Забонҳои галлии итолиёӣ

Забонҳои галлии итолиёӣ (инчунин забонҳои галло-итолиёӣ, лаҳҷаҳои галло-итолиёӣ, лаҳҷаҳои галлии итолиёӣ ; итол. lingue gallo-italiche ) - забонҳо ё лаҳҷаҳои ба ҳам наздик (аз забони итолиёӣ ), ки аз қисми зергурӯҳҳои забонҳои итолиёии шимолӣ фарқ мекунанд [1] [2] .

Забонҳои галлии итолиёӣ
Кишварҳо
МинтақаҳоPiedmont[d], Лигуриё[d], Лумбордӣ[d], Эмилиё-Румонё[d], Сардиния, Sicily[d], Campania[d], Lucania[d], Ticino[d], Grisons[d], Corsica[d], Нис[d] ва Menton[d]
Таснифот
забонҳои ҳиндуаврупоӣ
забонҳои итоликӣ[d]
забонҳои романӣ[d]
Western Romance[d]
Gallo-Iberian[d]
Gallo-Romance[d]
Забонҳои галлии итолиёӣ
ХатАлифбои лотинӣ
Glottologgall1279
Ниг. низ: Лоиҳа:Забоншиносӣ
Забонҳои галлии итолиёӣ дар нақшаи таснифи забонҳои романӣ

Забонҳои галлии итолиёӣ давоми забонҳои лотинии галлии нимҷазираи Апенин мебошанд, ки асосан дар асоси шеваи Келти ба миён омадаанд. Ба ташаккули онҳо забонҳои олмонӣ - Остготӣ ва Лангобардӣ таъсир расондаанд [3] . Забонҳои галлии итолиёӣ бо якчанд забонҳои галло-романӣ монанди дошта тавсиф карда мешаванд [1] .

Байни забонҳои галлии итолиёӣ ягон сарҳади аниқ мавҷуд нест, онҳоро бо гурӯҳҳои гӯишҳои лаҳҷавии гузаранда ҷудо мекунанд, ки хусусиятҳои ду, се ва ё ҳатто чаҳор забони ҳамҷаворро муттаҳид кардаанд [4] .

Гурӯҳбандӣ

Дар байни забонҳои галлии итолиёӣ забонҳои лигурӣ, ломбардӣ, пйемонтӣ ва эмилиано-романолианӣ дохил мешаванд [5] [6] [7] :

  • Лигурӣ:
    • интемелӣ (аз ҷумла монегаскӣ ментонӣ );
    • лигурии ғарбӣ;
    • генуэзӣ
    • чинкветеррӣ;
    • табаркинӣ[it] ;
    • лаҳҷаи Бонифачо[it] ;
  • Ломбардӣ:
    • ломбардии ғарбӣ :
      • миланӣ
      • ломбардҳои алпӣ;
    • ломбардии шарқӣ;
  • Пйемонтӣ:
    • туринӣ;
    • канавезе[it] ;
    • бйеллезе[it] ;
    • лангаролло;
    • монферино;
    • пйемонтии болоӣ;
  • эмилиании романйолӣ:
    • эмилианӣ[it] :
      • эмилиании ғарбӣ ;
      • эмилиании шарқӣ;
    • романйолӣ .
  • лаҳҷаҳои галлии итолиёии Ситсилия[it] ;
  • лаҳҷаҳои галлии итолиёии Базиликата[it] .

Минтақа

Минтақаҳои забонҳои галлии итолиёӣ дар харитаи забонҳои Италия

Ба ғайр аз вилоятҳои дар шимоли Итолиё буда, як қисми зисти забонҳои галлии итолиёӣ аз нигоҳи ҷуғрофӣ дар кишварҳои ҳамсоя ҳастанд: инҳои манотиқи ҷанубии кантонҳои Тичино (Ticino ) ва Граубюнден (Graubünden) дар Швейтсария ( забони ломбардӣ ), гӯиши Ментони (Menton) дар Фаронса ва гӯиши Монгасӣ (Monegasque) дар Монако, гӯишҳои дигар, дар шаҳри аз Бонифачо (Bonifacio) дар Корсика (Corsica), ҷазираҳои Сан- Пиетро ва Сан Антиокко дар соҳили Сардиния ( забони лигурӣ), гӯиши Сан Марино (забони эмилиании романйолӣ), лаҳҷаҳои шимолу шарқии Ситсилия, баъзе минтақаҳои Лукания ва Кампания (маҷмӯи хусусиятҳои Пйемонт, Лигурия ва Ломбард) мебошанд[8] .

Эзоҳ