Küçük Deniz Kızı Ponyo
Ponyo (崖の上のポニョ Gake no Ue no Ponyo, Türkçe anlamı "Kayalıktaki Ponyo"), Türkiye'de yayınlanan adıyla Küçük Deniz Kızı Ponyo, yönetmenliğini Hayao Miyazaki'nin üstlendiği ve Studio Ghibli tarafından üretilen 2008 yılı Japon animasyon fantastik film. Miyazaki'nin Ghibli için yönettiği sekizinci ve toplamda onuncu filmidir. Tomoko Yamaguchi, Kazushige Nagashima, Yūki Amami, George Tokoro, Yuria Nara, Hiroki Doi, Rumi Hiiragi, Akiko Yano, Kazuko Yoshiyuki ve Tomoko Naraoka seslendirme kadrosunu oluşturmaktadır. Hikâye Ponyo adlı bir japon balığının Sōsuke adlı beş yaşında bir erkek çocuğunun arkadaşlığını kabulü ve bir kız çocuğu olma isteği üzerinedir.
 Japonca film afişi | |
| Yönetmen | Hayao Miyazaki |
|---|---|
| Yapımcı | Toshio Suzuki |
| Yazar | Hayao Miyazaki |
| Oyuncular | Tomoko Yamaguchi Kazushige Nagashima Yūki Amami George Tokoro Yuria Nara Hiroki Doi Rumi Hiiragi Akiko Yano Kazuko Yoshiyuki Tomoko Naraoka |
| Müzik | Joe Hisaishi |
| Görüntü yönetmeni | Atsushi Okui |
| Kurgu | Takeshi Seyama |
| Stüdyo | Studio Ghibli |
| Dağıtıcı | Toho |
| Çıkış tarih(ler)i | 19 Temmuz 2008 |
| Süre | 103 dakika |
| Ülke | Japonya |
| Dil | Japonca |
| Bütçe | ¥3.4 milyar (ABD$34 milyon) |
| Hasılat | ABD$201,750,937[1][2] |
Film Japonya'da 19 Temmuz 2008'de piyasaya sürülmüş, Birleşik Devletler ve Kanada'da 14 Ağustos 2009'da ve Birleşik Krallık'ta ise 12 Şubat 2010'da yayınlanmıştır.[3] Dünya çapında 201 milyon Amerikan doları hasılat elde etmiş[1] ve Japon Akademisi Yılın Animasyonu Ödülü dahil pek çok ödül kazanmıştır.[4]
Konu
Bir denizcinin oğlu beş yaşındaki Sōsuke, annesi Lisa ile okyanus kenarındaki kayalıkta sakin bir hayat yaşamaktadır. Kaderi belirleyen bir günde Sōsuke, sahilde bir şişe ve onun içinde hapsolmuş güzel bir Japon balığı bulup onu kurtarır ve adına Ponyo koyar. Ama bu sıradan bir Japon balığı değildir. Usta bir sihirbaz ve bir deniz tanrıçasının kızı olan Ponyo, kendini genç bir kıza dönüştürmek için babasının sihrini kullanır ve hızlı bir şekilde Sōsuke'ye aşık olur, ama böyle güçlü büyü kullanımı dünyada tehlikeli bir dengesizliğe neden olur. Ay giderek yeryüzüne yaklaşır ve Ponyo'nun babası kızını bulmak için okyanusların kudretli dalgalarını gönderirken, iki çocuk dünyayı kurtarmak ve Ponyo'nun insan olma hayallerini yerine getirmek için ömür boyu sürecek olan maceraya atılır.
Oyuncular
- Tomoko Yamaguchi rolü Lisa (リサ Risa),[5][6] Himawari Evi'nde çalışan bakıcı. Disney'in İngilizce uyarlamasında Tina Fey tarafından seslendirilmiştir.
- Kazushige Nagashima rolü Kōichi (耕一),[5][6] Lisa'nın kocası ve Koganeimaru'nun bir kaptanı. Disney'in İngilizce uyarlamasında Matt Damon tarafından seslendirilmiştir.
- Yūki Amami rolü Granmamare (グランマンマーレ Guranmanmāre),[5][6] Denizin Annesi olarak adlandırılan devasa bir yaratık. Disney'in İngilizce uyarlamasında Cate Blanchett tarafından seslendirilmiştir.
- George Tokoro rolü Fujimoto (フジモト),[5][6] insanlara karşı kızgınlık barındıran bir büyücü. Fujimoto kötü bir varlık olarak tarif edilmemekten daha ziyade aşırı koruyucu ve yabancı düşmanlığı olan bir babadır. Kızı Ponyo'ya müdahale etmeye çalışır fakat Ponyo'yu uzaklara iter. Miyazaki günümüzün bu yaşlarındaki Japon babaları arasında yaygın olduğunu belirtmiştir. Disney'in İngilizce uyarlamasında Fujimoto karakteri Liam Neeson tarafından seslendirilmiştir. Tokoro ayrıca Suigyo (水魚)'ları (Fujimoto'nun dalga görünümlü minyonları) seslendirmiştir.
- Yuria Nara rolü Ponyo (ポニョ),[5][6] ilk olarak Brunnhilde (ブリュンヒルデ Buryunhirude) olarak adlandırılan Fujimoto ve Granmamare'nin kızı. Ponyo, Disney'in İngilizce uyarlamasında Noah Cyrus tarafından seslendirilmiştir.
- Hiroki Doi rolü Sōsuke (宗介),[5][6] beş yaşındaki bir çocuk ve Lisa ve Kōichi'nin oğlu, Himawari İlköğretim Okulu'nda okumaktadır ("Himawari" Japoncada ayçiçeği anlamına gelen bir sözcüktür). Disney'in İngilizce uyarlamasında Frankie Jonas tarafından seslendirilmiştir.
- Rumi Hiiragi rolü Genç Anne (婦人 Fujin),[5] 30'lu yaşlarındaki genç bir kadın. Disney'in İngilizce uyarlamasında Mona Marshall tarafından seslendirilmiştir (kredilerde adı rolüyle geçmemektedir).
- Akiko Yano rolü Ponyo'nun genç kızkardeşleri (ポニョの妹達 Ponyo no Imōto-tachi).[5]
- Kazuko Yoshiyuki rolü Toki (トキ),[5] akülü tekerlekli sandalye kullanan bir Himawari Evi sakini. Sık sık şikayetçi ve biraz huysuz olduğu zamanlarda bağımsız fikirli, kahramanlık niteliğini gösterir. Disney'in İngilizce uyarlamasında Lily Tomlin tarafından seslendirilmiştir.
- Tomoko Naraoka rolü Yoshie (ヨシエ),[5] Himawari Evi sakinlerinden biri. Disney'in İngilizce uyarlamasında Betty White tarafından seslendirilmiştir.
- Akiko Takeguchi rolü Noriko (範子),[5] Himawari Evi sakinlerinden biri. Disney'in İngilizce uyarlamasında Cloris Leachman tarafından seslendirilmiştir.
Oyuncu kadrosuna ayrıca, Disney'in İngilizce uyarlamasında listede görünmeyen Marsha Clark tarafında seslendirilen ve Himawari Evi'nde oturan, öncesinde genç bir kariyer kadını olan Kayo (カヨ) rolünde Tokie Hidari;[5] Nippon Televizyonu sunucusu ve kasırga hakkında bilgi veren muhabir, Disney'in İngilizce uyarlamasında Kurt Knutsson tarafından seslendirilen Muhabir (アナウンサー Anaunsā)'yı seslendiren Shinichi Hatori de dahildir. Himawari Hemşirelik Okulu idarecileri Emi Hiraoka ve Nozomi Ōhashi, Kumiko (クミコ) ve Karen (カレン)'i seslendirir, İngilizce seslendirmeleri sırasıyla listede adı bulunmaya kadın oyuncular Jennessa Rose ve Colleen O'Shaughnessey tarafından yapılmıştır.
Yapım
Filmin senaristi ve yönetmeni Hayao Miyazaki, Hans Christian Andersen'in hikâyesi "Küçük Deniz Kızı"'ndan ilham aldığını ancak gerçek ilhamın bir öyküden daha soyut olduğunu söylemiştir.[7][8] Animasyon yönetmeni Katsuya Kondo ve sanat yönetmeni Noboru Yoshida ile beraber Miyazaki, Ponyo'da tamamen geleneksel animasyon kullanımına yönelik bazı hedefler belirleyip çekim planı sınırlamaları baskısı altında kalmadan animasyon ve sanat olanaklarını kullanmayı hedeflemiştir. Hem Yoshida'nın sanatının kalitesini ortaya koymayı hem de küçük bir çocuğun evreninin masumiyeti ve neşesini anmak istemiştir.[9] Ponyo'nun yapımı Mayıs 2006'da başladı[9] ama esas animasyonları aynı yılın Ekimi'nde başladı.[10]
Miyazaki Ponyo'ya içten el çizimi animasyonlarıyla dahil olmuştur. Deniz ve dalgaları bizzat kendisi çizmeyi tercih etmiş ve filmin böylesine önemli bir bölümünü ifade etme tecrübesinden keyif almıştır.[10] Filmde gösterilen detaylı çizimlerin seviyesi 170.000 ayrı görüntüdür—Miyazaki'nin filmi için bir rekor.[11]
Ponyo'nun adı, Miyazaki'nin dokunulduğunda gelebilecek "yumuşak, süngersi yumuşaklık" sesleri düşüncesine dayanan bir yansıma addır.[12]
Hikâyenin geçtiği deniz kenarı köyü Tomonoura tarafından, Miyazaki'nin 2005'te kaldığı Japonya'daki Setonaikai Milli Parkı'nda bulunan gerçek bir kente dayanarak tasarlanmıştır.[13] Set alanı ve hikâyenin bir kısmında Richard Wagner'in operası Die Walküre'den esinlenilmiştir.[14] Müzikler de Wagner'in operasına atıflar içerir. Sōsuke karakteri Miyazaki'nin oğlunun beş yaşındaki haline benzetilmiştir.[15] Sōsuke'nin adı ünlü Japon roman yazarı Natsume Sōseki'nin romanı Kapı'daki bir kahramanın adından alınmıştır.[14]
Sōsuke'nin babasının üzerinde çalıştığı geminin adı Koganeimaru'dur ve Studio Ghibli'nin Koganei, Tokyo'daki mekanına bir göndermedir.[16] Maru (丸) gemi adları için kullanılan yaygın bir sonektir.
Miyazaki sonraki filminin Küçük Deniz Kızı Ponyo 2 olmasını istemiş ancak yapımcı Toshio Suzuki bunun yerine Rüzgar Yükseliyor olmasına ikna etmiştir.[17]
Tepkiler
Film eleştirmenlerden oldukça olumlu tepkiler almıştır. Rotten Tomatoes filmin 159 eleştiri üzerinden %92 oranla "sertifikalı taze" olduğunu (146 "Taze", 13 "Çürük") ve 7.6/10 ortalama sonucunu bildirmiştir.[18] Fikir birliği "Miyazaki'nin en iyi filmi olmamasına rağmen Ponyo görsel olarak baş döndürücü bir masal, tatlı şiirsel yönü çocuklar ve Miyazaki'nin her yaştan sevenlerine hitap etmekte." şeklindedir. Metacritic, 29 eleştiri üzerinden 86/100 ortalama oran belirtmiştir.[19]
Birleşik Devletler ve Kanada'daki ilk yayın haftasında 927 sahnede 3,585,852$ gelir getirmiştir. Sahne başı gelir ortalaması 3,868$'dır.[20] Ayrıca Birleşik Devletler ve Kanada gişelerinde dokuz numarada açılmıştır.[20] Toplamda filmin Birleşik Devletler ve Kanada'da gişe getirisi 15,090,399$ olmuştur.[20] DVD ve Blu-ray'in yanı sıra DVD/Plush Toy paketi 2 Mart 2010'da piyasaya sürülmüştür.
The Japan Times filmi, beş üstünden dört yıldızla oylamış ve basit tematik unsurlarıyla görsel şemasını övmüştür. Ayrıca filmi Miyazaki'nin klasik animasyonu Komşum Totoro ile kıyaslamıştır.[21]
Anime Diet çevirilerin kalitesini "Öykü ve filmin özü profesyonel dublajla yeterli olandan daha iyi verilmiş ve Miyazaki'nin sunmak istediği katıksız haz ve neşeyi vermekten fazlasını yapmıştır." diyerek vurgulamıştır. "Ufak hız sorunları"ndan bahsedip Ponyo'ya %88 oranını vermiştir.[6] Ancak Japon adların İngilizce film versiyonunda telaffuzları karakterden karaktere değişiklik göstermiştir.
Venedik Uluslararası Film Festivali'ndeki eleştirmenler genel olarak filme büyük övgü sunmuştur.[22][23] The Times'tan Wendy Ide Ponyo hakkında "yeni yürümeye başlayan hiperaktif bir çocuğun anlattığı bir hikâye kadar karmaşık ve coşkun" yorumunda bulunmuş ve 5 yıldız üstünden 4 yıldız vermiştir.[24] Chicago Sun-Times'tan Roger Ebert filme oy verme skalasının en yüksek notu olan tam dört yıldız vermiş ve "Ponyo'yu tanımlayan bir kelime var, bu da tam olarak büyülü. Bu şiirsel, görsel olarak nefes kesen, tüm animasyon yapımcılarının en iyisinin çalışmasında tüm yetişkin ve çocuklara dokunacak bir büyü var. Harika ve hiç denenmemiş gibi: öyküsünü fantastik bir biçimde sunuyor." demiştir.[25]
Film Dentsu'nun "2008 Japon Hit Yapımları" listesinde Wii konsolundan sonra 2. olarak yer almıştır.[26]
Ödüller ve adaylıklar
Ponyo 65. Venedik Uluslararası Film Festivali'nde aday olmuştur.[27] Bologna Gelecek Film Festivali'nde, "dünya çapında sinema ustalarına mükemmel bir hayal gücü şekillendiren yüksek sanatsal ve ifade kalitesine sahip animasyonu" nedeniyle özellikle bahsedilmiştir.[28]
2009'da Ponyo, 8. geleneksel Tokyo Anime Ödülleri'nden beş ödülle dönmüştür. Ödüller arasında "Yılın Animesi" ve "En İyi Yerli Uzun Metraj Film" de vardır. Miyazaki En İyi Yönetmen ve En İyi Orijinal Hikâye ödüllerine, Noboru Yoshida ise En İyi Sanat Yönetmeni ödülüne layık görülmüştür.[29]
Film, Yılın Animasyonu ve Müzikte Üstün Başarı dalında 32. Japon Akademi Ödülü'nü kazanmıştır.[4]
Kaynakça
Kaynakça
Studio Ghibli (2009). The Art of Ponyo. Viz Media. ISBN 978-1-4215-3064-2.
Konuyla ilgili yayınlar
- Sotinel, Thomas (29 Mart 2011). "Japan's fantasy films act as a buffer against the reality of the natural world". The Guardian Weekly. Le Monde tarafından yeniden basıldı. 26 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2014.
Dış bağlantılar
- Resmî site (Japonca)
- Disney ABD resmi site19 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
- IMDb'de Ponyo (İngilizce)
- AllMovie'de Ponyo (İngilizce)
- Box Office Mojo'da Ponyo (İngilizce)
- Rotten Tomatoes'ta Ponyo (İngilizce)
- Metacritic'te Ponyo (İngilizce)