Ariel Şaron

11. İsrail başbakanı

Ariel Şaron (26 Şubat 1928 - 11 Ocak 2014), eski İsrail başbakanı. Ana Muhalefet Kadima Partisi'nin kurucusu ve ilk lideri ve tümgeneraldir.

Ariel Şaron
אריאל שרון
2002'de Şaron
11. İsrail başbakanı
Görev süresi
7 Mart 2001 - 14 Nisan 2006
BaşkanMoşe Katsav
Yerine geldiğiEhud Barak
Yerine gelenEhud Olmert
Kişisel bilgiler
Doğum26 Şubat 1928(1928-02-26)
Kfar Malal, Filistin Mandası
Ölüm11 Ocak 2014 (85 yaşında)
Ramat Gan, İsrail
Milliyetiİsrailli
Evlilik(ler)Margalit Sharon (e. 1953–1962)
Lily Sharon (e. 1963–2000)
Çocuk(lar)3
Bitirdiği okulKudüs İbrani Üniversitesi
Tel Aviv Üniversitesi
MesleğiSiyasetçi
DiniYahudilik
İmzası

Ariel Şaron 1982 yılında Lübnan İç Savaşı sırasında İsrail'in Savunma bakanı olarak görev yapmaktaydı. Gözlemciler İsrail'in gözleri önünde gerçekleşen Sabra ve Şatilla katliamından Ariel Şaron'u sorumlu tutmuşlardır. Tamamen savunmasız ve çoğunluğu kadın ve çocuklardan oluşan üç binden fazla Filistinli insanın vefat ettiği bu katliam, dünyanın en vahşi katliamları arasında sayılmıştır. Katliam sırasında 12 yaşında olan ve Şatilla Mülteci Kampında ikamet eden Fuad Abid, insanların saldırıdan kaçmasını engellemek için işgalci İsrail askerlerinin kampları kuşattığını ve dönemin İsrail Savunma Bakanı Ariel Şaron'un komutasındaki askerlerin gece boyunca katliamcıların işini kolaylaştırmak için aydınlatma fişeklerini kullanmasının yanı sıra çeşitli destekler sağladığını ifade etti.[1] Bu katliama verdiği destekten ve katliamın müsebbibi sayılmasından sonra Şaron, "Kasap veya Beyrut Kasabı[2]" "The Butcher"[3] olarak anılmaya başladı.

Ariel Şaron'un 2000 yılında Kudüs'teki İslam dinine inananlarca kutsal mekânlardan biri olan ve normalde Müslüman olmayanların girişine izin verilmeyen Mescid-i Aksa'ya çok sayıda İsrail askerinin ve polisinin koruması eşliğinde yaptığı ziyaret ve verdiği demeç bir provokasyon olarak görüldü ve Filistinlilerin İkinci İntifada (ayaklanma) başlatmalarına neden oldu ve beş yıl sürdü.[4]

Ariel Şaron Mart 2001 tarihinden Nisan 2006 tarihine kadar İsrail'in başbakanlığını yaptı. Filistin sorununa gençliğine göre daha ılımlı bir yaklaşım sergiledi. 2004 yılında İsrail'in Filistinlilerle anlaşma masasına oturmadan tek taraflı bir şekilde Gazze'den geri çekilmesine karar verdi. Bu karar Ariel Şaron'un başkanı olduğu Likud Partisi'nde özellikle eski başbakan Benjamin Netanyahu'nun liderliğindeki bir grubun muhalefetine yol açtı. Bunun üzerine Ariel Şaron kendisiyle aynı görüşteki bir grup siyasetçiyle birlikte Likud'dan ayrılarak Kadima Partisi'ni kurdu.

Hastalığı, iş göremezlik ve ölümü (2006–14)

"Ben hayatı seviyorum. Hepsini seviyorum ve aslında yemeği seviyorum."
—Ariel Sharon, 1982[5]

Şaron 1980'lerde obezite hastasıydı ve ayrıca kronik yüksek tansiyon ve yüksek kolesterolden şüphelenilmişti. 1.70 cm boyunda ve 115 kg ağırlığında olduğu biliniyordu.[6] Şaron'un iştahı ve obezite hikâyeleri İsrail'de efsaneviydi. Sık sık yemek sevgisi ve geniş çevresi hakkında şakalar yapardı.[7] Özel arabasında atıştırmalıklar, votka ve havyar bulundurduğu bildiriliyordu.[5] Ekim 2004'te, sık sık ölüm tehditlerine rağmen neden kurşun geçirmez yelek giymediği sorulduğunda, Şaron gülümsedi ve "Benim bedenime uyan yok" yanıtını verdi.[8] Günlük puro ve lüks yiyecek tüketicisiydi. Doktorlarının, arkadaşlarının ve personelinin Şaron'a dengeli bir diyet uygulama girişimleri başarısızlıkla sonuçlandı.[9]

Şaron, küçük bir inme geçirdikten sonra 18 Aralık 2005'te hastaneye kaldırıldı. Hastanede kaldığı süre boyunca, doktorlar ameliyat olmasını gerektiren bir kalp kusuru keşfettiler ve 5 Ocak 2006'da yapılması planlanan kalp kateterizasyonu için yatak istirahati emri verdiler. Bunun yerine Şaron hemen işine döndü ve ameliyattan bir gün önce 4 Ocak 2006 tarihinde beyin kanaması geçirerek hastaneye kaldırıldı. Şaron, Kudüs'teki Hadassah Tıp Merkezine götürüldü. 7 ve 14 saat süren iki ameliyattan sonra, doktorlar Şaron'un beynindeki kanamayı durdurdu ancak komaya girmesini engelleyemediler.[10] Sonraki medya raporları, Şaron'a Aralık ayında hastaneye kaldırıldığı sırada serebral amiloid anjiyopati teşhisi konduğunu belirtti.

Ehud Olmert aynı gece başbakanlığa vekâleten atandı. Şaron resmen görevde kaldı. Bu tarihten sonra Ariel Şaron bir daha bilincini kazanamadı. Mart ayındaki Knesset seçimlerinde, Olmert ve Şaron'un Kadima partisi çoğunluk kazandı. Ertesi ay, İsrail kabinesi Şaron'un kalıcı olarak felç kaldığını ilan etti ve Olmert, 14 Nisan 2006'da Geçici Başbakan ve 4 Mayıs'ta tek başına Başbakan oldu.

Şaron, ilgili bir dizi müteakip ameliyat geçirdi. Mayıs 2006'da Sheba Tıp Merkezindeki uzun süreli bakım tesisine transfer edildi. O yılın Temmuz ayında, 6 Kasım 2006'da uzun süreli bakım tesisine dönmeden önce, kanındaki bakteri tedavisi için kısa bir süre hastanenin yoğun bakım ünitesine götürüldü. Şaron, ölümüne kadar Sheba Tıp Merkezinde kalacaktı.[11][12][13] Tıp uzmanları, bilişsel yeteneklerinin muhtemelen felç tarafından yok edildiğini belirtti.[14][15][16] Durumu 2013'ün sonlarından itibaren kötüleşti ve artık Şaron 1 Ocak 2014'te böbrek yetmezliğinden muzdaripti.[17][18]

Şaron sekiz yıl komada kaldıktan sonra 11 Ocak 2014 yerel saatle 14:00 (12:00 UTC) öldü.[19][20][21] Şaron'un devlet cenazesi, 13 Ocak'ta Yahudi cenaze törenlerine uygun olarak düzenlendi ve ölümünden sonra mümkün olan en kısa sürede cenazenin yapılmasını gerektiriyordu. Cesedi 12 Ocak'tan resmi törene kadar Knesset Plaza'da kaldı ve ardından Negev Çölü'ndeki ailesinin çiftliğinde bir cenaze töreni düzenlendi. Şaron, karısı Lily'nin yanına gömüldü.[22][23][24]

ABD Başkan Yardımcısı Joe Biden 13 Ocak 2014 tarihinde Kudüs'te eski İsrail başbakanı Ariel Şaron'un cenaze töreninde konuşmasını yaparken.
Ariel ve Lily Şaron'un mezarları.

Tanınması

Şaron, 2004 yılında, İsrail haber sitesi Ynet tarafından yapılan bir ankette, tüm zamanların en büyük 8. İsrailli kişisi seçildi.[25] Ariel Şaron'un adını taşıyan 250.000.000 $ değerindeki park, Tel Aviv'in dışında inşaat aşamasındadır. Ariel Şaron Parkı tamamlandığında, New York'un ünlü Central Park'ının üç katı büyüklüğünde olacak ve birçok yeni ekolojik teknolojileri bünyesinde bulunduracaktır. Ayrıca yapılacak olan 50.000 kişilik Amfitiyatro da ulusal bir konser mekanı olarak planlanmıştır.[26][27]

Özel hayatı

Ariel Şaron iki kez dul kalmıştır. Kısa bir süre askeri eğitmen olduktan sonra, ilk eşi olan Margalit ile evlenmiş ve Gur adında bir oğlu olmuştur. Eşi Margelit Mayıs 1962'de bir araba kazasında öldü. Oğlu Gur ise Ekim 1967 yılında, tüfekle oynayan bir arkadaşı tarafından yanlışlıkla vurulup ölmüştür.[28][29][30] Eski karısı Margalit'in ölümünden sonra, onun küçük kız kardeşi Lily ile evlendi. Çiftin Omri ve Gilad isimli iki oğlu oldu. Lily Şaron, 2000 yılında akciğer kanserinden öldü.[31]

Kaynakça

Siyasi görevi
Önce gelen
Ehud Barak
İsrail başbakanı
2001–2006
Sonra gelen
Ehud Olmert
Parti siyasi görevi
Önce gelen
Benjamin Netanyahu
Likud Başkanı
1999–2005
Sonra gelen
Benjamin Netanyahu
Yeni makam
Parti kuruldu
Kadima Başkanı
2005–2006
Sonra gelen
Ehud Olmert