Juha Sipilä
Juha Petri Sipila (1961-yil 25-aprelda tugʻilgan) – Finlyandiya siyosatchisi, 2015—2019-yillarda Finlyandiya Bosh vaziri lavozimida ishlagan[4]. Siyosatga yangi kelgan, biznesda muvaffaqiyatli tajribaga ega[5]. 2012-2019-yillarda Markaz partiyasi yetakchisi boʻlgan[6]. 2015-yilgi umumiy saylovda Markaz partiyasini gʻalaba qozonganidan soʻng, Sipila oʻng markaz koalitsiyasini tuzdi va 2015-yil 29-mayda Finlyandiya parlamenti tomonidan Bosh vazir etib tayinlandi[7]. 2019-yil 8-mart kuni Sipilya Finlyandiya sogʻliqni saqlash tizimini isloh qilishdagi qiyinchiliklarni aytib[8], Bosh vazir lavozimidan isteʼfoga chiqish niyatini bildirdi[9]. Prezident Sauli Niinisto undan 2019-yil 6-iyun kuni yangi hukumat koalitsiyasi tayinlanmaguncha va oxir-oqibat Antti Rinne oʻrniga kelguniga qadar muvaqqat hukumat faoliyatini davom ettirishni soʻradi[10][11].
| Juha Sipilä | |
|---|---|
 | |
| Finlandiya Bosh vaziri | |
| Mansab davri 2015-yil 29-maydan – 2019-yil 29-maygacha | |
| Prezident | Sauli Niinistö |
| Oʻtmishdoshi | Alexander Stubb |
| Vorisi | Antti Rinne |
| Finlandiya Parlamenti spikeri | |
| Mansab davri 2015-yil 28-apreldan – 2015-yil 29-maygacha | |
| Oʻtmishdoshi | Eero Heinäluoma |
| Vorisi | Maria Lohela |
| Shaxsiy maʼlumotlari | |
| Tavalludi | 25-aprel 1961-yil Veteli |
| Siyosiy partiyasi | markaz |
| Bolalari | 5 |
| Mansubligi |  Finland |
| Qoʻshin turi | Fin armiyasi |
| Unvoni |  Kapitan[1][2][3] |
Biografiyasi
Biznes
Sipilya Puolanka lukio (Finlyandiyadagi universitetga tayyorgarlik koʻruvchi oʻrta maktab)ni 1980-yilda yuqori baholar bilan tugatgan[12]. 1986-yilda Sipilya Oulu universitetida fan (texnologiya) boʻyicha magistrlik darajasini oldi.
Sipilya Finlyandiya mudofaa kuchlari zaxirasida kapitan unvoniga ega[1].
Sipilaning karyerasi Lauri Kuokkanen Ltd.da dastlab loyihachi, keyinroq mahsulotni ishlab chiqish boʻyicha menejer sifatida boshlangan. Ish joyini oʻzgartirib, Solitra Oy kompaniyasining hamkori va keyinchalik bosh direktori boʻldi. 1998-yilda Sipilä oʻzining „Fortel Invest Oy“ biznesini boshladi. 2002–2005-yillarda „Elektrobit Oy“ MChJ bosh direktori lavozimida ishlagan, keyin esa oʻz biznesiga qaytgan.
Sipilä 1992-yilda Solitra kompaniyasining boshqaruvchi direktori boʻlgan va 1994-yilda asosiy egasiga aylangan. Sipila 1996-yilda Solitraʼni Amerikaning „ADC Telecommunications“ kompaniyasiga sotdi va daromaddan multimillionerga aylandi. „Business ADC Mersum Oy“ shirkati esa 2001-yilda „Remec“ kompaniyasiga qayta sotilgan[13][14].
1996-yilda Sipilaning daromadi Finlyandiyada eng yuqori koʻrsatkich edi. Ilta-Sanomat maʼlumotlariga koʻra, u 120 ta kompaniyaning direktorlar kengashi aʼzosi boʻlgan[15].
Siyosat
Talabalik davrida Sipila Finlyandiya yoshlar markazida qisqa vaqt ishlagan, ammo 2011-yilda Finlyandiya parlamentiga saylanishidan oldin partiyasiz edi[16][3].
2012-yil aprel oyida Sipila yozgi partiya qurultoyida raislik lavozimiga nomzodligini eʼlon qildi. 2012-yil 9-iyunda partiya qurultoyida uni rais etib sayladi. Ikkinchi turda Tuomo Puumalani 1251 va 872 delegat ovozi bilan magʻlub etdi[17]. Sipila partiyasi 2015-yilgi saylovda gʻalaba qozondi, bu yerda Markaz partiyasi oldingi saylovga nisbatan 14 oʻringa ega boʻldi. 30758 ovoz bilan saylovda eng mashhur nomzod boʻldi[18]. Saylovdan keyin unga hukumat koalitsiyasini tuzish topshirildi va Markaz partiyasi rahbari sifatida finlar partiyasi, milliy koalitsiya partiyasi bilan rasmiy muzokaralarni boshladi va uch partiyadan iborat koʻpchilik koalitsiyasini tuzdi[19].
2016-yilda Sipiläning yaqin qarindoshlari bankrot boʻlgan „Talvivaara“ togʻ-kon kompaniyasining qisman egalari ekanligi maʼlum boʻldi. Keyinchalik uning nomi oʻzgartirildi va Finlyandiya hukumatidan katta mablagʻ olgan „Terrafame“ kompaniyasiga qayta tashkil etildi[20][21]. Keyinroq Sipila olingan bitim boʻyicha manfaatlar toʻqnashuviga duch kelmasligiga qaror qildi[22][23][24].