324
Burdur322
Bursa20523
Bursa (I)10323
Bursa (II)10221
Çanakkale424
Çankırı221
 
BölgeMVB.A.S.P.
Çorum421
Denizli7120
Diyarbakır12119
Edirne4123
Elazığ5520
Erzincan2121
Erzurum6120
Eskişehir6121
Gaziantep14322
Giresun4121
Gümüşhane2122
Hakkâri3118
Hatay11320
Isparta4222
Mersin13122
İstanbul982324
İstanbul (I)35524
İstanbul (II)27824
İstanbul (III)361022
İzmir28824
İzmir (I)14423
İzmir (II)14424
Kars321
 
BölgeMVB.A.S.P.
Kastamonu3122
Kayseri10520
Kırklareli3224
Kırşehir223
Kocaeli1421
Konya15420
Kütahya520
Malatya6419
Manisa10320
Kahramanmaraş8422
Mardin6222
Muğla7122
Muş319
Nevşehir321
Niğde323
Ordu621
Rize322
Sakarya822
Samsun9521
Siirt3219
Sinop222
Sivas5320
Tekirdağ8320
 
BölgeMVB.A.S.P.
Tokat519
Trabzon6219
Tunceli121
Şanlıurfa14819
Uşak321
Van8416
Yozgat419
Zonguldak5123
Aksaray4120
Bayburt123
Karaman3123
Kırıkkale3121
Batman517
Şırnak422
Bartın221
Ardahan2123
Iğdır2222
Yalova324
Karabük324
Kilis222
Osmaniye4120
Düzce3223
Toplam60015124

Yurt dışındaki seçmenler

Yurtdışı temsilciliklerinde oy kullanılan ülkeleri gösteren harita
Oy kullanılan gümrük kapılarını gösteren harita

YSK tarafından yurt dışında oy kullanma takvimi 27 Nisan 2023 ila 9 Mayıs 2023 olarak belirlendi. Gümrük kapılarında oy verme işlemi için son tarih ise 14 Mayıs olarak duyuruldu. Yurt dışında yaşayan 3 milyon 416 bin 98 seçmenin oy kullanabilmesi için 73 ülkede sandık kuruldu.[32] YSK yurt dışında oy kullanma takviminin başladığı ilk altı günde 797 bin 841 seçmenin oy kullandığını açıkladı. 7 Mayıs 2023 tarihi ve saat 00.00 itibarıyla yurt dışındaki Türk vatandaşlarından 1 milyon 387 bin 945'i yurt dışı temsilciliklerde, 100 bin 897'si ise gümrük kapılarında oy kullandı.[33]

Seçime katılan partiler ve adaylar

YSK, 11 Mart 2023 tarihinde seçime girebilme yeterliliğine sahip partileri açıkladı.[34] 8 Nisan 2023 tarihinde ise partilerin ve ittifakların birleşik oy pusulasındaki yerleri belirlendi.[35] Seçime katılma yeterliliğine sahip olan 36 partiden Hür Dava Partisi[36] ile Demokratik Sol Parti[37] seçime Adalet ve Kalkınma Partisi listelerinden; Demokrasi ve Atılım Partisi, Gelecek Partisi, Saadet Partisi, Demokrat Parti ile Türkiye Değişim Partisi seçime Cumhuriyet Halk Partisi listelerinden;[38][39] Halkların Demokratik Partisi ve Emek Partisi ise seçime Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi listelerinden gireceğini açıkladı.[40][41]

Yeni Türkiye Partisi, Türkiye Değişim Partisi, Gelecek Partisi, Demokrat Parti, Demokrasi ve Atılım Partisi ile Saadet Partisi; oy pusulası kurasında yer almasına[42] rağmen aday listelerini 9 Nisan saat 17.00'ye kadar YSK'ye iletmediler.[43] Bağımsız Türkiye Partisi, Millet İttifakı;[44] Büyük Türkiye Partisi ise Cumhur İttifakı[45] lehine aday listesini geri çekti. Toplamda 12 parti seçime katılmama kararı almış oldu.

Katılan tüm partilerin aday çıkardığı ve bağımsız adayların olduğu bir seçim bölgesindeki oy pusulasında sıralama aşağıdaki gibidir:

SıraİttifakPartiGenel başkan(lar)Seçime
girdiği
Aynı anda
seçime girdiği
KısaltmaAd
1MilletMillet PartisiCuma Nacar87 bölge
2HAK-PARHak ve Özgürlükler PartisiDüzgün Kaplan87 bölge
31Sosyalist Güç BirliğiTKPTürkiye Komünist PartisiKemal Okuyan87 bölge87 bölge
2TKHTürkiye Komünist HareketiAysel Tekerek87 bölge
3Sol PartiSol PartiÖnder İşleyen87 bölge
4GENÇPARTİGenç PartiHakan Uzan72 bölge
5MemleketMemleket PartisiMuharrem İnce87 bölge
61Cumhur İttifakıBüyük BirlikBüyük Birlik PartisiMustafa Destici87 bölge87 bölge
2AK PartiAdalet ve Kalkınma PartisiRecep Tayyip Erdoğan87 bölge
3Yeniden RefahYeniden Refah PartisiFatih Erbakan87 bölge
4MHPMilliyetçi Hareket PartisiDevlet Bahçeli87 bölge
71Emek ve Özgürlük İttifakıYeşil Sol PartiYeşiller ve Sol Gelecek Partisiİbrahim Akın & Çiğdem Kılıçgün Uçar87 bölge54 bölge
2TİPTürkiye İşçi PartisiErkan Baş54 bölge
8AB PartiAdalet Birlik Partisiİrfan Uzun47 bölge
9AnavatanAnavatan Partisiİbrahim Çelebi63 bölge
10YPYenilik PartisiÖztürk Yılmaz74 bölge
11HKPHalkın Kurtuluş PartisiNurullah Ankut87 bölge
12Milli YolMilli Yol PartisiRemzi Çayır49 bölge
13VatanVatan PartisiDoğu Perinçek87 bölge
14GBPGüç Birliği PartisiAli Karnap59 bölge
151Millet İttifakıCHPCumhuriyet Halk PartisiKemal Kılıçdaroğlu80 bölge71 bölge
2İYİ PartiİYİ PartiMeral Akşener78 bölge
161Ata İttifakıAPAdalet PartisiVecdet Öz67 bölge57 bölge
2ZAFERZafer PartisiÜmit Özdağ75 bölge
17+Bağımsız aday(lar)57 bölge

Başka parti listelerinden giren ittifak adayları

İttifakların il ve ilçe bazında kazandığı yerleri gösteren harita

Seçimlerde ittifak içinde olan partiler arasında veya ittifak dışında yer alan ancak ittifaka dışarıdan destek veren partilerin adayları da yer almıştır. Bu yolla milletvekili olan adaylar kalın olarak yazılmıştır.

Adalet ve Kalkınma Partisi

Cumhur İttifakı bileşeni olan Adalet ve Kalkınma Partisi listelerinin 3 sırası Demokratik Sol Partiye,[46] 4 sırası ise Hür Dava Partisine ayrıldı.[47] Söz konusu kontenjanlarda Demokratik Sol Parti Genel Başkanı Önder Aksakal ve Hür Dava Partisi Genel Başkanı Zekeriya Yapıcıoğlu da yer aldı. Ak Parti listelerinden DSP 1 milletvekili, HÜDA PAR ise 4 milletvekili kazanmıştır.

ŞehirSıraPartiŞehirSıraPartiŞehirSıraParti
Ankara 1. Bölge9. sıraDemokratik Sol PartiBatman2. sıraHür Dava PartisiMersin4. sıraHür Dava Partisi
Ankara 2. Bölge9. sıraDemokratik Sol PartiGaziantep6. sıraHür Dava Partisi
İstanbul 2. Bölge4. sıraDemokratik Sol Partiİstanbul 3. Bölge4. sıraHür Dava Partisi

Cumhuriyet Halk Partisi

Millet İttifakı bileşeni olan Cumhuriyet Halk Partisi listelerinin 12 sırası İYİ Parti'ye,[48][49][50] 24 sırası Demokrasi ve Atılım Partisi'ne,[51] 3 sırası Demokrat Parti'ye,[52] 19 sırası Gelecek Partisi'ne,[53] 24 sırası ise Saadet Partisi'ne ayrıldı.[54] Seçim sonuçlarında Demokrasi ve Atılım Partisi 15 vekil, Demokrat Parti 3 vekil, İYİ Parti 1 vekil, Gelecek Partisi 10 vekil, Saadet Partisi 10 vekil kazanmıştır. Erzincan milletvekili seçilen Türkiye Değişim Partisi genel başkanı Mustafa Sarıgül ise seçimden kısa bir süre sonra partisi ile beraber Cumhuriyet Halk Partisi'ne katılmıştır. Bolu Belediye Başkanı Tanju Özcan, Rifat Hisarcıklıoğlu'a 4 kişilik yer verildiğini söylemiştir.[1] 29 Ağustos 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

ŞehirSıraPartiŞehirSıraPartiŞehirSıraParti
Adana4. sıraDemokrasi ve Atılım Partisi Ankara 2. Bölge4. sıraİYİ PartiŞanlıurfa4. sıraGelecek Partisi
Ankara 1. Bölge4. sıraDemokrasi ve Atılım Partisi Bartın2. sıraİYİ PartiŞırnak1. sıraGelecek Partisi
Ankara 2. Bölge2. sıraDemokrasi ve Atılım Partisi Batman2. sıraİYİ PartiAfyonkarahisar2. sıraSaadet Partisi
Balıkesir3. sıraDemokrasi ve Atılım Partisi Çorum2. sıraİYİ PartiAnkara 3. Bölge3. sıraSaadet Partisi
Diyarbakır2. sıraDemokrasi ve Atılım PartisiDüzce2. sıraİYİ PartiAntalya5. sıraSaadet Partisi
Elazığ3. sıraDemokrasi ve Atılım PartisiErzincan2. sıraİYİ PartiBingöl1. sıraSaadet Partisi
Erzurum3. sıraDemokrasi ve Atılım Partisiİstanbul 1. Bölge6. sıraİYİ PartiBursa 1.Bölge3. sıraSaadet Partisi
Gaziantep3. sıraDemokrasi ve Atılım Partisi İstanbul 2. Bölge9. sıraİYİ PartiÇorum4. sıraSaadet Partisi
Iğdır1. sıraDemokrasi ve Atılım Partisiİstanbul 2. Bölge11. sıraİYİ PartiDiyarbakır3. sıraSaadet Partisi
İstanbul 1. Bölge7. sıraDemokrasi ve Atılım Partisi Rize2. sıraİYİ PartiElazığ2. sıraSaadet Partisi
İstanbul 1. Bölge8. sıraDemokrasi ve Atılım Partisi Van2. sıraİYİ PartiErzurum2. sıraSaadet Partisi
İstanbul 2. Bölge8. sıraDemokrasi ve Atılım Partisi Ankara 1. Bölge5. sıraGelecek Partisi Gaziantep10. sıraSaadet Partisi
İstanbul 3. Bölge6. sıraDemokrasi ve Atılım Partisi Antalya4. sıraGelecek Partisi Hatay4. sıraSaadet Partisi
İstanbul 3. Bölge10. sıraDemokrasi ve Atılım Partisi Bursa 1.Bölge6. sıraGelecek PartisiIsparta3. sıraSaadet Partisi
İzmir 1. Bölge6. sıraDemokrasi ve Atılım Partisi Bursa 2.Bölge2. sıraGelecek Partisi İstanbul 1. Bölge5. sıraSaadet Partisi
Kahramanmaraş2. sıraDemokrasi ve Atılım Partisi Çanakkale3. sıraGelecek Partisiİstanbul 2. Bölge5. sıraSaadet Partisi
Kayseri3. sıraDemokrasi ve Atılım PartisiDenizli3. sıraGelecek Partisiİstanbul 3. Bölge7. sıraSaadet Partisi
Manisa4. sıraDemokrasi ve Atılım Partisi İstanbul 1. Bölge10. sıraGelecek Partisi Kastamonu2. sıraSaadet Partisi
Mersin3. sıraDemokrasi ve Atılım Partisi İstanbul 2. Bölge7. sıraGelecek Partisi Kayseri2. sıraSaadet Partisi
Siirt1. sıraDemokrasi ve Atılım Partisiİstanbul 3. Bölge8. sıraGelecek Partisi Kocaeli3. sıraSaadet Partisi
Sivas2. sıraDemokrasi ve Atılım Partisiİstanbul 3. Bölge15. sıraGelecek PartisiKütahya2. sıraSaadet Partisi
Şanlıurfa3. sıraDemokrasi ve Atılım Partisiİzmir 2. Bölge7. sıraGelecek Partisi Ordu3. sıraSaadet Partisi
Tekirdağ3. sıraDemokrasi ve Atılım Partisi Kayseri4. sıraGelecek PartisiRize3. sıraSaadet Partisi
Zonguldak3. sıraDemokrasi ve Atılım PartisiKocaeli5. sıraGelecek PartisiSakarya7. sıraSaadet Partisi
İstanbul 1. Bölge9. sıraDemokrat PartiKonya2. sıraGelecek Partisi Samsun2. sıraSaadet Partisi
İzmir 1. Bölge7. sıraDemokrat PartiKonya4. sıraGelecek PartisiŞanlıurfa8. sıraSaadet Partisi
İzmir 2. Bölge5. sıraDemokrat PartiMuğla4. sıraGelecek Partisi Erzincan1. sıraTürkiye Değişim Partisi
Adıyaman2. sıraİYİ PartiSamsun3. sıraGelecek Partisi

İYİ Parti

Millet İttifakı üyesi olan İYİ Partinin bir sıra adayı Demokrasi ve Atılım Partisine, 4 sıra adayı ise Cumhuriyet Halk Partisi'ne ayrıldı.[51]

ŞehirSıraPartiŞehirSıraParti
Yozgat3. sıraDemokrasi ve Atılım PartisiAksaray4. sıraCumhuriyet Halk Partisi
Gümüşhane2. sıraCumhuriyet Halk Partisi Yozgat2. sıraCumhuriyet Halk Partisi
Aksaray2. sıraCumhuriyet Halk Partisi

Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi

Emek ve Özgürlük İttifakı üyesi olan Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi listelerinin 2 sırası Demokratik Bölgeler Partisi eş genel başkanlarına, 2 sırası Halkların Demokratik Partisi eş genel başkanlarına, 58 sırası Emek Partisine ayrıldı.[55] 1 sırası Emekçi Hareket Partisine[56] ayrılırken 8 sırası ise Toplumsal Özgürlük Partisine[57] ayrıldı. Emekçi Hareket Partisi genel başkanı Hakan Öztürk milletvekili adayı olarak listelerde yer aldı.[58] Seçim sonucunda Demokratik Bölgeler Partisi, Emek Partisi ve Halkların Demokratik Partisi ikişer vekil çıkarırken, Toplumsal Özgürlük Partisi bir vekil kazanmıştır.

ŞehirSıraPartiŞehirSıraPartiŞehirSıraParti
Batman1. sıraDemokratik Bölgeler PartisiEdirne4. sıraEmek PartisiKayseri3. sıraEmek Partisi
Mardin1. sıraDemokratik Bölgeler PartisiTokat4. sıraEmek PartisiKayseri9. sıraEmek Partisi
Adana9. sıraEmek PartisiTrabzon3. sıraEmek PartisiKırklareli2. sıraEmek Partisi
Adana15. sıraEmek PartisiMersin11. sıraEmek PartisiKocaeli3. sıraEmek Partisi
Amasya3. sıraEmek PartisiNiğde2. sıraEmek PartisiKocaeli11. sıraEmek Partisi
Ankara 1. Bölge2. sıraEmek PartisiOrdu6. sıraEmek PartisiManisa3. sıraEmek Partisi
Ankara 1. Bölge6. sıraEmek PartisiSamsun7. sıraEmek PartisiUşak3. sıraEmek Partisi
Ankara 1. Bölge12. sıraEmek PartisiErzincan1. sıraEmek PartisiZonguldak4. sıraEmek Partisi
Ankara 3. Bölge3. sıraEmek PartisiEskişehir1. sıraEmek PartisiMuğla7. sıraEmek Partisi
Antalya4. sıraEmek PartisiEskişehir6. sıraEmek PartisiOsmaniye3. sıraEmek Partisi
Antalya15. sıraEmek PartisiGaziantep1. sıraEmek Partisi Sakarya6. sıraEmek Partisi
Aydın5. sıraEmek PartisiGiresun4. sıraEmek PartisiSivas2. sıraEmek Partisi
Aydın7. sıraEmek PartisiHatay9. sıraEmek Partisiİstanbul 1. Bölge3. sıraEmekçi Hareket Partisi
Balıkesir7. sıraEmek Partisiİstanbul 1. Bölge24. sıraEmek PartisiŞanlıurfa1. sıraHalkların Demokratik Partisi
Balıkesir8. sıraEmek Partisiİstanbul 1. Bölge29. sıraEmek PartisiVan1. sıraHalkların Demokratik Partisi
Bartın2. sıraEmek Partisiİstanbul 2. Bölge16. sıraEmek PartisiAnkara 1. Bölge10. sıraToplumsal Özgürlük Partisi
Bolu1. sıraEmek Partisiİstanbul 2. Bölge26. sıraEmek PartisiDenizli6. sıraToplumsal Özgürlük Partisi
Bursa 1.Bölge9. sıraEmek Partisiİstanbul 3. Bölge2. sıraEmek Partisi İstanbul 1. Bölge9. sıraToplumsal Özgürlük Partisi
Bursa 2.Bölge4. sıraEmek Partisiİstanbul 3. Bölge29. sıraEmek Partisiİstanbul 2. Bölge7. sıraToplumsal Özgürlük Partisi
Bursa 2.Bölge10. sıraEmek Partisiİzmir 1. Bölge6. sıraEmek Partisiİzmir 2. Bölge5. sıraToplumsal Özgürlük Partisi
Çanakkale4. sıraEmek Partisiİzmir 2. Bölge4. sıraEmek PartisiMersin2. sıraToplumsal Özgürlük Partisi
Çorum4. sıraEmek Partisiİzmir 2. Bölge13. sıraEmek PartisiMersin7. sıraToplumsal Özgürlük Partisi
Denizli7. sıraEmek PartisiKahramanmaraş7. sıraEmek PartisiMuğla3. sıraToplumsal Özgürlük Partisi
Düzce2. sıraEmek PartisiKastamonu2. sıraEmek Partisi

Tartışmalar

5 Mayıs 2023 tarihinde Avustralya‘da bir sandıkta henüz açılmamış oy pusulalarında Adalet ve Kalkınma Partisine mühür basılı pusulalar bulundu. Cumhuriyet Halk Partisi yaşanan bu olaydan dolayı itirazda bulundu ve Yüksek Seçim Kurulu da soruşturma başlattığını duyurdu.[59]

Seçim sonrasında 16 Mayıs 2023 tarihinde Türkiye genelinde Kemal Kılıçdaroğlu'nun ve muhalefet partilerinin önde olduğu bazı sandıklarda oy çalındığına dair iddialar sunuldu.[60]

Kampanyalar

AK Parti

AK Parti Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, seçim programında kendi deyimi ile şarkılı türkülü seçim kampanyası yürütülmeyeceğini beyan etti. Miting alanları dışında bu tarz bir kampanyaya depremde kaybedilen ve mağdur olan vatandaşlara saygı gereği böyle bir karar aldıklarını belirtti.[61] Seçim kampanyası döneminde "Türkiye Yüzyılı" ve "Türkiye için hemen şimdi" sloganıyla seçim kampanyasını tamamladı.[61]

CHP

Cumhuriyet Halk Partisi, cumhurbaşkanı adayı ve genel seçimler için ortak reklam politikası izledi. Genel seçimlerde Cumhuriyet Halk Partisi "Sana söz yine baharlar gelecek, Bay Kemal sözünden dönmeyecek..." adı altında reklam politikası izledi. Ondan sonraki reklamlarında "Haydi Kazanalım" ve "Haydi Türkiye Haydi" reklam politikalarını izledi. İlk reklamlarında cumhurbaşkanı adayı Kemal Kılıçdaroğlu ön planda olsa da ikinci reklam politikasında Millet ittifakı liderleri: Gültekin Uysal, Temel Karamollaoğlu, Ali Babacan, Ahmet Davutoğlu ve Meral Akşener'i ve İBB ve ABB başkanları: Ekrem İmamoğlu ile Mansur Yavaş da barınmaktaydı. İki reklam politikasında da şarkı bulunmaktaydı. Cumhuriyet Halk Partisi, genel olarak cumhurbaşkanı adayı Kemal Kılıçdaroğlu'nu barındıran reklamlarında bir parti logosu bulundurmayarak Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem'e atıfta bulunmaktaydı. Cumhuriyet Halk Partisi, reklamlarında iktidarı eleştirmektense vaatlerini sıraladı. İkinci Tur seçimlerinde ise "Türkiye için Karar Ver" sloganları atıldı.

CHP'nin seçim kampanyası reklamlarından bir görüntü.

Yeşil Sol Parti

MHP

İYİ Parti

Meral Akşener, 16 Nisan 2023'te Congresium Ankara'da seçim beyannamesini açıkladı. Beyannamede adalet, eşitlik ve kadın hakları öne çıkarıldı. Ardından Ümit Özlale kişiye özel seçim beyannamesi projesini tanıttı.[62] Daha sonra 600 milletvekili adaylarının isimleri tanıtıldı. "Bir oy Kemal'e bir oy Meral'e vereceksiniz" sözleriyle Meral Akşener Giresun'da Millet ittifakı cumhurbaşkanı adayı Kemal Kılıçdaroğlu'na ve kendine oy istedi. [63]

Anketler

Sonuçlar

YSK tarafından 30 Mayıs 2023 tarihinde açıklanan kesin sonuçlar aşağıdaki gibidir.[64]

Yurt içiYurt dışı ve
gümrük kapıları
Toplam
Kayıtlı seçmen sayısı60.721.7453.423.75964.145.504
Kullanılan oy53.994.0491.841.84655.835.895
Geçerli oy52.628.1821.814.40654.442.588
Geçersiz oy1.365.86727.4401.393.307
Katılım oranı (%)88,9253,8087,05
28. Dönem Türkiye Büyük Millet Meclisi
PartiGenel başkanYurt İçi%Yurt Dışı%Toplam%+/–Sandalye+/–
Adalet ve Kalkınma PartisiRecep Tayyip Erdoğan18.586.13735,32806.32544,4419.392.46235,62 6,94268 27
Cumhuriyet Halk PartisiKemal Kılıçdaroğlu13.374.46325,41427.72023,5713.802.18325,35 2,70169 23
Milliyetçi Hareket PartisiDevlet Bahçeli5.283.34510,04201.47511,105.484.82010,07 1,0350 1
İYİ PartiMeral Akşener5.211.6329,9064.3493,555.275.9819,69 0,2743
Yeşiller ve Sol Gelecek PartisiÇiğdem Kılıçgün Uçar
İbrahim Akın
4.624.0948,79179.8289,914.803.9228,82 2,8861 6[a]
Yeniden Refah PartisiFatih Erbakan1.505.7362,8621.3121,171.527.0482,80Yok5Yok
Zafer PartisiÜmit Özdağ1.198.6472,2817.7520,981.216.3992,23Yok0Yok
Türkiye İşçi PartisiErkan Baş903.7421,7252.3152,88956.0571,76Yok4 [b]
Büyük Birlik PartisiMustafa Destici522.4700,998.3000,46530.7700,97Yok0 1[c]
Memleket PartisiMuharrem İnce487.9100,9314.7590,81502.6690,92Yok0Yok
Genç PartiHakan Uzan110.9980,211.9740,11112.9720,21Yok0Yok
Adalet PartisiVecdet Öz105.7370,203.4990,19109.2360,20Yok0Yok
Sol PartiÖnder İşleyen75.1960,142.7960,1577.9920,14Yok0Yok
Anavatan Partisiİbrahim Çelebi64.5930,121.5090,0866.1020,12Yok0Yok
Türkiye Komünist PartisiKemal Okuyan62.1040,121.7050,0963.8090,12Yok0Yok
Vatan PartisiDoğu Perinçek51.5020,101.2180,0752.7200,10 0,130
Millet PartisiCuma Nacar51.1210,101.1940,0752.3150,10Yok0Yok
Hak ve Özgürlükler PartisiDüzgün Kaplan41.2070,081.3020,0742.5090,08Yok0Yok
Adalet Birlik Partisiİrfan Uzun38.7780,072.4180,1341.1960,08Yok0Yok
Halkın Kurtuluş PartisiNurullah Efe Ankut31.0240,068070,0331.8310,06Yok0Yok
Güç Birliği PartisiAli Karnap25.4970,058620,0526.3590,05Yok0Yok
Türkiye Komünist HareketiAysel Tekerek16.9330,035430,0317.4760,03Yok0Yok
Milli Yol PartisiRemzi Çayır17.4770,032810,0217.7580,03Yok0Yok
Yenilik PartisiÖztürk Yılmaz11.0080,021630,0111.1710,02Yok0Yok
Bağımsızlar226.8310,43226.8310,42 0,270 0
Toplam52.628.1821001.814.40610054.442.58887,05600

İllere göre sonuçlar

Notlar

Kaynakça