Chappel am Albis
Chappel am Albis (amtlich Kappel am Albis, bis 1911 Kappel) isch e politischi Gmeind im Bezirk Affoltere im Kanton Züri, Schwiiz. Prägt isch d Gmeind, au in sinere Gschicht, vom ehemalige Chloschter, wo hüt de Zürcher Landeschile als Tagigszentrum dient.
| Kappel am Albis | |
|---|---|
 | |
| Basisdate | |
| Staat: | Schwiiz |
| Kanton: | Züri (ZH) |
| Bezirk: | Affoltere |
| BFS-Nr.: | 0006 |
| Poschtleitzahl: | 8926 |
| Koordinate: | / 23145647° 13′ 44″ N, 8° 31′ 38″ O; CH1903: 682439 / 231456 |
| Höchi: | 573 m ü. M. |
| Flächi: | 7,87 km² |
| Iiwohner: | 1321 (31. Dezämber 2022)[1] |
| Website: | www.kappel-am-albis.ch |
 s Chloschter vo Süde här gsää | |
| Charte | |
 | |
Geografii
D Nachbargmeinde vo Chappel sin im Kanton Züri Knonau, Mettmeschtette, Rifferswil un Huse am Albis, im Kanton Zug Baar un Steihuse. Zu Chappel ghöred au di beide Ortsteil Hauptike un Uerzlike. S Biet vo de Gmeind umfasst 70 % landwirtschaftlichi Flèchi, 20,6 % Wald, 4,7 % Sidligsflechi und3,6 % Vercheersflechi.[2]
Gschicht
Uf em Gmeindsgebiet het me Fund us de Bronzeziit gmacht un Rescht vo me ne römische Guetshof gfunde. Grifbar wird d Gschicht vo de Gmeind mit de Gründig vom Chloschter im Johr 1185 durch d Freiherre vo Eschebach. S isch e Zischterzienserbatei gsi, wo mit Mönch vom Fryburger Chloschter Alteryf bsidlet worden isch. S Dorf Chappel isch zämme mim Chloschter entstande. 1221 sin durch de Kauf vo vo Uerzlike un Hauptike au di beide Dörfer zu Kappel cho.Im 1223i het de Kaiser Friedrich II. em Chloschter en Schutzbrief usgstellt un im 1309 hei d Habsburger d Kaschtvogtei un d Chlochtergüeter übernoh. D Habsburger hei dann ihri Rächt un de Bsitz an d Herre vo Hallwyl verpfändet.S Chloschter het sich im Johr 1344 mit Zug, 1403 mit Züri im Burgrächt verbundeun im Johr 1495 d Kaschtvogtei sälber übernoh.E bewegti Ziit isch d Reformationsziit gsi. De Wolfgang Joner, wo de letschti Abt isch gsi, het 1525 d Reformation im Chloschter iigführt un s Chloschter in e Schuel umgwandlet un im 1527i s Chloschter de Schtadt Züri übergäh. Wäge de strategisch bsundrige Lag zwüschem reformiirte Kanton Züri un de katholische Innerschwiizer Ört, het Kappel zweimol im Zentrum vo Konflikt gschtande, em erschte un em zwaite Chappelerchrieg in de Johr 1529 un 1531. Vor allem wäge de Schlacht bi Chappel, wo au am 11. Oktober 1531 de Zürcher Reformator Huldrych Zwingli de Tod gfunde het, isch Kappel wit über d Schwiiz use en Begriff. Be dere Schlacht het de Adam Näf vo de Vollenweid s Hauptbanner vo de Zürcher Truppe grettet un het als Belohnig im Johr 1550 dodefür de Sennhof vom ehemalige Chloschter als Handlehe übercho.
Bevölkerigsentwicklig
Quälle: Bundesamt für Statistik 2005[3]
| Jaar | 1850 | 1860 | 1870 | 1880 | 1888 | 1900 | 1910 | 1920 |
| Iiwooner | 743 | 734 | 732 | 819 | 663 | 697 | 682 | 641 |
| Jaar | 1930 | 1941 | 1950 | 1960 | 1970 | 1980 | 1990 | 2000 |
| Iiwooner | 675 | 635 | 676 | 648 | 636 | 567 | 730 | 865 |
De Uusländeraateil liit bi 11,8 % (Stand 2011).[2]
Religion
46,3 % vo de Iiwooner sind evangelisch-reformiert, 23,9 % sind römisch-katholisch (Stand 2011).[2]
Politik
Bi de Kantonsraatswaale 2011 hät s das Ergebnis ggee:[2] BDP 5,2 %, CVP 3,1 %, EDU 1,0 %, EVP 10,4 %, FDP 9,8 %. GLP 8,0 %, GP 6,0 %, SP 6,5 %, SVP 49,5 %, Suschtigi 0,5 %.
Gmeindspresidänt isch de Kurt Bär (Stand 2012).
Wirtschaft
D Arbetslosigkeit isch im Jaar 2010 bi 1,2 % gläge.[2]
Tieläkt
De züritüütsch Dialekt vo Chappel am Albis ghört zue de Ämtler Mundarte.
Lueg au
Literatur
- Bernhard Schneider: Von den Klostergütern zur selbständigen Gemeinde. Kappel am Albis im Wandel der Zeit Chronos Verlag Zürich 1988, ISBN 3-905278-29-4.
- Hermann Fietz: Die Kunstdenkmäler des Kantons Zürich, Band I: Die Bezirke Affoltern und Andelfingen. (= Kunstdenkmäler der Schweiz. Band 7). Hrsg. von der Gesellschaft für Schweizerische Kunstgeschichte GSK. Bern 1938.
Weblink
Commons: Kappel am Albis – Sammlig vo Multimediadateie- Offizielli Website vo de Gmeind Chappel am Albis
- Martin Leonhard: Kappel am Albis. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
- Magdalen Bless-Grabher: Kappel (Kloster). In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
