Gediz, Kütahya
Gediz, Kütahya ilinin bir ilçesi. İlçe Kütahya'nın 90 kilometre güney batısında yer alır. Daha yakın bir il olan Uşak'a ise 45 km mesafededir. İlçe merkezinin nüfusu 31.12.2020 itibarıyla 24.669, kasaba ve köyler nüfusu ise 25.118 olmak üzere ilçenin toplam nüfusu 49.787'dir. Yüzölçümü 1442 km², deniz seviyesinden yüksekliği ise 736 metredir. Kütahya ilinin genelinin aksine daha ılıman bir iklim görülür; Kütahya'nın sıcaklık ortalamaları en yüksek olan ilçesidir. İlçede Murat Dağı kaplıcaları ve Ilıca kaplıcaları bulunur.
| Gediz | |
|---|---|
 Kütahya ilinin ilçeleri | |
 İlçe sınırları haritası | |
| Ülke | Türkiye |
| İl | Kütahya |
| Coğrafi bölge | Ege Bölgesi |
| İdare | |
| • Kaymakam | Hakan Alkan[1] |
| • Belediye başkanı | Muharrem Akçadurak (AK Parti) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 1446 km² |
| Rakım | 736 m |
| Nüfus (2018) | |
| • Toplam | 49,827 |
| • Kır | 25,118 |
| • Şehir | 24.669 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| Posta kodu | 43600 |
| İl alan kodu | 0274 |
| İl plaka kodu | 43 |
Tarihi
MÖ 1000 ve MÖ 700'lü yıllarda (Yaklaşık 3000 yıl önce) Frigler tarafından kurulan ve antik adı "Kadoi" veya "Kodis"dir. Daha sonra Ünlü Hükümdar İskender'in Makedonya hükümdarlığında "Kadus", Roma Döneminde "Kadi" adını aldığını basılmış sikkelerden anlaşılmaktadır. Türklerin Selçuklu ve Germiyanoğulları hakimiyetinden sonra 1429'da Osmanlılar tarafından yönetilmeye başlanmıştır.
Gediz yıllar boyunca doğal afetlerle anıla gelmiştir. Köprünün ve kalenin depremle ikiye bölünmesi ile göl suyunun sele dönüşmesi, çeşitli toprak kaymaları, resmî kayıtlara göre 1086 kişinin hayatını kaybettiği 28 Mart 1970 Cumartesi saat 23:06'da gerçekleşen Gediz depremi ve 1911'de şehrin tamamen yanması ile sonuçlanan yangın bunlardan sadece bilinenleridir.
5 Ağustos 1970'de Bakanlar kurulu ile Gedizin yerleşim yeri 7 km güneybatıya doğru yeniden inşa edilmiştir. Günümüzde Eskigediz ve Gediz olmak üzere iki yerleşim yeri bulunmaktadır.
Çevre ilçe ve illerden getirilen ürünlerin (tarhana, peynir vb.) satıldığı Gediz Pazarı Gediz'in tarihinde türküsü ile ün kazanmıştır.
Nüfus
Gediz ilçe merkezi nüfusu 1935'te 5549'dur.[4]
| Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
|---|---|---|---|
| 1927[5] | 37.688 | 5.772 | 31.916 |
| 1935[6] | 42.240 | 5.549 | 36.691 |
| 1940[7] | 43.996 | 6.128 | 37.868 |
| 1945[8] | 46.720 | 5.866 | 40.854 |
| 1950[9] | 51.736 | 5.874 | 45.862 |
| 1955[10] | 51.549 | 7.303 | 44.246 |
| 1960[11] | 55.956 | 7.306 | 48.650 |
| 1965[12] | 58.625 | 7.486 | 51.139 |
| 1970[13] | 66.951 | 10.651 | 56.300 |
| 1975[14] | 65.097 | 10.649 | 54.448 |
| 1980[15] | 68.243 | 13.654 | 54.589 |
| 1985[16] | 74.370 | 17.416 | 56.954 |
| 1990[17][a] | 66.790 | 14.492 | 52.298 |
| 2000[18] | 77.483 | 19.375 | 58.108 |
| 2007[19] | 54.259 | 18.728 | 35.531 |
| 2008[20] | 52.834 | 18.904 | 33.930 |
| 2009[21] | 52.788 | 19.546 | 33.242 |
| 2010[22] | 51.850 | 19.824 | 32.026 |
| 2011[23] | 51.291 | 20.113 | 31.178 |
| 2012[24] | 51.790 | 21.184 | 30.606 |
| 2013[25] | 50.921 | 21.514 | 29.407 |
| 2014[26] | 51.185 | 22.687 | 28.498 |
| 2015[27] | 50.499 | 22.732 | 27.767 |
| 2016[27] | 50.189 | 23.053 | 27.136 |
| 2017[27] | 49.569 | 23.082 | 26.487 |
| 2018[27] | 49.827 | 23.148 | 26.679 |
| 2019[27] | 50.274 | 24.449 | 25.825 |
| 2020[27] | 49.787 | 24.669 | 25.118 |