Luengas galoitalicas

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Luengas galoitalicas
Atras
denominacions:
'
Distribución
cheografica:
Italia, San Marino, Suiza, Mónegue y Francia
Etnia:
Clasificación lingüistica
Clasificación:Indoeuropeas
Protoluenga:Latín
Subdivisions:
  • 1) Piemontés
  • 2) Ligur
  • 3) Lombardo
  • 4) Emiliano-romanyol
  • 5) Galoitalico de Sicilia
  • 6) Galoitalico de Basilicata
  • ISO 639-1:[2]
    ISO 639-2:[3]
    ISO 639-3:[4]
    ISO 639-4:[5]
    ISO 639-5:roa
    Linguasphere:'
    Glottolog:gall1279
    Mapa de situación

    Luengas galoitalicas

    As luengas galoitalicas[1] son a mayoría de luengas d'o norte d'Italia. Fan parti d'iste grupo o piemontés, o lombardo, o emiliano-romanyol y o ligur, encara que bi ha dudas sobre a clasificación d'ista zaguera debiu a las suyas caracteristicas especials. O veneciano se considera a sobén como una luenga italo-dalmatas; encara, que bellas publicacions la definen como galoitaliana.[2]

    As luengas galoitalianas comparten caracteristicas tanto con as luengas galorromanicas, con as que mugan a o norueste (incluyindo o francés y occitán) y as luengas italo-dalmatas a o sud (incluyindo l'italiano). Eixemplos de caracteristicas comuns con as primeras son a perduga de todas as vocals finals fueras d'a -a; a ocurrencia d'a lenición; o desenvolique d'o grupo /kt/ orichinal a /jt/ (y a sobén dimpués a /tʃ/) y o desenvolique d'a vocal frontal redondiada (por eixemplo o cambeo de /u/ a /y/). D'atra man son eixemplos de caracteristicas comuns a o segundo grupo de luengas a indicación d'os plurals con cambeos vocalicos en cuentas de con una /s/; se troba prou estendillada a metafonía d'a vocals tonicas, cuan van seguidas d'una /i/; asinas como o desenvolique en bellas arias d'o fonema /tʃ/ en cuentas de /ts/ como resultau d'a palatalización d'a /k/ orichinal antis de e y i.

    Debiu a tot isto, bi ha discusions sobre a corrección d'o propio grupo de luengas galoitalicas. Asinas istas son a vegadas clasificadas aintro d'as luengas galorromanicas,[3] encara que atros lingüistas gosan agrupar-las con as italo-dalmatas.[4][5][6][7][8]

    Distribución cheografica

    Tradicionalment s'han charrau en o Norte d'Italia, sud de Suiza, San Marino y Mónegue. A mayoría d'as luengas galoitalicas han deixau paso a l'italiano stándard como luenga d'uso cutiano. A gran mayoría de parlants d'istas luengas son bilingües con l'italiano. Istas luengas encara son parladas por a diaspora italiana en países con importants comunidaz d'immigrants d'orichen italiano. O ligur ye standardizau en Mónegue como idioma monegasco (Munegascu).

    Clasificación

    Referencias

    Se veiga tamién