Trần Tiến (diễn viên)

diễn viên kịch nói Việt Nam

Trần Tiến (5 tháng 4 năm 1937 – 22 tháng 1 năm 2023) là nghệ sĩ kịch nói nổi tiếng Việt Nam, được biết đến qua vai Đế Thích trong Hồn Trương Ba da hàng thịt và Đại Cát trong vở Quẫn. Ông được phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân vào năm 1993.

Nghệ sĩ nhân dân
Trần Tiến
Thông tin cá nhân
Sinh
Ngày sinh
(1937-04-05)5 tháng 4, 1937
Nơi sinh
Hà Nội, Liên bang Đông Dương
Mất
Ngày mất
22 tháng 1, 2023(2023-01-22) (85 tuổi)
Nơi mất
Hà Nội
Giới tínhnam
Quốc tịch Việt Nam
Nghề nghiệpDiễn viên sân khấu
Gia đình
Hôn nhân
Lê Kim Nhung (trước 1970)
Con cái
Trần Lê Vân
Trần Mai Khanh
Trần Lê Vi
Lĩnh vực
Khen thưởngHuân chương Lao động Huân chương Lao động hạng Nhất
Danh hiệuNghệ sĩ Nhân dân (1993)
Sự nghiệp sân khấu
Năm hoạt động1962 – 2012
Thành viên củaNhà hát Kịch Việt Nam
Vai diễnĐế Thích trong Hồn Trương Ba da hàng thịt

Tiểu sử

Trần Tiến[a] sinh ngày 5 tháng 4 năm 1937 tại Hà Nội, trong gia đình có ba anh em, từng theo học tại trường Trung học cơ sở Trưng Vương[1]trường Bưởi.

Sự nghiệp

Trần Tiến bắt đầu hoạt động nghệ thuật từ 1954, khởi đầu với Chèo với một số vai diễn hề gậy, hề chèo ấn tượng. Thế LữĐào Mộng Long đã phát hiện năng khiếu trời phú của Trần Tiến, nên đã khuyến khích ông đến với kịch nói và sau này là điện ảnh.[2]

Năm 1961, ông học khóa diễn viên Trường Nghệ thuật Sân khấu cùng Thế Anh, Ngọc Hiền, Cao Khương, Đoàn Dũng, Trọng Khôi, Thanh Tú, Mỹ Dung...

Năm 1993, ông được phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ nhân dân.

Năm 1997, Trần Tiến được Nhà nước tặng Huân chương Lao động hạng Nhất.[3]

Trần Tiến là diễn viên của Nhà hát kịch Trung ương đến năm 2012 thì nghỉ hưu.[4]

Đời tư

Ông là em trai của nghệ sĩ Trần Văn Nghĩa, nguyên Giám đốc Nhà hát Múa rối Trung ương.[3] Ông sau đó đã kết hôn với nghệ sĩ Lê Mai khi họ cùng công tác ở Đoàn Kịch nói Trung ương,[3][5] họ có với nhau 3 người con gái đều là các nghệ sĩ nổi tiếng. Năm 1970 hai người ly hôn, nhưng vì hoàn cảnh sống khó khăn nên họ vẫn sống chung nhà cho đến khi con gái lớn là Lê Vân kết hôn.[5]

Sau khi Lê Vân phát hành cuốn tự truyện Lê Vân, yêu và sống, cuộc sống của Trần Tiến có sự đảo lộn, trong cuốn sách Lê Vân miêu tả ông là một người bố không tốt khiến ông rất buồn bực. Lê Vân công khai xin lỗi ông qua báo chí, mối quan hệ gia đình cũng dần bình thường trở lại.[6]

Ông an hưởng tuổi già với một người phụ nữ tên Hạnh, bà rất được Lê Khanh kính phục.

Ông qua đời vào chiều ngày 22 tháng 1 năm 2023 (mùng 1 Tết Nguyên Đán năm Quý Mão) tại nhà riêng, hưởng thọ 86 tuổi.[7][8][3] Trong 5 năm trước khi qua đời, ông đã mắc bệnh giãn phế nang và phải sống chung bình oxy trong suốt quãng thời gian đó.[9]

Tác phẩm

Kịch tiêu biểu

NămTác phẩmVaiTác giảĐạo diễnNguồn
1960QuẫnĐại CátLộng ChươngNSND Trần Hoạt
1965Lửa hậu phươngĐứcKính DânMạnh Linh, NSƯT Lại Phú Cương
1970Chuông đồng hồ điện KremlinHoài NghiNikolai PogodinLesli
1979Nguyễn Trãi ở Đông QuanNguyễn TrãiNguyễn Đình ThiNSND Nguyễn Đình Nghi
1981Hồn Trương Ba, da hàng thịtĐế ThíchLưu Quang VũNSND Nguyễn Đình Nghi
Kén rểCố vấn tình yêu
Đứng gác dưới đèn neonCao bồi
Người cha thô bạoNgười cha

Phim

NămTựa đềVai diễnĐạo diễnĐịnh dạng
1966Nguyễn Văn TrỗiChủ sự Tổng nha cảnh sátNSND Bùi Đình Hạc, NSƯT Lý Thái BảoĐiện ảnh
1973Hoa Thiên LýMíchNSND Bùi Đình Hạc
1979Tự thú trước bình minhMạnh ViênNSND Phạm Kỳ Nam
1982Cuộc chia tay mùa hạTrần HàNSƯT Nguyễn Ngọc Trung
1987Thằng BờmThầy đồNSƯT Lê Đức Tiến
1995Đất nước đứng lênDrăng-hă Drăng-hơmNSƯT Hồ Thái, NSƯT Đặng Việt Bảo
19975 ngày làm Thượng ĐếThượng đếĐiện ảnh truyền hình
1998Chuyện làng NhôNSƯT Đặng Việt BảoPhim truyền hình
Dòng trong dòng đụcBàng TrọngNguyễn Thế Hồng
1999Lên giờiNSND Phạm Thanh PhongĐiện ảnh truyền hình
Những người săn lùng cái đẹpNSND Nguyễn Khải Hưng
2000Dạy chồngĐỗ Minh Tuấn
Những người con hiếu thảoÔng CầmNSND Trần Phương
2001Đổi chỗPhạm Gia Phương
Chiều tàn thu muộnNSND Phạm Thanh Phong, NSƯT Vũ Trường KhoaPhim truyền hình
2002Hà Nội 12 ngày đêmNhà văn PhanNSND Bùi Đình HạcĐiện ảnh
2004Cô gái đến từ Băng cốcNSƯT Mai Hồng PhongPhim truyền hình
2006Đèn vàngBố của Thư
2008Tiền ơiBụtPhạm Đông HồngPhim Tết
2010Bi, đừng sợ!Ông nội BiPhan Đăng DiĐiện ảnh

Ghi chú

Tham khảo