III. Charles

Birleşik Krallık kralı (2022–günümüz)

III. Charles (Charles Philip Arthur George; d. 14 Kasım 1948), Birleşik Krallık ve diğer 14 İngiliz Milletler Topluluğu bölgesinin kralı. Annesi II. Elizabeth'in ölümü sonrasında 8 Eylül 2022 tarihinde tahta çıktı. 1952'den tahta çıkışına kadar Cornwall Dükü ve Rothesay Dükü olarak Britanya tarihindeki en yaşlı ve en uzun süre görev yapan veliaht ve aynı zamanda 26 Temmuz 1958'den tahta çıkışına kadar bu unvanı taşıyan en uzun süre görev yapan Galler prensi olmuştur.[2][3] Görevi devraldığı sırada Charles aynı zamanda 73 yaşında Britanya tahtına geçen en yaşlı isim olmuştur.

III. Charles
İngiliz Milletler Topluluğu Başkanı
2023'te Charles
Birleşik Krallık ve İngiliz Milletler Topluluğu bölgeleri kralı
Hüküm süresi8 Eylül 2022 - günümüz
Taç giymesi6 Mayıs 2023
Önce gelenII. Elizabeth
BaşbakanLiz Truss
Rishi Sunak
Veliaht(lar)Galler Prensi William
Doğum14 Kasım 1948 (75 yaşında)
Buckingham Sarayı, Londra
Eş(ler)i
Diana Spencer
(e. 1981; b. 1996)

Çocuk(lar)ıGaller Prensi William
Sussex Dükü Henry
Tam adı
Charles Philip Arthur George[1]
HanedanWindsor Hanedanı
BabasıPrens Philip, Edinburgh Dükü
AnnesiII. Elizabeth
Diniİngiltere Kilisesi
Askeri kariyer
Bağlılığı Birleşik Krallık
Branşı Kraliyet Donanması
 Kraliyet Hava Kuvvetleri
 Britanya Ordusu
Hizmet yılları1971-1977 (etkin hizmet)
RütbesiFilo Amirali
Mareşal
Hava Kuvvetleri Mareşali
Başkomutan
KomutasıHMS Bronington

Charles, dönemin Edinburgh Düşesi Prenses Elizabeth ile Edinburgh Dükü Philip'in ilk çocuğu ve Kral VI. George ile Kraliçe Elizabeth'in ilk torunu olarak Buckingham Sarayı'nda dünyaya geldi. Eğitimini babasının da çocukken gittiği Cheam ve Gordonstoun okullarında almıştır. Sonrasında Avustralya'nın Victoria eyaletindeki Geelong Grammar School'un Timbertop kampüsünde bir yıl geçirmiştir. Cambridge Üniversitesi'nden Bachelor of Arts derecesi aldıktan sonra 1971-1976 yılları arasında Kraliyet Hava Kuvvetleri ve Kraliyet Donanması'nda görev yaptı. 1981 yılında Lady Diana Spencer ile yaptığı evlilikten Prens William ve Prens Harry adında iki oğlu oldu. 1996 yılında çift, her ikisinin de kamuoyuna yansıyan evlilik dışı ilişkilerinin patlak vermesinin ardından boşandı. Ertesi yıl Diana Paris'te geçirdiği bir trafik kazası sonucunda hayatını kaybetti. Charles 2005 yılında uzun süredir birlikte olduğu Camilla Parker Bowles ile evlendi.

Charles, Galler Prensi olarak II. Elizabeth adına resmî görevler üstlenmiştir. 1976'da gençlik yardım kuruluşu The Prince's Trust'ı kurmuş, The Prince's Charities'in sponsorluğunu yapmış ve 400'den fazla diğer yardım kuruluşu ve organizasyonun hamisi, başkanı ya da üyesidir. Tarihî yapıların korunmasını ve mimarinin toplumdaki önemini savunmuştur.[4][5][6] Modern mimari eleştirmeni olan Charles, kendi mimari zevklerine dayanan deneysel bir planlı kasaba olan Poundbury'nin kurulmasında rol almıştır. Charles aynı zamanda çeşitli kitapların yazarı ve ortak yazarıdır.

Bir çevreci olan Charles, Cornwall Dükalığı mülklerinin yöneticisi olduğu dönemde organik tarımı ve iklim değişikliğinin önlenmesine yönelik faaliyetleri destekleyerek çevreci gruplardan ödüller ve takdirler kazanmıştır.[7][8][9][10] Aynı zamanda genetiği değiştirilmiş gıdaların benimsenmesinin önde gelen eleştirmenlerindendir.[11] Charles'ın homeopati ve diğer alternatif tıp alanlarına verdiği destek de eleştiri konusu olmuştur.[12][13][14][15] Bağışçılara İngiliz vatandaşlığı verilmesiyle ilgili iddiaların ardından, hayır kurumlarından biri olan The Prince's Foundation'ın davranışları eleştirilere maruz kalmıştı; şu anda hayır kurumu, Metropolitan Polisi'nin para karşılığı onur suçlamalarına ilişkin devam eden bir soruşturmasının konusudur.[16][17]

İlk yılları, ailesi ve eğitimi

Vaftiz töreninde annesinin kollarındaki Charles, babası, anneannesi ve dedesi ile birlikte, 1948.

Charles, 14 Kasım 1948'de saat 9.14'te[18] Buckingham Sarayı'nda, dedesi VI. George döneminde, Edinburgh Düşesi Prenses Elizabeth ve Edinburgh Dükü Philip'in ilk çocuğu olarak dünyaya geldi.[19] Canterbury Başpiskoposu Geoffrey Fisher tarafından 15 Aralık 1948 tarihinde vaftiz edilmiştir. Dedesinin ölümü ve annesinin 1952 yılında Kraliçe II. Elizabeth olarak tahta geçmesiyle Charles asıl veliaht oldu. Hükümdarın en büyük oğlu olması nedeniyle kendisine otomatik olarak Cornwall Dükü, Rothesay Dükü, Carrick Kontu, Renfrew Baronu, Adalar Lordu ve İskoçya Prensi ve Büyük Vekilharcı unvanlarını aldı. Charles annesinin 2 Haziran 1953'te Westminster Abbey'de düzenlenen taç giyme törenine katıldı.[20]

Üst sınıf çocuklar için o dönemde alışılageldiği üzere, Catherine Peebles adında bir mürebbiye, Buckingham Sarayı'nda onun ve küçük kardeşleri Anne, Andrew ve Edward'ın okul öncesi eğitiminden sorumlu olmak üzere görevlendirildi. Charles'ın özel öğretmen yerine okula gideceği 1955 yılında Buckingham Sarayı tarafından duyuruldu ve bu şekilde eğitim alan ilk veliaht oldu.[21] 7 Kasım 1956'da Charles Londra'nın batısındaki Hill House School'da eğitime başladı.[22] Okulun kurucusu ve müdürü Stuart Townend, Kraliçeye çocukların futbol sahasında kimseye saygısızlık etmemesi nedeniyle Charles'ın futbol eğitimi almasını tavsiye etti.[23] Charles daha sonra babasının eski okullarından olan Berkshire, İngiltere'deki Cheam hazırlık okuluna[24] 1958'den itibaren devam etmiş, ardından İskoçya'nın kuzeydoğusundaki Gordonstoun'a[25] giderek Nisan 1962'de burada eğitime başlamıştır.[22]

Ekim 1957'de Charles, ebeveynleri ve kız kardeşiyle birlikte.

1994 yılında Jonathan Dimbleby tarafından kaleme alınan biyografisinde Elizabeth ve Philip fiziksel ve duygusal olarak mesafeli ebeveynler olarak tanımlanmış, Philip Charles'ın duyarlı yapısını göz ardı etmekle ve onu zorbalığa maruz kaldığı Gordonstoun'a gitmesine zorlamakla suçlanmıştır.[26] Charles, oldukça katı müfredatıyla bilinen Gordonstoun'u "Colditz in kilts"[24] olarak tanımlasa da, sonradan Gordonstoun'u "kendim, yeteneklerim ve yetersizliklerim hakkında çok şey öğretti" diyerek övmüştür. 1975 yılında verdiği bir röportajda Gordonstoun'a gittiği için "memnun" olduğunu ve "buranın katı yapısının" "çok abartıldığını" söyledi.[27] 1966'da Avustralya'nın Victoria eyaletindeki Geelong Grammar School'un Timbertop kampüsünde iki dönem eğitim gördü ve bu süre zarfında tarih öğretmeni Michael Collins Persse ile birlikte Papua Yeni Gine'ye bir okul gezisi düzenledi.[28][29][30] Charles 1973 yılında Timbertop'ta geçirdiği zamanı tüm eğitiminin en keyifli parçası olarak tanımlamıştır.[31] Gordonstoun'a döndükten sonra Charles, okul müdürü olma konusunda babasını taklit etti. 1967'de altı GCE O-seviyesi ve tarih ve Fransızca alanlarında sırasıyla B ve C notlarıyla iki A-seviyesi alarak okuldan ayrılmıştır.[28] Charles daha sonra erken dönem eğitimiyle ilgili olarak şunları söyledi: "Okuldan olabildiğince keyif almadım fakat bunun tek nedeni evde her yerden daha mutlu olmamdı."[27]

Charles, Birleşik Krallık Silahlı Kuvvetlerine katılmak yerine A-seviyesinden sonra doğrudan üniversiteye geçerek kraliyet geleneğini ikinci kez bozdu.[24] Ekim 1967'de Trinity College, Cambridge'e kabul edildi ve burada Tripos'un ilk döneminde arkeoloji ve antropoloji okudu, ardından ikinci dönemde tarih bölümüne geçti.[28][32] Charles, ikinci yılında Aberystwyth'deki University College of Wales'e devam ederek bir dönem Galler tarihi ve dili okudu.[28] Cambridge Üniversitesinden 23 Haziran 1970'te 2:2 Bachelor of Arts (BA) derecesiyle mezun oldu ve üniversite diploması alan ilk İngiliz veliaht oldu.[28] 2 Ağustos 1975'te Cambridge tarafından kendisine Master of Arts (MA Cantab) derecesi verildi.[28]

Galler Prensi (1958-2022)

Charles ve Diana, Queensland Valisi Sir James Ramsay ve Leydi Ramsay ile birlikte, 1983 Brisbane.

Charles 26 Temmuz 1958'de Galler Prensi ve Chester Kontu ilan edildi, ancak taç giyme töreni 1 Temmuz 1969'a kadar yapılmadı ve Caernarfon Kalesi'nde televizyonda yayınlanan bir törenle annesi tarafından taç giydirildi.[33][34] Lordlar Kamarası'ndaki yerini 1970 yılında almış[35][36] ve Haziran 1974'te ilk konuşmasını yaparak, 1884'te gelecekteki VII. Edward'dan bu yana kürsüden konuşan ilk kraliyet mensubu olmuştur.[37] 1975'te tekrar kürsüye çıktı.[38] Charles, 1976'da The Prince's Trust'ı kurup 1981'de Amerika Birleşik Devletleri'ne seyahat ederek daha fazla kamu görevi üstlenmeye başladı. Charles, 1970'lerin ortalarında Avustralya Başbakanı Malcolm Fraser'ın önerisi üzerine Avustralya Genel Valisi olarak görev yapmak istediğini ifade etti, ancak halkın ilgisinin olmaması nedeniyle bu tekliften bir sonuç alınamadı.[39]

Askeri eğitim ve kariyer

Charles, Kraliyet Hava Kuvvetleri'nde ve babasının, büyükbabasının ve iki büyük büyükbabasının izinden giderek Kraliyet Donanması'nda görev yapmıştır. Cambridge'deki ikinci senesinde, Kraliyet Hava Kuvvetleri'nden eğitim talebinde bulunmuş ve Cambridge Üniversitesi Hava Filosu'nda Chipmunk uçağını kullanmayı öğrenmiştir. 8 Mart 1971'de jet pilotu olarak eğitim almak üzere Kraliyet Hava Kuvvetleri Koleji Cranwell'e başvurmuştur.[40][41] Mezuniyet töreninin ardından Eylül ayında denizcilik kariyerine başladı ve Dartmouth Kraliyet Deniz Koleji'nde altı haftalık bir eğitime başladı. Sonrasında güdümlü füze destroyeri HMS Norfolk (1971-1972) ile HMS Minerva(1972-1973) ve HMS Jupiter(1974) fırkateynlerinde görev yapmıştır. 1974 yılında RNAS Yeovilton'da helikopter pilotu olarak yeterlilik aldı ve ardından HMS Hermes'te görev yapan 845 Donanma Hava Filosu'na katıldı. 1994'te Islay'de bir BAe 146'nın düşmesi üzerine uçmayı bırakmış ve bu olayda mürettebat bir soruşturma kurulu tarafından ihmalkâr bulunmuştur.[42][43]

İlişkiler ve evlilikler

Bekârlık

Charles'ın kız arkadaşları arasında İngiltere'nin İspanya Büyükelçisi Sir John Russell'ın kızı Georgiana Russell; 8. Wellington Dükü'nün kızı Leydi Jane Wellesley, Davina Sheffield, Leydi Sarah Spencer ve daha sonra ikinci eşi olacak olan Camilla Shand bulunuyordu.[44]

Evlilikler

Leydi Diana Spencer ile evliliği
Galler Prensi ve Prensesi'nin Mart 1983'teki Avustralya Uluru ziyareti.

Charles, Leydi Diana Spencer ile 1977 yılında, evlerini ziyaret ettiği Althorp'ta tanıştı. Charles, aslında Diana'nın ablası Sarah'ın arkadaşıydı, 1980 ortalarına kadar Diana ile duygusal bir ilişkisi yoktu.[45]

Kuzeni Norton Knatchbull ve onun eşi Charles'a, Diana'nın Charles'ın konumuna hayran olduğunu ama Charles'ınsa Diana'ya aşık görünmediğini söyledi.[46] Çiftin devam eden flörtleri bu sırada basının ve paparazzilerin yoğun ilgisini çekiyordu. Prens Philip, Charles'ın Diana'yla evlenmek konusunda bir an önce bir karara varmaması halinde medya spekülasyonlarının Diana'nın itibarına zarar vereceğini ve Diana'nın uygun bir kraliyet gelini olduğunu söylediğinde, Charles babasının tavsiyesini daha fazla gecikmeden harekete geçmesi için bir çağrı olarak yorumladı.[47]Charles, 1981 yılının Şubat ayında Diana'ya evlenme teklif etmiş; Diana da kabul etmiş ve aynı yılın 29 Temmuz'unda Aziz Paul Katedrali'nde evlenmişlerdir. Evlendikten sonra Charles, Cornwall Dükalığı'nın elde ettiği kârdan gönüllü olarak yaptığı vergi katkısını %50'den %25'e düşürdü.[48] Kensington Sarayı'nda ve Tetbury yakınlarındaki Highgrove House'da yaşayan çiftin Prens William ve Henry ("Harry" olarak bilinir) adlarında iki çocukları oldu. Charles, çocuklarının doğumlarında hazır bulunan ilk kraliyet babası olarak bir ilke imza attı.[49]

Beş yıl içinde, çiftin uyumsuzluğu ve aralarındaki yaklaşık 13 yıllık yaş farkı nedeniyle evliliklerinde sıkıntı baş gösterdi.[50][51] Kasım 1986'ya gelindiğinde Charles, Camilla Parker Bowles ile olan ilişkisine tamamen yeniden başlamıştı.[52] Peter Settelen tarafından 1992 yılında kaydedilen bir video kasette Diana, 1986 yılında "bu çevrede çalışan birine derinden aşık olduğunu" itiraf etti.[53][54] Diana'nın, yöneticilerinin Diana ile olan ilişkisinin uygunsuz olduğunu tespit etmelerinin ardından 1986 yılında Diplomatik Koruma Ekibine transfer edilen Barry Mannakee'yi[55] kastettiği düşünülüyor.[54][56] Diana daha sonra ailenin eski at binme eğitmeni Binbaşı James Hewitt ile bir ilişki yaşamaya başladı.[57] Charles ve Diana'nın birbirlerinin arkadaşlığından açıkça rahatsızlık duymaları, basın tarafından "The Glums" olarak adlandırılmalarına yol açtı.[58] Diana, Charles'ın Camilla ile olan ilişkisini Andrew Morton tarafından yazılan Diana, Her True Story adlı kitapta anlatmıştır. Ayrıca kendi evlilik dışı flörtlerinin ses kayıtları da ortaya çıktı.[58] Hewitt'in Prens Harry'nin babası olduğuna dair iddialar Hewitt ve Harry arasındaki fiziksel benzerliğe dayandırılmıştır. Ancak Harry, Diana'nın Hewitt ile ilişkisi başladığında çoktan doğmuştu.[59][60]

Hukuken ayrılık ve boşanma

1992 yılının Aralık ayında İngiliz başbakanı John Major çiftin hukuken ayrıldığını Parlamentoda ilan etti. O yılın başlarında, İngiliz basınında Charles ve Camilla arasında 1989'da gerçekleşen ve gizlice dinlenmiş tutkulu bir telefon görüşmesinin dökümleri yayınlanmıştı; basın bunları Camillagate olarak adlandırdı.[61][62] Charles, Jonathan Dimbleby tarafından sunulup 29 Haziran 1994'te televizyonda yayınlanan Charles: The Private Man, the Public Role adlı bir belgeselde halkın anlayışını kazanmaya çalıştı. Filmdeki bir röportajda, Camilla ile evlilik dışı ilişkisini doğruladı ve Diana ile olan evliliği "geri dönülemez bir şekilde bozulduktan" sonra, 1986'da ilişkilerini yeniden başlattığını söyledi.[63][64][65] Bunu, Diana'nın 20 Kasım 1995 tarihinde BBC'nin güncel olaylar programı Panoramada yayınlanan bir röportajda evliliğindeki sorunlarını kabul etmesi izledi.[66] Diana röportajda Charles'ın Camilla ile ilişkisine atıfta bulunarak, "Bu evlilikte üçümüz vardık, evlilik bu yüzden biraz kalabalıktı" dedi. Ayrıca kocasının krallığa uygunluğu konusunda şüphelerini dile getirdi.[67] Charles ve Diana, Aralık 1995'te Kraliçe tarafından evliliklerini sona erdirmeleri resmen tavsiye edildikten sonra,[68] 28 Ağustos 1996'da boşandı,[69]Diana, takip eden yıl 31 Ağustos'ta Paris'te bir araba kazasında öldü; Charles, Diana'nın kız kardeşleriyle birlikte onun cesedini Britanya'ya götürmek için Paris'e uçtu.[70]

Camilla Parker Bowles ile evliliği
Charles ve Camilla Jamaika'da, Mart 2008

Charles ve Camilla Parker Bowles'un nişanı 10 Şubat 2005 tarihinde ilan edildi. Charles Camilla'ya büyükannesine ait bir nişan yüzüğü hediye etti.[71] Kraliçe'nin evliliğe onay verdiği 2 Mart'taki Birleşik Krallık Özel Konseyi toplantısında tescil edildi.[72] Kanada'da Adalet Bakanlığı, Kraliçe'nin Kanada Özel Konseyi'nin evliliğe onay vermek için toplanmasına gerek olmadığına, birlikteliğin çocukla sonuçlanmayacağına ve Kanada tahtına geçişi etkilemeyeceğine karar verdiğini açıkladı.[73]

Charles, İngiltere'de kilise nikahı yerine resmi nikah kıyan tek kraliyet ailesi üyesiydi. BBC tarafından yayınlanan 1950'li ve 1960'lı yıllara ait hükûmet belgelerinde böyle bir evliliğin yasadışı olduğu belirtilmiş,[74] ancak Charles'ın sözcüsü tarafından bu iddialar reddedilmiş[75] ve görevdeki hükûmet tarafından da geçerliliğini yitirdiği açıklanmıştır.[76]Evlilik Windsor Kalesi'nde yapılacak sivil bir törenle gerçekleşecek ve ardından St George Şapeli'nde dini bir kutsama yapılacaktı. Ancak düğünün yapılacağı yer daha sonra Windsor Guildhall olarak değiştirildi, çünkü Windsor Kalesi'nde yapılacak bir resmi nikah, nikahın yapılacağı mekanın orada evlenmek isteyen herkese açık olmasını zorunlu kılıyordu. Düğünden dört gün önce, Charles ve davet edilen bazı ileri gelenlerin Papa II. Ioannes Paulus'un cenaze törenine katılmalarına izin vermek için başlangıçta planlanan 8 Nisan tarihinden ertesi güne ertelendi.[77]

Charles'ın ailesi resmi nikah törenine katılmadı. Kraliçe'nin katılma konusundaki isteksizliği ise İngiltere Kilisesi'nin en üst düzey yöneticisi olmasından kaynaklanıyordu.[78] Kraliçe ve Edinburgh Dükü kutsama törenine katıldılar ve daha sonra Windsor Kalesi'nde yeni evliler için bir resepsiyon düzenlediler. Canterbury Başpiskoposu Rowan Williams tarafından Windsor Kalesi'ndeki St George Şapeli'nde yapılan kutsama töreni televizyondan yayınlandı.[79]

Resmî görevler

2008 yılında The Daily Telegraph gazetesi tarafından Charles "kraliyet ailesinin en çalışkan üyesi" olarak tanımlanmıştır.[80] Charles 2008'de 560,[80] 2010'da 499 ve 2011'de 600'ün üzerinde resmi temaslarda bulunmuştur.[81]

Charles, Galler Prensi olarak Kraliçe adına resmi vazifeler üstlenmiştir. Törenleri yönetmiş ve yabancı devlet adamlarının cenazelerine katılmıştır.[82] Charles düzenli olarak Galler'i gezmiş, yaz aylarında bir haftalık görevlerini yerine getirmiş ve Senedd'in açılışı gibi önemli ulusal etkinliklere katılmıştır.[83] Charles'ın başkanlığında Royal Collection Trust'ın altı mütevelli heyeti yılda üç kez toplanıyordu.[84]

Charles 1970 yılında Bermuda Parlamentosunun 350. yıldönümü nedeniyle Bermuda'yı ziyaret etti. Charles parlamentoda yaptığı konuşmada I. Charles'ın eylemlerine atıfta bulunarak "Benim 350 yıldır bir Parlamento ile ilgisi olan ilk Charles olduğumu göz önünde bulundurursak, çirkinleşebilir ve sizi feshedebilirdim" dedi.[85] Aynı zamanda Charles 1970 yılında Fiji,[86] 1973 yılında Bahamalar,[87] 1975 yılında Papua Yeni Gine,[88] 1980 yılında Zimbabve[89] ve 1984 yılında Brunei'deki bağımsızlık kutlamalarında Kraliçeyi temsil etmiştir.[90]

İngiltere'de 1981 yılında Kraliçeye 22 kalibrelik bir tüfekle ateş eden Christopher John Lewis, 1983 yılında Diana ve William ile birlikte Yeni Zelanda'yı ziyaret etmekte olan Charles'a suikast düzenlemek üzere bir psikiyatri hastanesinden kaçma teşebbüsünde bulundu.[91] Charles Ocak 1994'te Avustralya Günü'nde Avustralya'yı ziyaret ettiği sırada David Kang adlı bir kişi, toplama kamplarında tutulan yüzlerce Kamboçyalı sığınmacıya yapılan muameleyi protesto etmek amacıyla Charles'a iki el ateş etti.[92][93] 1995 yılında Charles, İrlanda Cumhuriyeti'ni resmi bir sıfatla ziyaret eden ilk kraliyet ailesi üyesi oldu.[94][95] 1997 yılında Charles, Hong Kong devir teslim töreninde Kraliçeyi temsil etti.[96][97] Törende Kraliçe'nin Hong Kong'lulara gönderdiği şu mesajı okudu: "Britanya Hong Kong'un tarihinin bir parçasıdır ve Hong Kong da Britanya'nın tarihinin bir parçasıdır. Aynı zamanda birbirimizin geleceğinin de bir parçasıyız".[98]

2000 yılında Charles, Galler'in millî enstrümanı olan arp konusunda Galli yetenekleri teşvik edebilmek amacıyla Galler Prensi'nin resmî bir arp sanatçısı bulundurması geleneğini yeniden başlattı.[99] Kanada Silahlı Kuvvetleri'ndeki vazifesi, birlik faaliyetlerinden haberdar olmasını ve Kanada'da veya denizaşırı ülkelerdeyken bu birlikleri ziyaret ederek törenlere katılmasını sağlamıştır.[100] Buna örnek olarak 2001 yılında Kanada Meçhul Asker Anıtı'na Fransız savaş alanlarından alınan bitkilerden özel olarak yaptırılan bir çelenk koymuş ve 1981 yılında Kanada Savaş Uçakları Miras Müzesi'nin hamisi olmuştur.[101]

Saltanatı (2022-günümüz)

Tahta çıkışı öncesi kamuoyu yoklaması

Tahta geçmeden önce yapılan kamuoyu yoklamalarına göre Charles'ın Britanya halkı nezdindeki popülaritesi %42'ydi.[102] 2019 BMG Research tarafından yapılan bir ankete göre Britanyalıların %46'sı Charles'ın tahta geçer geçmez William lehine tahttan çekilmesini istiyordu.[103] 2021 yılında yapılan bir kamuoyu yoklaması ise İngiliz halkının %60'ının Charles hakkında olumlu görüşe sahip olduğunu ortaya koymuştur.[104]

Tahta çıkışı ve taç giyme töreni planları

III. Charles, II. Elizabeth'in ölümünden altı gün sonra cenaze kortejinde Westminster Sarayına doğru yürürken.

Charles, annesi II. Elizabeth'in ölümünün ardından 8 Eylül 2022'de Birleşik Krallık tahtına çıktı. Charles, 20 Nisan 2011'de VII. Edward'ın rekorunu geçerek en uzun süre görev yapan İngiliz veliaht oldu.[2] 73'ünde hükümdar olduğunda, tahta çıkan en yaşlı kişiydi; bir önceki rekorun sahibiyse 1830'da kral olduğunda 64 yaşında olan IV. William'dı.[105]

Charles'ın taç giyme törenine ilişkin planlar Altın Küre Operasyonu (İngilizceOperation Golden Orb) kod adı altında yapılmıştır. Komiteye 18. Norfolk Dükü Edward Fitzalan-Howard başkanlık etmektedir ve kendisi kalıtsal olarak Earl Marshal unvanına sahiptir. Operasyonu aristokrasinin önde gelen üyeleri ve diğer ileri gelenler yürütmektedir ve anayasal olarak Charles veya Kraliçe'nin özel sekreterlik ofislerinden ayrı bir yapıya sahiptir.[106] Raporlar Charles'ın taç giyme töreninin annesinin 1953'teki törenine kıyasla daha sade ve küçük çaplı olacağını ortaya koymuştur.[107]

Charles'ın tahta geçtikten sonra hangi kraliyet ismini seçeceği konusunda spekülasyonlar vardı. 2005 yılında Charles'ın, anne tarafından büyükbabasınından, kafası kesilerek idam edilen Stuart kralları I. Charles ve gelişigüzel yaşam tarzıyla tanınan II. Charles ile ilişkilendirilmekten kaçınmak ve bir zamanlar İngiliz ve İskoç tahtlarına talip bir Stuart olan ve destekçileri tarafından "III. Charles" olarak adlandırılan Bonnie Prince Charlie'nin hatırasına duyarlı olmak için VII. George olarak hüküm sürmeyi seçebileceğini öne sürdüğü bildirilmişti.[108] 2005 yılında Charles'ın ofisi henüz bir karar verilmediğini söyledi. Kraliçe II. Elizabeth'in ölümünün ardından Clarence House, Charles'ın " III. Charles" kraliyet adını kullanacağını doğrulamıştır.[109]

Kral 9 Eylül'de GMT 18.00'de ulusa seslendiği ilk konuşmasında ölen annesinin yasını tutarken oğlu William'ı da Galler Prensi ilan etti.[110]

10 Eylül 2022'de Charles, Katılım Konseyi tarafından resmen Kral ilan edildi. Tören ilk kez televizyonda yayınlandı.[111] Törene katılanlar arasında Galler Prensi William, Kraliçe Camilla ve eski İngiliz başbakanları Sir John Major, Tony Blair, Gordon Brown, David Cameron, Lady (Theresa) May ve Boris Johnson yer aldı.[112]

Kral III. Charles ve Kraliçe Camilla'nın taç giyme töreni 6 Mayıs 2023'te, Westminster Abbey'de yapıldı.

Ocak 2024'te, Charles Londra Kliniği'nde prostat büyümesini tedavi etmek için bir operasyon geçirdi, bu da bazı halka açık görevlerinin ertelenmesine yol açtı.[113] Tedavi sırasında açıklanmayan bir kanser türü keşfedildi ve 5 Şubat 2024'te Charles'a kanser teşhisi konuldu, ancak bunun prostat kanseri olmadığı doğrulandı. Tedavisi devam ederken kamu görevleri ertelendi, diğer üst düzey kraliyet aile üyeleri kamu görevlerine vekâlet ediyor.[114]

Hayırseverlik ve yardımseverlik

Charles 1976'da The Prince's Trust'ı kurduktan sonra 16 hayır kurumu daha kurdu ve halen bu kurumlarda başkan olarak görev yapmaktadır.[115]

2010 yılında The Prince's Charities, Birleşik Krallık'taki benzerine paralel bir şekilde Kanada'da kurulmuştur.[116] Charles ayrıca yaklaşık 400 farklı hayır kurumu ve kuruluşun da hamisidir.[117] Kanada turlarını gençlere, engellilere, çevreye, sanata, tıbba, yaşlılara, mirasın korunmasına ve eğitime dikkat çekmek için bir araç olarak kullanıyor.[118] Charles Kanada'da insani yardım projeleriyle ilgilenmiştir. Oğullarıyla birlikte 1998 Uluslararası Irk Ayrımı İle Mücadele Günü törenlerine katılmıştır.[118] Charles ayrıca merkezi Melbourne, Victoria'da bulunan Prince's Charities Australia'yı kurmuştur. Prince's Charities Australia, Charles'ın Avustralya ve uluslararası hayırseverlik faaliyetleri için koordine edici bir konum sağlamayı amaçlamaktadır.[119]

Kişisel ilgi alanları

Yapılı çevre

Kral III. Charles'ın resmi olarak yaşadığı Buckingham Sarayı.

Charles, mimarlık ve şehir planlama konusundaki görüşlerini açıkça dile getirmiş, Yeni Klasik mimarinin ilerlemesini teşvik etmiş ve "çevre, mimari, kentsel dönüşüm ve yaşam kalitesi gibi konuları derinden önemsediğini" belirtmiştir.[120][121]

Alternatif tıp

Charles ve Camilla, NIH Direktörü Elias Zerhouni ve Genel Cerrah Richard Carmona ile birlikte, Kasım 2005

Charles alternatif tıbbı tartışmalı bir şekilde savunmuştur.[122] Alternatif tıbba olan ilgisini ilk kez Aralık 1982'de Britanya Tabipler Birliği yaptığı bir konuşmada kamuoyu önünde dile getirmiştir.[123] The Prince's Foundation for Integrated Health, pratisyen hekimlerinin Ulusal Sağlık Servisi hastalarına bitkisel ve diğer alternatif tedavileri sunmasını teşvik eden kampanyası nedeniyle bilim ve tıp camiasının tepkisini çekmiştir.[124][124] 24 Haziran 2004 tarihinde bir konferansta sağlık çalışanlarına yaptığı konuşmada, kanser hastalarını tedavi etmek için kahve lavmanı gibi Gerson terapisi tedavilerinin kullanılmasını savundu ve bu tedavilerle iyileşen ölümcül bir kanser hastası tanıdığını söyledi.[124][125][126] Bu yorumlar Michael Baum gibi tıp uzmanları tarafından eleştirilmiştir.[127][128] Charles Mayıs 2006'da Cenevre'deki Dünya Sağlık Toplantısında bir konuşma yaparak geleneksel ve alternatif tıbbın entegrasyonunu teşvik etti ve homeopatiyi savundu.[12][129]

Spor

Charles, gençliğinden 1992 yılına kadar polo müsabakalarında hevesli bir oyuncuydu. Gayri resmi olarak, hayır işleri için de dahil olmak üzere 2005 yılına kadar polo oynamaya devam etti.[130] Zaman zaman attan düşerek yaralandı ve 1990 yılında sağ kolundaki kırıklıkları nedeniyle iki ameliyat geçirdi.[131][132] Charles ayrıca 2005 yılında Birleşik Krallık'ta yasaklanana kadar sık sık tilki avına da katıldı. 1990'ların sonunda, Charles'ın katılımı bu spora karşı olanlar tarafından " politik bir duruş " olarak görülmeye başlandığında, bu aktiviteye karşı muhalefet de artmaya başladı. Zalim Sporlara Karşı Birlik, Charles'ın 1999 yılında oğullarını Beaufort Avı'na götürmesinin ardından Charles'a karşı bir saldırı başlattı.[133][134] Hükûmet o dönemde tazılarla avlanmayı yasaklamaya çalışıyordu. Charles 2001 yılında Derbyshire'da avlanırken sol omzundaki küçük bir kemiği kırdı.[135][136]

Genç yaşlardan beri somon balıkçılığı yapan Charles, Orri Vigfússon tarafından yürütülen Kuzey Atlantik somonunu koruma çalışmalarına destek vermiştir. İskoçya, Aberdeenshire'daki Dee Nehri'nde sık sık balık tutarken, İzlanda, Vopnafjörður'da geçirdiği zamanın en özel olta balıkçılığı anıları olduğunu söylemiştir.[137] Burnley Futbol Kulübü'nün destekçisidir.[138]

Görsel, sahne ve çağdaş sanatlar

Charles, Kraliyet Müzik Koleji, Kraliyet Operası, İngiliz Oda Orkestrası, Philharmonia Orkestrası, Galler Ulusal Operası ve Purcell Okulu'nun da aralarında bulunduğu 20'den fazla sahne sanatları kuruluşunun başkanı ya da hamisidir. 2000 yılında Galler Prensi'ne Resmi Arpist atayarak Kraliyet Sarayı'na arpist atama geleneğini tekrar diriltmiştir. Cambridge'de lisans öğrencisiyken viyolonsel çalmış ve Bach Korosu'nda iki kez şarkı söylemiştir.[139] Trinity College'ın tiyatro grubu Dryden Topluluğu'nun bir üyesi oldu ve skeçlerde ve revülerde rol aldı.[140]

Yayınlar

Charles, kişisel ilgi alanlarını yansıttığı çeşitli kitaplar kaleme almıştır. Bunun yanı sıra çeşitli yazarların kitaplarına önsöz yazmış veya katkıda bulunmuştur. Ayrıca belgesel filmler yazmış, sunmuş ve bu filmlerde rol almıştır.[141][142][143][144]

Dini ve felsefi ilgi alanları

2010 yılında Charles Çek Ortodoks rahip Jaroslav Šuvarský [cs] ile birlikte.

Charles, 16 yaşındayken Canterbury Başpiskoposu Michael Ramsey tarafından 1965 Paskalya'sında Windsor Kalesi'ndeki St George Şapeli'nde kutsayarak kiliseye üye olarak kabul edilmiştir.[145] Highgrove'a yakın çeşitli Anglikan kiliselerinde ayinlere katılır[146] ve Balmoral Kalesi'nde kaldığı zamanlarda kraliyet ailesinin geri kalanıyla birlikte İskoçya Kilisesi'nin Crathie Kirk'üne ziyarette bulunurdu. 2000 yılında İskoçya Kilisesi Yüce Divanı'na Lord Yüksek Temsilci olarak atanmıştır. Charles, Romanya[147] ve Sırbistan'dakileri[148] olduğu gibi Aynoroz'daki Doğu Ortodoks manastırlarını da birkaç defa ziyaret etti.[149] Aynı zamanda Oxford Üniversitesi'ndeki Oxford İslam Araştırmaları Merkezi'nin de hamisi olan Charles, 2000'li yıllarda çok kültürlü bir bağlamda İslami çalışmalar yürüten Markfield Yükseköğretim Enstitüsü'nün açılışını yapmıştır.[150][151][152]

1977'de Charles'ın arkadaşı olan Sir Laurens van der Post, Charles tarafından "ruhani guru" olarak adlandırılmış ve Charles'ın oğlu Prens William'ın vaftiz babası olmuştur.[153] Charles, van der Post'tan aldığı ilhamla felsefeye ve diğer dinlere ilgi duymaya başladı.[154] Charles felsefi görüşlerini 2010 yılında yayımlanan Harmony: A New Way of Looking at Our World adlı dile getirmiştir.[155][156][157] Charles bu kitabıyla Nautilus Kitap Ödülü'nü kazanmıştır.[158] Kasım 2016'da, İngiltere'nin ilk Süryani Ortodoks Katedrali olan Acton'daki St Thomas Katedrali'nin kutsanma törenine katıldı.[159] Ekim 2019'da Kardinal Newman'ın kanonizasyon törenine katıldı.[160] Charles, Ocak 2020'de Kudüs'teki Doğu Kilisesi liderlerini ziyaret ederek Beytüllahim'deki Doğuş Kilisesi'nde düzenlenen ekümenik ayine katıldı ve ardından Hristiyanlar ve Müslümanların önde gelenleri eşliğinde şehirde bir yürüyüş yaptı.[161][162]

Charles'ın kral olarak "İnançların Savunucusu" ya da "İnanç Savunucusu" olmaya yemin edeceği söylentilerine rağmen, 2015 yılında hükümdarın geleneksel unvanı olan "İnanç Savunucusu" unvanını koruyacağını, ancak İngiltere Kilisesi'nin bir görevi olarak gördüğü "diğer insanların inançlarının da yaşanabilmesini sağlayacağını" söyledi.[163]

Medyadaki imajı

Kasım 1985'te dönemin Galler Prensi ve Prensesi, Nancy Reagan ve Ronald Reagan ile birlikte.

Charles doğumundan bu yana medyanın yakın ilgisine mazhar oldu ve bu ilgi olgunlaştıkça arttı. İkircikli bir ilişki olan bu ilgi, büyük ölçüde Diana ve Camilla ile evlilikleri ve sonrasında yaşananlardan etkilenmiş, ancak aynı zamanda 2014 tarihli King Charles III oyunu gibi gelecekte kral olarak sergileyeceği davranışlara da odaklanmıştır.[164] Fikirlerini ifade etmesi ile bilinen Kral, 70. doğum günü münasebetiyle verdiği bir röportajda, kral olduğunda bunun aynı şekilde devam edip etmeyeceği sorulduğunda, "Hayır, etmeyecek. Ben o kadar aptal değilim. Egemen olmanın ayrı bir pratik olduğunun farkındayım. Elbette bunun nasıl işlemesi gerektiğini tamamen anlıyorum" cevabını vermiştir.[165]

1970'lerin sonunda "dünyanın en gözde bekârı"[166] olarak tanımlanan Charles, ilerleyen yıllarda Diana'nın gölgesinde kaldı.[167] Ölümünden sonra medya düzenli olarak Charles'ın özel hayatını ihlal etti ve ifşaatlar yayınladı. 2003 yılında Diana'nın uşağı Paul Burrell, 1995 yılında Diana tarafından yazıldığını iddia ettiği ve Charles'ın yeniden evlenebilmek için "[Diana'nın] arabasıyla bir 'kaza' yapmayı, frenlerin boşalmasını ve ciddi bir kafa travması geçirmeyi" planladığına dair iddiaların yer aldığı bir not yayınladı.[168][169][170] Paget Operasyonu kapsamında Metropolitan Polisi soruşturma ekibi tarafından sorgulanan Charles, yetkililere eski eşinin 1995 yılında yazdığı nottan haberi olmadığını ve neden böyle duygulara kapılmış olabileceğini anlayamadığını söyledi.[171]

Yardım bağışları

2021 ve 2022'de Charles'ın hayır kurumlarından ikisi, The Prince's Foundation ve Galler Prensi Hayır Fonu, medya tarafından uygunsuz bulunan bağışları kabul ettikleri için inceleme altına alındı. Ağustos 2021'de, Prens Vakfının, zengin bağışçıların ve Kral Charles'ın katıldığı akşam yemeklerinin düzenlenmesi için aracıların kesinti yaptığı, fiyatların 100.000 £'a kadar çıktığı ve iş bitiricilerin ücretin %25'ini aldığı yönündeki haberler sonrasında bir soruşturma başlattığı duyuruldu.[172]

Mal varlığı

Charles'ın Galler Prensi olduğu dönemde resmî konutu Clarence House.

Daha önce Anne Kraliçe Elizabeth'in ikameti olan Clarence House, 4,5 milyon sterlinlik tadilatın ardından 2003 yılından itibaren Charles'ın Londra'daki resmî ikameti olmuştur. Kral olmasının ardından resmî konutu Buckingham Saray’ı olmuştur.[173][174] Charles daha önce eski eşi Diana ile birlikte Kensington Sarayı'nda 8 ve 9 numaralı daireleri paylaşmış, ardından 2003 yılına kadar ana ikametgâhı olarak kullandığı St James's Sarayı'ndaki York House'a taşınmıştır.[174] Prens olarak başlıca gelir kaynağı, tarım, konut ve iş yerlerinin yanı sıra bir yatırım portföyü de dâhil olmak üzere 133.658 dönümlük araziye sahip olan Cornwall Dükalığı'ndan elde edilmiştir. Gloucestershire'daki Highgrove House, Cornwall Dükalığı'na ait olup 1980 yılında Charles'ın kullanımı için satın alınmış ve Charles tarafından yıllık 336.000 sterline kiralanmıştır.[175] Kasım 2013'te Cornwall Dükalığı hesaplarına ilişkin 25. raporunu yayınlayan Kamu Hesapları Komitesi, dükalığın 2012-2013 döneminde başarılı bir performans sergilediğini, toplam gelirini artırdığını ve 19,1 milyon sterlinlik genel bir bütçe fazlası verdiğini bildirmiştir.[176]

Unvanlar, üsluplar, şerefler ve armalar

Unvanlar ve üslup

  • 14 Kasım 1948 - 6 Şubat 1952: Kraliyet Altesleri Edinburgh Prensi Charles
  • 6 Şubat 1952 - 8 Eylül 2022: Kraliyet Altesleri Cornwall Dükü (İskoçya'da Rothesay Dükü)
  • 26 Temmuz 1958 - 8 Eylül 2022: Kraliyet Altesleri Galler Prensi
  • 8 Eylül 2022 - günümüz: Majesteleri Kral

Kral ile konuşurken doğru olan üslup, kendisine önce Majesteleri (İngilizceMajesty), daha sonrasında ise Efendim (İngilizceSir) şeklinde hitap etmektir.[177]

Onurlar ve askeri atamalar

Charles, 1972 yılında Kraliyet Hava Kuvvetleri'nde uçuş teğmeni olarak göreve başlamasından bu yana birçok ülkenin silahlı kuvvetlerinde üst düzey rütbelerde görev yapmıştır.

Armalar

Hükümdarlık

Annesinin ölümü üzerine Prens Charles, Kral III. Charles oldu ve bu nedenle Birleşik Krallık kraliyet armasını kullanmaya başladı.

Birleşik Krallık Kraliyet armasıİskoçya'da kullanılan Birleşik Krallık Kraliyet arması

Mühürler

Birleşik Krallık Kralın monogramı[178]İskoçya'da kullanılan Kralın monogramı[178]

Nesil

AdDoğumEvlilikÇocuk
Tarih
William (Galler prensi)21 Haziran 198229 Nisan 2011Catherine Middleton
Harry (Sussex dükü)15 Eylül 198419 Mayıs 2018Meghan Markle

Soy

Ayrıca bakınız

Kaynakça

Genel

Konuyla ilgili yayınlar

Dış bağlantılar

III. Charles
Doğumu: 14 Kasım 1948
Resmî unvanlar
Önce gelen
Elizabeth II
Birleşik Krallık kralı
8 Eylül 2022 – günümüz
Görevde
Kesin veliaht:
Galler Prensi
Antigua ve Barbuda kralı
8 Eylül 2022 – günümüz
Avustralya kralı
8 Eylül 2022 – günümüz
Belize kralı
8 Eylül 2022 – günümüz
Kanada kralı
8 Eylül 2022 – günümüz
Grenada kralı
8 Eylül 2022 – günümüz
Jamaika kralı
8 Eylül 2022 – günümüz
Yeni Zelanda kralı
8 Eylül 2022 – günümüz
Papua Yeni Gine kralı
8 Eylül 2022 – günümüz
Saint Kitts ve Nevis kralı
8 Eylül 2022 – günümüz
Saint Lucia kralı
8 Eylül 2022 – günümüz
Saint Vincent ve Grenadinler kralı
8 Eylül 2022 – günümüz
Solomon Adaları kralı
8 Eylül 2022 – günümüz
Bahamalar kralı
8 Eylül 2022 – günümüz
Tuvalu kralı
8 Eylül 2022 – günümüz
İngiliz Milletler Topluluğu Başkanı
8 Eylül 2022 – günümüz
Britanya kraliyeti
Boş
Başka isim ile kullanılan makam
VIII. Edward
Galler Prensi
26 July 1958 – 8 Eylül 2022
Sonra gelen
Prens William
Cornwall Dükü
Rothesay Dükü

6 Şubat 1952 – 8 Eylül 2022
Birleşik Krallık soyluluk unvanları
Önce gelen
Prens Philip
Edinburgh Dükü
9 Nisan 2021 - 8 Eylül 2022
Kraliyet ile birleşti
Akademik görevi
Önce gelen
Burma Kontu Mountbatten
Birleşik Dünya Kolejleri Başkanı
1978-1995
Sonra gelen
Ürdün Kraliçesi
Önce gelen
Elizabeth Bowes-Lyon
Kraliyet Müzik Koleji Başkanı
1993–günümüz
Görevde
Onursal unvanlar
Önce gelen
Gloucester Dükü
Bath Nişanı Büyük Üstâdı
10 June 1974 – 8 Eylül 2022
Boş
Öncelik sırası
İlkBirleşik Krallık'ta öncelik sırası
HM The King
Sonra gelen
Galler Prensi