Butunjahon raqamli kutubxonasi
Butunjahon raqamli kutubxonasi (inglizcha: World Digital Library — WDL) — YUNESKO va AQSh Kongressi kutubxonasi tomonidan boshqariladigan xalqaro raqamli kutubxonadir. Kutubxonada tarix va madaniyatga oid eng qimmatli materiallarning raqamlashtirilgan versiyalari jamlangan.
| Butunjahon raqamli kutubxonasi (BRK) | |
|---|---|
 | |
| Asl nomi | World digital library (WDL) |
| Joriy holati | faol |
| Tijoratmi | yoʻq |
| Sayt turi | elektron kutubxona |
| Qaysi tillarda | koʻp tillik |
| Muallifi | Jeyms Hedli Billington |
| Ochilgan sanasi | 21-aprel, 2009-yil |
| Alexa reytingi |  42,720[1] |
2007-yilda loyihaga Rossiya Milliy kutubxonasi qoʻshildi. Xalqaro loyihada turli mamlakatlarning milliy kitob depozitariylari va arxivlari ishtirok etmoqda.
Ushbu loyiha 2009-yil 21-aprelda Fransiyaning Parij shahridagi YUNESKO shtab-kvartirasida ochilgan.
Butunjahon raqamli kutubxonasi (WDL) butun dunyo madaniyatlarini ifodalovchi keng assortimentdagi materiallarga koʻp tilli formatda bepul kirish imkonini beradi.
Loyihaning asosiy maqsadi:
- Xalqaro va madaniyatlararo tushunchalarni rivojlantirish;
- Internetdagi madaniy kontentning hajmi va xilma-xilligini kengaytirish;
- Oʻqituvchilar, olimlar va barcha ixlosmandlarni resurslar bilan taʼminlash;
- Hamkor institutlarga mamlakatlar ichida va davlatlararo raqamli tafovutni bartaraf etish imkoniyatlarini kengaytirish[2];
U Internetda ingliz va gʻarbiy boʻlmagan kontentni kengaytirish va ilmiy tadqiqotlarga hissa qoʻshishni maqsad qilgan. Kutubxona Internetda bepul va koʻp tilli formatda dunyo madaniyatlaridan olingan muhim asosiy materiallarni, jumladan qoʻlyozmalar, xaritalar, nodir kitoblar, musiqiy notalar, yozuvlar, filmlar, nashrlar, fotosuratlar, meʼmoriy chizmalar va boshqalarni taqdim etish koʻzda tutilgan[3][4].
Loyiha 1236 ta material bilan ochildi. 2018-yil boshidagi holatga koʻra, unda 200 ga yaqin mamlakatdan 18 000 dan ortiq materiallar roʻyxati keltirilgan boʻlib, ularning miloddan avvalgi 8 000 yilga tegishlidir[5].
Tarixi
Deyarli 20 yil ishtirok etmagandan soʻng, Qoʻshma Shtatlar 2003-yilda Birlashgan Millatlar Tashkilotining Taʼlim, fan va madaniyat masalalari boʻyicha tashkiloti (YUNESKO)dagi doimiy delegatsiyasini tikladi. Kongress kutubxonachisi doktor Jeyms Billington AQSH Milliy komissiyasining YUNESKOdagi komissari etib tayinlandi va uning 2005-yil iyun oyida boʻlib oʻtgan ilk konferensiyasida yalpi nutq soʻzlash uchun taklif qilindi. Uning „Raqamli dunyo kutubxonasining koʻrinishi“ nomli nutqida „muassasalar, kutubxonalar va muzeylar saqlanib qolgan boy kolleksiyalarni dunyoga bepul va hamma uchun ochiqroq shaklda qaytarish mumkin boʻlgan qarashlar tasvirlangan edi“.
Barchangiz xush kelibsizlar. Bu shaxsiy kutubxona emas.
Hamma ishtirok etishi mumkin va barchasi bepul[6].
Google ushbu davlat-xususiy sheriklikning birinchi hamkori boʻldi va 2005-yilda Butunjahon raqamli kutubxonasini rivojlantirish uchun 3 million dollar xayriya qildi[7].