Türkiye İşçi Partisi (2017)
Türkiye İşçi Partisi, 7 Kasım 2017 tarihinde Erkan Baş ve Barış Atay liderliğinde kurulan ve Türkiye'de faaliyet gösteren bir siyasi partidir. Parti tüzüğüne göre resmî kısaltması "TİP" şeklindedir. Simgesi iç içe geçmiş çark, başak ve yıldızdır. TBMM'de 3 milletvekili bulunmaktadır. Genel başkanı Erkan Baş'tır. 25 Ağustos 2022 tarihinden beri Emek ve Özgürlük İttifakı bileşenidir.
| Türkiye İşçi Partisi | |
|---|---|
 | |
| Kısaltma | TİP |
| Genel başkan | Erkan Baş |
| Kurucu | Erkan Baş Barış Atay |
| Parti sözcüsü | Sera Kadıgil |
| Genel başkan yardımcısı | Barış Atay Doğan Ergün |
| Slogan(lar) | Değişmek Şart |
| Kuruluş tarihi | 7 Kasım 2017)[1] |
| Önceli | Halkın Türkiye Komünist Partisi |
| Merkez | Çankaya, Ankara |
| Gazete(ler) | İleri Haber |
| Televizyon(lar) | İleri TV |
| Gençlik kolu | TİP'li Öğrenciler[2] |
| Üyelik (2024) |  43.206[3] |
| İdeoloji | |
| Siyasi pozisyon | Aşırı sol[12] |
| Ulusal üyelik | Emek ve Özgürlük İttifakı |
| Resmî renkler | Kırmızı ve beyaz |
| TBMM | 3 / 600 |
| İlçe Belediye Başkanlıkları | 2 / 922 |
| İnternet sitesi | |
| Parti bayrağı | |
 | |
 Türkiye | |
Türkiye'de 2017 yılı Aralık ayında Halkın Türkiye Komünist Partisi (HTKP) genel başkanı olan Erkan Baş'ın öncülüğünde ve eski TİP ve HTKP üyeleri, bir takım sendika ve işçi temsilcileri, demokratik kitle örgütü temsilcileri, akademisyenler, yazarlar, gazeteciler ve çeşitli mesleklerden isimlerin yaptığı çağrı üzerine kurulmuştur.[13]
Tarihçe
Kuruluş
Erkan Baş, Barış Atay, Tuncay Çelen, Metin Çulhaoğlu'nun da aralarında olduğu geçmiş TİP ve TKP üyesi, çeşitli kitle örgütü ve sendika temsilcisi, işçi, öğrenci ve akademisyenlerin bulunduğu 146 kişi imzasının olduğu çağrı metni kamuoyuna duyuruldu.[14] Halkın Türkiye Komünist Partisi çevresinin girişimiyle 7 Kasım 2017'de TİP'in yeniden kuruluşu için dilekçe verildi.[15]
2018 genel seçimleri
2018 Türkiye genel seçimlerinde Halkların Demokratik Partisi (HDP) ile işbirliği yapan parti,[16] adaylarını HDP listelerinden göstermiştir. Erkan Baş, İstanbul 1. bölge ve Barış Atay, Hatay milletvekili olarak HDP'den 27. dönem TBMM milletvekili seçilmişlerdir.[17] Seçimlerden sonra Barış Atay ve Erkan Baş, HDP'den istifa edip Türkiye İşçi Partisi'ne geçmişlerdir. 19 Nisan 2021'de Ahmet Şık partinin üçüncü milletvekili olarak göreve başlamıştır.[18] 25 Haziran 2021'de eski Cumhuriyet Halk Partisi milletvekili Sera Kadıgil, yaptığı açıklamayla partiye katıldığını resmen duyurmuştur.[19]
2023 genel seçimleri
2020 yazında seçim yeterliliği kazanan Türkiye İşçi Partisi, 2023 yılında yapılan genel seçimlerde yer almıştır.[20] Seçimlere sol, demokrat ve ilerici hareket ve partilerin oluşturduğu bir ittifakla girmeyi önceleyen TİP, bu ittifakın oluşturulması için yapılan toplantılarda yer almış, HDP, EMEP, Emekçi Hareket Partisi (EHP), TÖP, SMF ve Halkevleri ile bir araya gelmiştir.[21] Potansiyel Üçüncü İttifak'ın, Millet ve Cumhur İttifakı'na alternatif olmasını öngören parti, ilkeleri ve tutumlarıyla uyacak bir ortak aday çıkması durumunda, bu adayı cumhurbaşkanlığı seçimlerinde destekleyebileceğini belirtmiştir. Erkan Baş, bu ittifakın "yeniden kuruluşu" temsil edeceğini belirtmiş ve ittifak sayesinde siyasetin dışına itilen "milyonlarca işçinin, köylünün, gencin, kadının, LGBT'lerin, yoksulların, yok sayılanların, Kürtlerin, Alevilerin" etkin rol alabileceği bir yapıya ihtiyaç olduğunu belirtmiştir.[21] 14 Mayıs 2023 tarihinde düzenlenen genel seçimlerde parti 1 milyona yakın oy alarak Türkiye'de sosyalist bir partinin aldığı en yüksek oy sayısına ulaşmıştır. Bu seçimlerde Genel Başkan Erkan Baş, Parti Sözcüsü Sera Kadıgil ve Ahmet Şık İstanbul'dan, Gezi Davası tutuklularından Av. Can Atalay ise Hatay'dan milletvekili seçilerek 28. dönemde TİP'i TBMM'de temsil etmeye hak kazandı. Buna karşılık Anayasa Mahkemesi'nin 25 Ekim 2023 tarihli hak ihlali kararına rağmen Hatay Milletvekili Atalay'ın tutukluluğunun devam etmesi Türkiye'de bir "anayasal krizin" önünü açmıştır.
2023 Özgürlük Yürüyüşü
14 Mayıs 2023 seçimlerinde TİP Hatay Milletvekili seçilen Can Atalay’ın Gezi Davası’nda aldığı hapis cezası gerekçe gösterilerek tahliye edilmemesi üzerine TİP Genel Başkanı Erkan Baş, Atalay ve diğer Gezi Parkı davası tutuklularına özgürlük talebiyle Hatay’dan Ankara’ya yürüyüş başlattı.[22] TİP Genel Başkanı Baş'ın Özgürlük Yürüyüşü, 28 günün ardından Ankara'daki Anıtpark'ta sona erdi.
7 Ekim 2023 tarihinde başlayan İsrail'in Gazze işgali hakkında Erkan Baş, “İşgale karşı direnen Filistin halkının yanındayız” dedi.[23]
Can Atalay'ın Milletvekilliğinin Düşürülmesi
Hatay'dan milletvekili seçilen Can Atalay hakkında Anayasa Mahkemesi'nin verdiği hak ihlali kararı hakkında Yargıtay 3. Ceza Dairesi, Anayasa Mahkemesinin Atalay hakkındaki hak ihlali kararlarına uyulmasına yer olmadığına ve kararın TBMM Başkanlığına gönderilmesine hükmetmişti. Bu kararın TBMM Genel Kurul'unda okunmasıyla birlikte 30 Ocak 2024 tarihinde Can Atalay'ın milletvekilliği düşürüldü[24]. Can Atalay'ın milletvekilliğinin düşürülmesi sonucu TİP'in meclisteki milletvekili sayısı 4'ten 3'e düşmüştür. Tutuklu bulunduğu cezaevinden yazılı bir mesaj ileten Can Atalay, “Bu da oldu, bunu da yaptılar. Anayasa’nın açık; hiçbir kuşkuya yer bırakmayan hükümlerine karşın seçilmiş Hatay milletvekilinin milletvekilliğini ‘düşürdüler’ dedi.
İdeoloji ve politikalar
Türkiye İşçi Partisi, Türkiye'de kapitalizm yerine, sosyalist bir sistemin kurulmasını önermekte ve neoliberalizm karşıtı bir tutum almaktadır.[25] Programını Marksizm teorisi üzerine inşa eder.[26]
Mehmet Ali Aybar liderliğindeki ilk dönem TİP'in politikalarına yakın olup aynı zamanda Behice Boran döneminin politikalarından da beslenmektedir.[27] Laiklik, cumhuriyetçilik ve toplumsal cinsiyet eşitliği gibi konular partinin tutum ve politikalarında önemli yere sahiptir.[28] TİP, tarikat ve cemaatlerin kamu hizmetlerinden alıkonulması ve toplumsal hayatta yer almaması görüşüne sahiptir.[29] Parti tüm Türkiye gençliği için parasız, eşit, bilimsel ve laik bir eğitim sistemi öngörmekte ve tarikat ve cemaatlere ait yurt, ev ve okulların da kamulaştırılmasını önermektedir.[30] Elektrik, su, doğal gaz ve internet gibi temel hizmetlerin kamulaştırılması ve bu hizmetlerin kar amacı gütmeden topluma sunulmasını talep etmektedir.[31] Emek eksenli ve eşitlikten yana, kamucu ve planlı bir ekonomi anlayışıyla yönetilen bir ülke kurma talebiyle siyaset sahnesinde yer alan Türkiye İşçi Partisi, Kürt sorununda barış ve kardeşlik temelli çözüm arayışını, bölgede ve dünyadaki savaş ortamlarına karşı barışı savunduklarını ifade ederken NATO'yu bir terör örgütü olarak görür.[32] Eşit yurttaşlık temelinde tüm işçilerin yanı sıra özel olarak kadınların, Alevilerin, Kürtlerin, LGBT'lerin, çocukların, engellilerin ve türcülüğe karşı tüm canlıların yaşam hakkını savunduğunu ifade eden TİP, dinselleşme karşısında ilericiliği esas alır.[33]
Genel başkanlar
7 Kasım 2017'de kurulan Türkiye İşçi Partisi'nin bugüne kadar genel başkanlığını yapan kişiler aşağıda listelenmiştir.
| # | Ad | Resim | Görev başlangıcı | Görev bitişi | Görev süresi |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Erkan Baş |  | 7 Kasım 2017 | Görevde | 6 yıl, 173 gün |
Milletvekilleri
| # | Adı | Seçim Bölgesi | Görev |
|---|---|---|---|
| 1 | Ahmet Şık | İstanbul | |
| 2 | Erkan Baş | Türkiye İşçi Partisi Genel Başkanı | |
| 3 | Saliha Sera Kadıgil Sütlü | Türkiye İşçi Partisi Parti Sözcüsü |
Türkiye İşçi Partisi ve seçimler
Genel seçimler
| Seçim | Lider | Seçim sonuçları | Sandalye | Hükûmet | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Oy sayısı | % | ± | # | ± | |||
| 2018 | Erkan Baş | Halkların Demokratik Partisi (HDP) listelerinden[16] | 2 / 600 | _ | Muhalefet | ||
| 2023 | 956.057 | 1,76 (#8) | Yeni | 4 / 600 | 2 | Muhalefet | |
Yerel seçimler
| Seçim | Lider | Belediye Meclisleri | Belediye Başkanlığı | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Oy sayısı | % | ± | Oy sayısı | % | # | ± | ||
| 2024 | Erkan Baş | 281.490 | 0,55 (#11) | Yeni | 71.108 | 0,15 (#15) | 1 / 1.393 | Yeni |
