| Sudan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Arapça: رئاسة الجمهورية السودان | |
|---|---|
 | |
| Resmî ikamet | Cumhuriyet Sarayı, Hartum (başkan) |
| Oluşum | 17 Kasım 1958 |
| İlk sahibi | 5 üyeli Egemenlik Konseyi (kolektif başkanlık) |
| Maaş | Yıllık 29.320$[1] |
| Websitesi | presidency.gov.sd/eng/ |
 |
| Bu kategoride yer alan maddeler Sudan hükûmeti ve siyasetinin bir parçasıdır. |
Anayasa
|
Yürütme
|
|
Yargı
|
|
Seçimler
|
Dış ilişkiler
|
Alakalı konular
|
Bu madde, Sudan'ın 1956'daki bağımsızlığından bu yana devlet başkanlarını listeler.
Bağımsızlığın 1 Ocak 1956'da ilan edilmesinden bu yana, altı kişi (ve üç çok üyeli egemenlik konseyi), günümüzde Sudan Cumhuriyeti Devlet Başkanı unvanı altında Sudan devlet başkanı olarak görev yaptı. Bağımsızlıktan önce Sudan, Britanya-Mısır Sudanı adı altında Mısır ve Birleşik Krallık tarafından bir kondominyum olarak yönetiliyordu. Bu itibarla, yürütme yetkisi, her iki ülkenin devlet başkanlarından oluşan bir diarşiye verildi - bağımsızlık zamanında, Birleşik Krallık Kraliçesi (Elizabeth II) ve Mısır Devrim Komuta Konseyi (Cemal Abdünnasır başkanlığında). Bağımsızlığın hemen ardından, devlet başkanı rolü beş üyeli bir Egemenlik Konseyi tarafından dolduruldu ve rakip milliyetçi hizipler tek bir aday üzerinde anlaşamadı. Kasım 1958'de General İbrahim Abbud, bir askeri darbeye önderlik etti ve Yüksek Konsey Başkanı olarak devlet başkanı rolünü üstlendi. 1964 yılında devlet başkanı unvanını aldı ama askeri rejimin yönetimine ilişkin genel hoşnutsuzluk nedeniyle o yıl istifa etti. Abbud'un yerine, yürütme yetkisini bir Egemenlik Komitesine devretmeden önce 18 gün boyunca başkan vekili olarak görev yapan kıdemli bir subay olan Sir El-Hatim El-Halife geçti.
Ulusal Birlik Partisi'nin lideri İsmail el-Ezheri, Temmuz 1965'te devlet başkanı oldu; 1969 askeri darbesinde görevden alınana kadar sınırlı bir güçle yönetti. Darbeden sorumlu subaylar, başkanlığını Cafer Numeyri'nin yaptığı Ulusal Devrim Komuta Konseyini kurdu. Yeni kurulan Sudan Sosyalist Birliği'nin lideri Numeyri, 1971'de devlet başkanlığı pozisyonunu üstlendi ve daha sonra bir grup askeri subayın Mareşal Abdurrahman Suar el-Dahab liderliğinde hükûmetini devirip Askeri Geçiş Konseyi'ni kurduğu 1985 yılına kadar var olan tek partili bir devlet kurdu. Ahmed el-Mirghani, 1986'da, o yıl yapılan çok partili seçimin ardından, nispeten güçsüz bir Yüksek Kurul Başkanlığı görevine geldi. Korgeneral Ömer El Beşir liderliğindeki 1989 askeri darbesinde görevden alındı. El-Beşir, 1989-1993 yılları arasında Ulusal Kurtuluş için Devrimci Komuta Konseyi Başkanı ve 1993-2019 yılları arasında (ve 1996'dan itibaren Ulusal Kongre Partisi lideri olarak) cumhurbaşkanı olarak devlet başkanlığı görevi yaptı.
El-Beşir, yaklaşık 30 yıldır görevde kaldıktan sonra Sudan Devrimi'nin ortasında, 11 Nisan 2019'da Sudan Silahlı Kuvvetleri tarafından iktidardan uzaklaştırıldı. Korgeneral Ahmed Avad bin Avf, devlet başkanı olmadan Sudan'ın kontrolünü ele geçirdi, Askerî Geçiş Konseyini kurdu, ancak ertesi gün Korgeneral Abdülfettah el-Burhan lehine istifa etti.[2] Askerî Geçiş Konseyi, 20 Ağustos 2019 tarihinde el-Burhan başkanlığındaki Egemenlik Konseyi ile değiştirildi. 11 üyeli bir sivil-asker kolektif devlet başkanlığı olan Egemenlik Konseyi bir sonraki genel seçimle bitmesi beklenen demokrasiye geçiş sürecinde ülkeye 39 ay boyunca liderlik etmek üzere tasarlandı.[3] Egemenlik Konseyi, bir darbenin ardından 25 Ekim 2021'de Burhan tarafından feshedildi.[4] El-Burhan, 11 Kasım 2021'de bazı üyeleri değiştirerek Konseyi yeniden göreve getirdi.[5]
(İtalik olan tarihler görevin fiilen devam ettiğini göstermektedir)
Sudan Cumhuriyeti (1956-1969)kaynağı değiştir | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| No. | Fotoğraf | Ad (Doğum-Ölüm) | Seçim | Görev başlangıcı | Görev sonu | Görevde geçirilen süre | Siyasi parti |
| 1 | .svg) | Egemenlik Konseyi [a] | — | 1 Ocak 1956 | 17 Kasım 1958 (görevden alındı) | 2 yıl, 320 gün | Multipartizan |
| 2 |  | İbrahim Abbud (1900–1983) | — | 17 Kasım 1958 | 16 Kasım 1964 (istifa etti) | 5 yıl, 365 gün | Askeri |
| — |  | Sir el-Hatim el-Halife (1919–2006) Vekaleten Devlet Başkanı | — | 16 Kasım 1964 | 3 Aralık 1964 | 17 gün | Ulusal Ümmet Partisi |
| 3 | | Birinci Egemenlik Komitesi [b] | — | 3 Aralık 1964 | 10 Haziran 1965 | 189 gün | Multipartizan |
| 4 | İkinci Egemenlik Komitesi [c] | — | 10 Haziran 1965 | 8 Temmuz 1965 | 28 gün | Multipartizan | |
| 5 |  | İsmail el-Ezheri (1900–1969) | — | 8 Temmuz 1965 | 25 Mayıs 1969 (görevden alındı) | 3 yıl, 321 gün | Demokratik Birlik Partisi |
Sudan Demokratik Cumhuriyeti (1969-1985)kaynağı değiştir | |||||||
| 6 |  | Cafer Numeyri (1928–2009) [d] | 1971[e] 1977 1983 | 25 Mayıs 1969 | 6 Nisan 1985 (görevden alındı) | 15 yıl, 316 gün | Askeri / Sudan Sosyalist Birliği |
Sudan Cumhuriyeti (1985-2019)kaynağı değiştir | |||||||
| (7) |  | Abdurrahman Suar el-Dahab (1934–2018) | — | 6 Nisan 1985 | 6 Mayıs 1986[f] | 1 yıl, 30 gün | Askeri |
| 8 |  | Ahmed el-Mirghani (1941–2008) | — | 6 Mayıs 1986 | 30 Haziran 1989 (görevden alındı) | 3 yıl, 55 gün | Demokratik Birlik Partisi |
| 9 |  | Ömer el-Beşir (1944-) | 1996 2000 2010 2015 | 30 Haziran 1989 | 11 Nisan 2019 (görevden alındı) | 29 yıl, 285 gün | Askeri / Ulusal Kongre Partisi |
Geçiş dönemi (2019-günümüz)kaynağı değiştir | |||||||
| 10 | | Ahmed Avad bin Avf (1957-) | — | 11 Nisan 2019 | 12 Nisan 2019 (istifa etti) | 1 gün | Askeri / Ulusal Kongre Partisi |
| 11 | .jpg) | Abdülfettah el-Burhan (1960-) | — | 12 Nisan 2019 | 20 Ağustos 2019 | 130 gün | Askeri |
| 12 | .jpg){kind=spacer} | Geçici Egemenlik Konseyi [g] | — | 20 Ağustos 2019 | 25 Ekim 2021 (görevden alındı) | 2 yıl, 66 gün | Multipartizan (ÖDG ve AGK) |
| (11) | | Abdülfettah el-Burhan (1960-) | — | 25 Ekim 2021 | 11 Kasım 2021 | 17 gün | Askeri |
| (12) | | Geçici Egemenlik Konseyi [h] | — | 11 Kasım 2021[5] | Görevde | 2 yıl, 195 gün | Multipartizan |
| Sudan Cumhuriyeti (1956-1969) |
| |
|---|---|---|
| Sudan Demokratik Cumhuriyeti (1969-1985) | ||
| Sudan Cumhuriyeti (1985-2019) | ||
| Geçiş dönemi (2019-günümüz) |
| |
† = askerî * = geçici veya vekaleten | ||
.jpg){kind=spacer}
