Ali Dayi

Ali Dayi
	Ali Daei, Saipa ve Al-Rayyan maç öncesi konferansında, Şubat 2019
Kişisel bilgileri
Tam adı	Ali Dayi
Doğum tarihi	21 Mart 1969 (55 yaşında)
Doğum yeri	Erdebil, İran
Boyu	1,92 m (6 ft 3+1⁄2 in)
Mevkisi	Forvet
Altyapı kariyeri
1983-1988	Esteglal Ardabil
Profesyonel kariyeri*
Millî takım kariyeri
Teknik direktörlük kariyeri
2006-2008	Saipa
2008-2009	İran
2009-2011	Perspolis
2011-2013	Rah Ahan
2013-2014	Perspolis
2015-2016	Saba Qom
2016-2017	Naft Tehran
2017-2019	Saipa
	* Yalnızca lig maçları ve gollerini içerir.;

Ali Dayi (Fars: علی دائی, Azeri: Əli Dayi; d. 21 Mart, 1969; Erdebil), İranlı futbolcu, teknik direktör ve iş insanı. Dünya genelinde millî takımlar düzeyinde en fazla gol atan ikinci oyuncudur.^[1] 1993-2006 yılları arasında İran millî takımı ile 149 maçta attığı 109 golle uluslararası futbol tarihinde dünyanın tüm zamanların önde gelen golcülerinden birisidir. Başarısı Guinness Dünya Rekorları'nda listelenmiştir.^[2] Oyun kariyeri boyunca Daei, 2001 yılında UNICEF İyi Niyet Elçisi olarak atandı.^[3] İran için son maçını 2006'da Haziran 2007'den 2013'e kadar oynayan Daei, FIFA Futbol Komitesi'nin bir üyesiydi.^[4]^[5]

Uzun bir forvet olan Daei, üretken bir golcüydü ve kafa vuruşu isabetliliği ve havadaki yeteneği ile biliniyordu.^[6] Rekoru 2021'de Cristiano Ronaldo tarafından kırılana kadar 109 golle^[7] bir millî takımda dünyanın en çok gol atan oyuncuydu. Emekli olduktan sonra, 2007 ve 2013 yılları arasında FIFA Futbol Komitesi üyesi olarak görev yaptı.^[8]^[9] 2014 yılında Asya Futbol Onur Listesi'ne girdi.^[10]

Bir forvet olarak, İran millî futbol takımının kaptanıydı ve DSC Arminia Bielefeld, Bayern Münih ve Hertha Berlin gibi kulüplerde oynadı. Hâlen Daei Sport'un sahibi ve CEO'sudur.

Bir süre İran millî futbol takımının teknik direktörü olarak çalışmıştır. 30 Mart 2009'da İran millî takımının Suudi Arabistan'a 2-1 yenilmesiyle görevine son verildi.

Dayi, Haziran 2007 itibarıyla FIFA Futbol Komitesi üyesi olmuştur.^[11] Azeri asıllıdır.^[12]^[13]^[14]

Özel hayatı

İranlı gazeteci Camelia Entekhabifard anılarında Daei ile 1997 sonbaharında evleneceğini yazdı, ancak çift ayrıldı.^[15]

Ticari girişimler ve hayırseverlik

Daei, Daei Sport's Wears & Equipments adlı kendi futbol forması üretim şirketine sahiptir ve dünya çapında çeşitli alanlarda ve lig kulüplerinde İran spor kulüpleri için spor kıyafetleri yapmaktadır. Şirketi ayrıca millî takım için formalar da yaptı. Çok önemli hayırsever bağışlar yaptı ve dünya çapındaki hayır amaçlı futbol maçlarında yer aldı (Roberto Baggio ve diğerleri ile Dünya karması-Bosna maçında yer aldı). Ayrıca David Beckham ve Madeleine Albright ile birlikte bir UNICEF reklamında yer aldı ve düzenli olarak örgütle çalışırken görüldü.

Daei, 18 Temmuz 2007'de, Nelson Mandela'nın doğum gününü kutlamak için Afrika XI ve Dünyanın Geri Kalanı XI arasında oynanan Mandela için 90 Dakika'da yer aldı.^[16] Daei 3-3 biten maçta yaklaşık 10 dakika oynadı.

Din

Daei Şii Müslümandır. Bayern Münih'te oynarken, dininde alkollü içkiler yasak olduğu için Erdinger reklamında bir bardak bira tutmayı reddetti.^[17]

Kaza

17 Mart 2012'de Daei'nin arabası, kardeşiyle birlikte İsfahan'dan Tahran'a dönerken devrildi. Daei daha sonra Kaşan yakınlarındaki bir hastaneye transfer edildi. Rah Ahan kulübünün Medya Sorumlusu Hossein Ghadousi, "Daei'nin hayati belirtileri stabil bir durumda ve şu anda kaza nedeniyle herhangi bir akut tehlikede değil" dedi.^[18] Ertesi gün Tahran'daki Laleh hastanesine nakledildi.

Asya Futbol Konfederasyonu'ndan (AFC) yapılan açıklamada, "AFC, Cumartesi günü trafik kazası geçiren İranlı efsane Ali Daei'ye acil ve tam bir iyileşme diler. Asya futbolunun gerçek bir simgesi olan Daei'ye yardım etmeye hazırız. Düşüncelerimiz ve dualarımız onunla."^[19] FIFA Başkanı Sepp Blatter, kişisel Twitter sayfasında Daei'nin sakatlandığını duyduğunda şok olduğunu söyledi. Ayrıca iyileşmesi için en iyi dileklerini gönderdi.^[20]^[21]

Sokak saldırısı

Kasım 2020'de Daei, Tahran'da altın kolyesini çalmaya çalışırken iki hırsız tarafından saldırıya uğradı.^[22]^[23] Polis, iki hırsızın Daei'ye saldırdıktan birkaç gün sonra tutuklandığını duyurdu.^[24]^[25]

İran'da zorunlu başörtüsü protestosu

10 Ekim 2022'de çıkan haberlerde, İranlı yetkililerin, Ali Daei'nin Mahsa Amini'nin ölümünün ardından sokaklara dökülen protestoculara yönelik polis şiddetini eleştirmesinden dolayı pasaportuna el koyduğu açıklandı.^[26]

26 Aralık 2022'de Dayi, Tahran'dan kalkan ve eşi Mona Farrokhazari ile kızını taşıyan, Dubai'ye giden bir uçağın hükûmet karşıtı protestolara verdiği destek nedeniyle Kiş Adası'na dönmek zorunda kaldığını söyledi.^[27]

Otobiyografi

Nisan 2008'de Daei, Mart 2010'da piyasaya sürülecek olan bir otobiyografi yazmaya başladığını ve "acı ve tatlı anılar" üzerine düşünmesine rağmen "bazı sırlarını sonsuza kadar kalbinde tutacağını" açıkladı. Kitap henüz piyasaya sürülmedi.

Uluslararası golleri

Tarih	Yer	Rakip	Sonuç	Müsabaka	Goller
1993-06-25	Tahran, İran	Tayvan	6-0	1994 FIFA Dünya Kupası Qualification	1
1993-07-27	Şam, Suriye	Tayvan	6-0		2
1993-10-18	Doha, Katar	Japonya	2-1		1
1993-10-22	Doha, Katar	Irak	1-2		1
1993-10-25	Doha, Katar	Kuzey Kore	2-1		2
1996-05-30	Kuveyt, Kuveyt	Kuveyt	2-1	Hazırlık maçı	2
1996-06-10	Tahran, İran	Nepal	8-0	1996 AFC Asian Cup Qualification	4
1996-06-12	Tahran, İran	Sri Lanka	7-0		5
1996-06-14	Tahran, İran	Umman	2-0		1
1996-06-19	Maskat, Umman	Nepal	4-0		1
1996-06-21	Maskat, Umman	Umman	2-1		1
1996-12-05	Dubai, Birleşik Arap Emirlikleri	Irak	1-2	1996 AFC Asian Cup	1
1996-12-08	Dubai, Birleşik Arap Emirlikleri	Tayland	3-1		1
1996-12-11	Dubai, Birleşik Arap Emirlikleri	Suudi Arabistan	3-0		1
1996-12-16	Dubai, Birleşik Arap Emirlikleri	Güney Kore	6-2		4
1996-12-23	Abu Dabi, Birleşik Arap Emirlikleri	Kuveyt	(4)1-1(3)		1
1997-06-02	Şam, Suriye	Maldivler	17-0	1998 FIFA Dünya Kupası elemeleri	2
1997-06-04	Şam, Suriye	Kırgızistan	7-0		1
1997-06-04	Şam, Suriye	Suriye	1-0		1
1997-06-04	Tahran, İran	Maldivler	9-0		2
1997-10-03	Tahran, İran	Katar	3-0		1
1997-10-17	Tahran, İran	Çin	4-1		1
1997-11-16	Johor Bahru, Malezya	Japonya	2-3		1
1998-12-05	Sisaket, Tayland	Laos	6-1	1998 Asian Games	2
1998-12-08	Bangkok, Tayland	Umman	2-4		1
1998-12-10	Bangkok, Tayland	Tacikistan	5-0		2
1998-12-12	Bangkok, Tayland	Çin	2-1		1
1998-12-14	Bangkok, Tayland	Özbekistan	4-0		3
1999-06-04	Edmonton, Kanada	Kanada	1-0	Canada Cup	1
1999-09-08	Yokohama, Japonya	Japonya	1-1	Hazırlık maçı	1
2000-01-09	Oakland, Amerika Birleşik Devletleri	Meksika	1-2		1
2000-01-12	Los Angeles, Amerika Birleşik Devletleri	Ekvador	2-1		1
2000-03-31	Halep, Suriye	Maldivler	8-0	2000 AFC Asya Kupası elemeleri	3
2000-04-02	Halep, Suriye	Suriye	1-0		1
2000-04-09	Tahran, İran	Bahreyn	3-0		1
2000-04-13	Tahran, İran	Maldivler	3-0		1
2000-06-07	Tahran, İran	Mısır	(7)1-1(8)	LG Cup	1
2000-06-09	Tahran, İran	Kuzey Makedonya	3-1	LG Cup	1
2000-06-09	Doha, Katar	Katar	2-1	Hazırlık maçı	2
2000-10-12	Beyrut, Lübnan	Lübnan	4-0	2000 AFC Asian Cup	1
2000-10-15	Beyrut, Lübnan	Tayland	1-1		1
2000-10-18	Sidon, Lübnan	Irak	1-0		1
2000-11-24	Tebriz, İran	Guam	19-0	2002 FIFA Dünya Kupası elemeleri	4
2000-11-28	Tebriz, İran	Tacikistan	2-0	2002 FIFA Dünya Kupası elemeleri	1
2001-01-19	Tahran, İran	Çin	4-0	Ancient Civil. Cup	1
2001-08-08	Tahran, İran	Umman	4-0	LG Cup	1
2001-08-10	Tahran, İran	Bosna-Hersek	5-2	LG Cup	2
2001-08-24	Tahran, İran	Suudi Arabistan	2-0	2002 FIFA Dünya Kupası elemeleri	2
2001-09-07	Bağdat, Irak	Irak	2-1		1
2001-09-28	Cidde, Suudi Arabistan	Suudi Arabistan	2-2		1
2001-10-21	Manama, Bahreyn	Bahreyn	1-3		1
2001-10-31	Abu Dabi, Birleşik Arap Emirlikleri	Birleşik Arap Emirlikleri	3-0		1
2002-08-21	Kiev, Ukrayna	Ukrayna	1-0	Hazırlık maçı	1
2002-09-19	Tebriz, İran	Paraguay	(4)1-1(3)	LG Cup	1
2003-09-05	Tahran, İran	Ürdün	4-1	2004 AFC Asian Cup Qualification	2
2003-11-19	Beyrut, Lübnan	Lübnan	3-0		1
2003-11-28	Tahran, İran	Lübnan	1-0		1
2003-12-02	Kuveyt, Kuveyt	Kuveyt	1-3	Hazırlık maçı	1
2004-02-18	Tahran, İran	Katar	3-1	2006 FIFA Dünya Kupası elemeleri	1
2004-03-31	Vientiane, Laos	Laos	7-0	2006 FIFA Dünya Kupası elemeleri	2
2004-06-17	Tahran, İran	Lübnan	4-0	WAAF Tournament	3
2004-06-21	Tahran, İran	Suriye	7-1		1
2004-06-25	Tahran, İran	Suriye	4-1		1
2004-07-20	Chongqing, Çin	Tayland	3-0	2004 AFC Asian Cup	1
2004-08-06	Pekin, Çin	Bahreyn	4-2	2004 AFC Asian Cup	2
2004-09-08	Amman, Ürdün	Ürdün	2-0	2006 FIFA Dünya Kupası elemeleri	1
2004-11-17	Tahran, İran	Laos	7-0	2006 FIFA Dünya Kupası elemeleri	4
2004-12-18	Tahran, İran	Panama	1-0	Hazırlık maçı	1
2005-02-02	Tahran, İran	Bosna-Hersek	2-1	Hazırlık maçı	1
2005-08-17	Yokohama, Japonya	Japonya	1-2	2006 FIFA Dünya Kupası elemeleri	1
2005-08-24	Tahran, İran	Libya	4-0	Hazırlık maçı	1
2005-11-13	Tahran, İran	Togo	2-0	LG Cup	1
2006-02-22	Tahran, İran	Tayvan	4-0	2007 AFC Asian Cup Qualification	1
2006-03-01	Tahran, İran	Kosta Rika	3-2	Hazırlık maçı	1