| Якуб Шинкевич | |
|---|---|
 | |
| Туган | 16 апрель 1884(1884-04-16)[1] Ляхавичы, Слуцк өязе[d], Минск губернасы, Россия империясе |
| Үлгән | 1 ноябрь 1966(1966-11-01)[1] (82 яшь) Вотербери |
| Ватандашлыгы | Польша |
| Һөнәре | мөфти, фәлсәфә докторы |
Якуб Шинкевич (пол. Jakub Szynkiewicz; 16 апрель, 1884, Ляховичи, Слуцк өязе (хәзерге Беларусия) — 1966 елның 1 ноябре, Ватербери, АКШ) — философия һәм көнчыгышны өйрәнү докторы, 1925 елда яңа бәйсез Польшаның беренче мөфтие булып сайлана.
Якуб Шинкевич 1884 елның 16 апрелендә Россия империясенең Минск губернасы Ляхавичы авылында татарлар гаиләсендә туган (1921—1939 елларда Польшаның бер өлеше, бүгенге көнбатыш Беларусия). Атасы — Сөләйман, анасы — Фатима . Аның абыйсы — Мостафа Шинкевич, Литва татарлары җәмгыяте рәисе (пол. Związek Tarów Litewskich)[2], апасы — Әминә исемле>[2].
1904 елда ул Минск гимназиясен тәмамлый (Męska Szkoła Realna), аннан соң ул башта моһәндискә укый, соңрак 1907 елда Санкт-Петербургта көнчыгышны өйрәнергә була. 1925 елда ул Берлин университетында немец теле буенча диссертация яклап фәлсәфә докторы дәрәҗәсен ала[3] . Шул ук елның 28 октябрендә ул төп офисы Вильнюста урнашкан Польша мөселманнары җәмгыяте мөфтие итеп сайлана.
Ул гарәп теленнән поляк теленә Коръәннең берничә аятен тәрҗемә итә, һәм 1935 елда «Wersety z Koranu» исеме астында бастыра. Җитәкчелек иткән вакытында ул мөселман дөньясының күпчелеге, шул исәптән Һиндстан, Палестина, Мисыр һәм башкалар белән элемтә урнаштыруга ирешә. Мөфти Шинкевич шулай ук 1926 елда Каһирә хәлифәте конгрессында катнашкан[4] . 1935 елда Европа мөселман конгрессы вакытында ул «иң оста катнашучыларның берсе» дип атала. Конгресста драматик эпизодта Мөфти Шинкевич Көнчыгыш Университеты директоры, граф Бернардо Барбиеллини Амидейдан ислам динен тотуының рәсми рәвештә раслануын белдерү өчен конгресс катнашучылары алдында өч тапкыр иман (шәһадәт) китерергә куша[4] . Мөфти Шинкевич шулай ук 1936 елда яңа бәйсез Польша дәүләтендә поляк мөселманнарының хокукый статусын рәсми җайга салуны күзәтә. Ул Варшавада 1939 елда нацистларның Польшага һөҗүме нәтиҗәсендә өзелгән мәчет төзү планнарында төп роль уйнаган[4].
Икенче бөтендөнья сугышы вакытында ул басып алынган Көнчыгыш территорияләр өчен Император министрлыгының мөфтие булып эшли. 1944 азагында ул күченеп китә һәм коммунистик Польшага кире кайтудан баш тарта. Сугыштан соң ул Мисырда урнаша, ләкин 1952 елда Совет яклы июль революциясеннән соң АКШка күченә. 1966 елның 1 ноябрендә Коннектикутның Уотербери шәһәрендә үлә.