Maoriler
Maoriler, Yeni Zelanda anakarasının yerli Polinezya halkıdır. Maorilerin kökeni, Yeni Zelanda'ya kabaca 1320 ile 1350 yılları arasında çeşitli waka (kano) seferleri dalgasıyla gelen doğu Polinezya'dan gelen yerleşimcilere dayanır.[6] Fiji ve Polinezya kökenlilerdir. Özgürlük düşkünlükleri ve savaşçılıkları ile ünlülerdir. Savaşa giderken tenlerini beyaza boyamaları ve de çok aç kaldıklarında insan eti yemeleri[özgün araştırma?] onları barbar bir kavim olarak gösterse de şartlar zorlamadıkça vahşi değildirler. Soyu tükenmekte olan kavimlerdendir. Yeni Zelanda nüfusunun %10-11'ini oluştururlar.[kaynak belirtilmeli]
.jpg) Haka dansı yapan Maoriler | |
| Önemli nüfusa sahip bölgeler | |
|---|---|
 Yeni Zelanda | 775 836 (2018 sayımı)[1] |
 Avustralya | 142 107 (2016 sayımı)[2] |
 Birleşik Krallık | yaklaşık 8000 (2000)[3] |
 ABD | 3500 (2000)[4] |
 Kanada | 2500 (2016)[5] |
| Diller | |
| İlgili etnik gruplar | |
| diğer Polinezyalılar | |
Etimoloji
Maori dilinde māori kelimesi "normal", "doğal" veya "sıradan" anlamına gelir. Aynı şekilde wai māori, tatlı su anlamına gelir.
Tarih
Polinezya kökenleri
Yeni Zelanda'da Maori öncesi yerleşim olduğuna dair hiçbir güvenilir kanıt yoktur. Öte yandan, arkeoloji, dilbilim ve fiziksel antropolojiden gelen ikna edici kanıtlar, ilk yerleşimcilerin Polinezya'dan göç ettiğini, sonradan Māori olduklarını gösteriyor.[7][8] Kanıtlar, soylarının (daha büyük Avustronezya halklarının bir parçası olarak) Tayvan'ın yerli halklarına kadar 5000 yıl öncesine uzandığını gösteriyor. Polinezya halkı Samoa, Tahiti, Hawaiʻi, Paskalya Adası ve nihayet Yeni Zelanda'yı kapsayan geniş bir alana yerleşmiştir.[9]
Polinezya sıçanları ve fare kemirilmiş deniz kabukları buluntularına dayanarak yaklaşık 1315'te Tarawera Dağı'nın patlamasından önce birtakım keşif ve yerleşim olmuş olabileceği tahmin edilmektedir.[10] Ancak en son kanıtlar, ana yerleşimin 1320 ile 1350 arasında bir yerde planlı bir toplu göç olarak gerçekleştiğine işaret ediyor.[7] Bu, Maorilerin 1350 yılında ataların okyanusa giden bir dizi büyük kanoya (waka) gelişini anlatan sözlü geleneklerinden alınan analizlerle büyük ölçüde uyumludur.[11][12]
Kültür ve din
Maori kültürü, Yeni Zelanda kültürünün ayırt edici bir parçasını oluşturur. Ayrıca, büyük bir diasporaya sahip olması ve Māori motiflerinin popüler kültüre dâhil edilmesi nedeniyle dünya çapında tanınır.[13][14] Çağdaş Maori kültürü hem geleneksel kültürlerini hem de 20. yüzyıl etkilerini kapsar.
İnanç ve din
Geleneksel Maori inançlarının kökenleri Polinezya kültürüne dayanır. Maori dini Maorilerin inandığı kabile dinidir ve mahalli bir özelliğe sahiptir, evrensel değildir. Maori Dini' nin kutsal bir kitabı veya yazılı bir kaynağı olmadığı gibi din kurucusu da yoktur.[kaynak belirtilmeli]
Maoriler tanrılarına Lo derler. Lo'nun, her şeyden önce var ve her şeyin kaynağı olduğuna, yerde ve gökte yaşayan her şeyin içinde bulunduğuna inanırlar. Lo, bütün tanrıların en büyüğüdür. Onun adını ancak rahipler söyleyebilirler.
Maorilerde ibadet, rahiplerin onlara öğrettiği ilahi tarzındaki özel dualardan ibarettir. Bu dualar hep beraber okunur.
Dans
Haka dansı, Yeni Zelanda kültürünün önemli bir parçası olarak kabul edilir ve dünyaca bilinir.