Kampe
Kampe[1] (qadimgi yunoncha: Κάμπη) — yunon mifologiyasidagi qahramon, ayol yirtqich hayvon. U Kronos tomonidan bandi qilingan Tartarda Kikloplar va Gekatonxeirlarni qoʻriqlagan. U Titanomaxiyada ularning yordamiga muhtoj boʻlganida Zevs tomonidan oʻldirilgan[2][3].
| Mifologiya | qadimgi yunon mifologiyasi |
|---|---|
| Jins | ayol |
| Birinchi eslatma | "Teogoniya" |
Nomi
Yunoncha κάμπη soʻzi kapalak qurti yoki ipak qurti degan maʼnoni anglatadi. Uning etimologiyasi, ehtimol, omofon (ikkinchi boʻgʻindagi urgʻu bilan) bilan bogʻliq boʻlib, uning asosiy maʼnosi aylanma daryo va kengroq maʼnoda har qanday egilishdir[1][4].
Mifologiyasi
Birinchi marta Kikloplar va Gekatonxeirlarning bandi qilinishi va keyinchalik ozod etilishi Gesiodning „Teogoniyasida“[5] tasvirlangan, ammo u yerda hech qanday qoʻriqchi yoʻq edi. Kampe bilan bogʻliq voqealar, ehtimol, hozirda yoʻqolgan „Titanomaxia“ dostonida va Psevdo-Apollodor bu haqda oʻz hikoyasiga asoslangan orfik matnlarda tasvirlangan[6].
Gesixiy Aleksandriyskiy shoir Epixarm miloddan avvalgi V asrda Kampeni dengiz yirtqich hayvoni[7] (Keto nomidan kelib chiqib)[8] sifatida tasvirlaganligini taʼkidlagan[9].
Diodor Sitsiliyskining yozishicha, maʼbud Dionis Liviyaning Zabirna shahri yaqinida qarorgoh qurganida, shaharni vahimaga solib, uning koʻplab aholisini oʻldiradigan „yerdan yaralgan yirtqich Kampe“ni uchratib oʻldiradi[10]. Bu hikoya Tatarlar Kampasidan ilhomlangan boʻlishi mumkin[1]. Apollodor ham, Diodor ham Kampa haqida hech qanday taʼrif bermagan, lekin VI asrda yunon shoiri Nonn Panopolitanskiy[3] buni batafsil bayon qildi: u „ilon oyoqli“ va zaharli edi, "egri-bugri tanasida u minglab hayvonlar va yirtqich hayvonlar yuzlariga ega edi… ", ikkita boshi Sfinga va Skillaga oʻxshardi, „oʻrtasi qiz koʻrinishida edi“, „jingalak soch oʻrniga“ ilonlar, „koʻp sonli qoʻllarida“ uzun tirnoqlari bor, uning koʻkragidan chov burmalargacha dengiz maxluqlarniki kabi binafsha rangdagi tangachalar bor edi, dumi esa chayonniki edi.
Yer gumbazi koʻtarildi, dengiz tubi koʻtarildi,
Agar u qora qanotini silkitib uchsa,
Atrofda toʻfonlar koʻtarildi, boʻronlar unga boʻysundi,
Bu tatar qora qanotli qizning qorachigʻidan
Uning alangasi otilar, olov yonib turardi!
Zevs uni chaqmoq bilan urib halok qildi. Nonning tavsifi Gesiodning Tifon tavsifiga oʻxshaydi („Teogonia“ 820 va keyingilari)[1]. J. E. Fontenrozga koʻra, bu yerda u ham boshqa nom bilan ataluvchi Yechidna edi, bu ilonning xususiyatlari va Sfinga va Skilla[11] bilan taqqoslash bilan koʻrsatilgan.