Gümrü
Gümrü (Ermenice: Գյումրի, eskiden Александрополь Aleksandropol), Şirak ilinin en büyük şehridir. Başkent Erivan'nın 120 km kuzeybatısında yer alır, Ermenistan'nın ikinci büyük şehridir. (nüfusu (2001): 150.917)
| Gümrü Գյումրի | |
|---|---|
Şehir ve kentsel topluluk | |
Üstten aşağıya, soldan sağa; Abovyan Caddesi • Belediye Binası • Gümrü Katedrali • Dzitoghtsyan Ulusal Mimarî Müzesi • İstiklal Meydanı • Gümrü silüeti | |
 Bayrak  Arma | |
Takma ad: Hayrakağak ("Baba-şehir") | |
  Gümrü | |
Koordinatlar: 40°47′22″K 43°50′51″D / 40.78944°K 43.84750°D | |
| Ülke |  Ermenistan |
| Marz | Şirak |
| Kumayri ismiyle Urartular tarafından | 5. yüzyıl |
| Aleksandropol ismiyle I. Nikolay tarafından | 1837 |
| İdare | |
| • Tür | Belediye başkanı-meclis |
| • Belediye başkanı | Samvel Balasanyan |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 54 km² |
| Rakım | 1,509 m |
| Nüfus (2011) | 121,976 |
| • Yoğunluk | 2,300/km² |
| Zaman dilimi | UTC+4 (AMT) |
| Posta kodu | 3101-3126 |
| Alan kodu | (+374) 312 |
| Plaka kodu | 45 am |
Resmî site gyumricity.am | |
Tarihi boyunca ismi pek çok kere değişmiştir. Bilinen ilk ismi Kumayri veya Gyumri'dir, (1840-1924) yılları arasında Alexandropol, Rus Komünist Devrimi'nden sonra Leninakan (1924-1990), Sovyetler Birliği dağıldıktan sonra Gyumri ismini tekrar aldı.
Tarih
Bugün Modern Gümrü'nün yerinde bulunduğu yerdeki en eski yerleşim biriminin Yunan Kolonistler tarafından MÖ 5. yüzyılda kurulmuş olduğu düşünülüyor. Bir başka görüşse şehrin Kimmerler tarafından MÖ 6. yüzyılda kurulduğudur. Sonra sırasıyla Persler, Makedonyalılar, Romalılar ve Bizanslılar tarafından yönetilen şehir MS 11. yüzyılda Selçuklu Hanedanı'larla birlikte Türk egemenliği altına girdi. 24 Aralık 1638’de imzalanan Kasr-ı Şirin Antlaşması'yla Safevi Devleti yönetimine girdi.
1837-1924 arasında Aleksandropol olan kentin adı, önce Leninakan, bağımsızlığın kazanılmasından sonra (1991) Kumayri'ye (Gümrü) dönüştürüldü. Türk Kurtuluş Savaşı sırasında Türkiye ile Sovyet Ermenistan arasındaki savaş ve onu izleyen barış antlaşması bu kentte imzalandı (3 Aralık 1920).
Kardeş şehirler
Gümrü şehri tablodaki şehirlerle kardeş şehir ilan edilmiştir.[1][2][3]
| Tarih | Şehir | Ülke |
|---|---|---|
| 1990 | Alexandria |  Amerika Birleşik Devletleri |
| 1998 | Ashfield |  Birleşik Krallık |
| 2004 | Filibe |  Bulgaristan |
| 2006 | Osasko |  Brezilya |
| 2009 | Créteil |  Fransa |
| 2011 | Mozdok |  Rusya |
| 2012 | Piteşti |  Romanya |
| 2013 | Nardò |  İtalya |
| 2013 | Białystok |  Polonya |
| 2013 | Şian |  Çin |
| 2014 | Domodedovo | Rusya |
| 2015 | Glendale | Amerika Birleşik Devletleri |
| 2019 | Petah Tikva |  İsrail |
| 2020 | Halle |  Almanya |
| 2022 | Tver | Rusya |