Stolperstein

Stolperstein (Türkçe: "Tökezleyen taşlar") 10x10 cm boyutlarında betondan yapılan üzerinde genelde II. Dünya Savaşı sırasında Naziler tarafından öldürülen kurbanların isimlerinin yazıldığı pirinç kaplı plakalardır.^[1]

Stolperstein projesi, Alman Sanatçı Gunter Demnig tarafından 1992 yılında Nazi terörüne kurban giden (toplama kamplarında ölenler, imha kamplarında öldürülenler, sınır dışı edilenler, zorunlu göçe zorlananlar, zulümden kaçmak amacıyla intihar eden) insanları anmak için geliştirildi. 23 Ekim 2018 itibarıyla, Stolperstein toplam 70.000 taşıyla dünyanın en büyük merkezi olmayan anıtı haline geldi.

Stolperstein taşları kurbanların daha önceden yaşamış oldukları binaların önlerine yerleştirir, sadece yakın mesafeden yürüyen kişiler tarafından fark edilirler.Bütün taşlar ülkelerin dillerine göre değiştirilen "Burada yaşadı" mesajıyla başlar ve altına kişinin adı soyadı, doğum tarihleri, öldürülme tarihi, tutuklanma tarihi, ölüm yeri gibi bilgiler verilir.

Stolperstein çoğunlukla Holokost kurbanları için hazırlanmış olsa bile, o dönemlerde öldürülen Çingeneler, eşcinseller, fiziksel veya zihinsel engelliler, Yehova Şahitleri, siyahiler, Komünist Parti üyeleri, Nazi muhalifleri, Masonlar, İspanyol İç Savaşı kurbanları, askerden firar edenler, Müttefik askerleri gibi çeşitli kurbanlar için de hazırlanmıştır.

İlk Stolperstein, 16 Aralık 1992 tarihinde Almanya'nın Köln şehrindeki Tarihi Belediye Binası'nın önüne yerleştirildi. İlk anıtın buraya yerleştirilmesinin amacı Himmler'in emriyle Yahudilerin ve Çingenelerin ilk defa buradan toplama kamplarına sürgün edilmesi ve toplu olarak sınır dışı edilmenin başlangıcı olarak kabul edilmesidir.