Conceyu ecuménicu

Los conceyos o sínodos pre-Nicenos fueron, na so mayor parte, xuntes de naturaleza rexonal, nunca llegando a axuntar a tolos obispos de la Ilesia. A pesar d'eso, estos conceyos yeren bien importantes pa clarificar dellos aspeutos doctrinales o disciplinares nos principios del Cristianismu y les sos decisiones, polo xeneral, son siguíes por munchos cristianos y obispos que nun participaron nestos alcuentros. L'exemplu más paradigmáticu d'estos conceyos ye'l Conceyu de Xerusalén (49 d. C.), que lliberó a la Ilesia cristiana naciente de les regles antigües de la Sinagoga y, por eso, marcó definitivamente la desvinculación del cristianismu del xudaísmu y confirmó pa siempres l'ingresu de los xentiles (non-xudíos) na cristiandá. El primer conceyu coles mires d'axuntar a tolos obispos de la Ilesia, y polo tanto ecuménicu, realizóse solamente en 325 y llamóse Primer Conceyu de Nicea.

Nicea I

Del 20 de mayu al 25 de xunetu de 325, convocáu pol emperador romanu Constantín I, que tuvo presente, y presidíu pol Obispu Osio de Córdoba, qu'actuó en representación del Papa. Formuló la primer parte del Símbolu de fe conocíu como'l Credo Niceno, definiendo la divinidá del Fíu de Dios, y afitáronse les feches pa celebrar la Pascua.

Constantinopla I

Ente mayu y xunetu de 381, convocáu pol emperador romanu Teodosio I y presidíu socesivamente pol Patriarca d'Alexandría Timoteo, el Patriarca d'Antioquía Melecio, el Patriarca de Constantinopla Gregorio Nacianceno, y el so socesor el Patriarca de Constantinopla Nectariu. El papa Dámaso I nun unvió representación.

Formuló la segunda parte del Símbolu de Fe, conocíu como'l Credo Niceno Constantinopolitano, definiendo la divinidá del Espíritu Santu. Condergar a los siguidores de Macedoniu I de Constantinopla, por negar la divinidá del Espíritu Santu (Macedonianismu).

Éfesu

Del 22 de xunu al 17 de xunetu de 431, convocáu pol emperador romanu d'oriente Teodosio II, y presidíu pol Patriarca d'Alexandría Cirilo, el conceyu denunció les enseñances de Nestorio (nestorianismu, tamién conocíu como difisismu) como errónees, decretándose que Xesús yera una persona y non dos persones distintes. El Papa mandó como mandaos a los obispos Felipe, Arcadio y Proyeutu.

Proclamó a Xesucristu como la Pallabra de Dios Encarnada y a María como la Madre de Dios. Condergar al obispu de Constantinopla Nestorio, y anovóse la condena de Pelagio y los sos siguidores.

Este conceyu y posteriores nun son reconocíos pola Ilesia Católica Apostólica Asiria del Oriente.

Calcedonia

Del 8 d'ochobre al 1 de payares de 451, convocáu pol emperador romanu d'oriente Marcianu, y presidíu pol Patriarca de Constantinopla Anatolio. El Papa mandó como'l so representante personal al obispu Pascanio. Proclamó a Xesucristu como totalmente divín y totalmente humanu, dos naturaleces nuna persona.

Refugó la doctrina contraria (monofisismu), aniciándose la dixebra de les Ilesies que la acepten: les Ilesies ortodoxes orientales, como la Ilesia Copta, la Ilesia Apostólica Armenia, la Ilesia Jacobita y la Ilesia Ortodoxa Malankara, de la India.

Constantinopla II

Del 5 de mayu al 2 de xunu de 553, convocáu pol emperador romanu d'oriente Xustinianu I, y presidíu pol Patriarca de Constantinopla Eutiquio. Allegó en persona'l papa Vigilio. Confirmó les doctrines de la Santa Trinidá y la persona de Xesucristu. Condergar los errores d'Oríxenes y dellos escritos de Teodoreto; del obispu de Mopsuestia Teodoro, y del obispu d'Edesa Dibes.

Constantinopla III

Del 7 de payares de 680 al 16 de setiembre de 681, convocáu pol Emperador romanu d'oriente Constantino IV, y presidíu por él en persona. Tamién se conoz como Conceyu Trullano. Definió dos voluntad en Cristu: divina y humana, como dos principios operativos. Condergóse'l Monotelismu.

Nicea II

Del 24 de setiembre al 23 d'ochobre de 787, convocáu por Irene, rexente del emperador romanu d'oriente, Constantino VI, y presidíu pol Patriarca de Constantinopla, Tarasio. Foi ratificáu pol papa Adriano I. Afirmó l'usu d'iconos como xenuina espresión de la fe cristiana, regulándose la veneración de les imáxenes sagraes.

Constantinopla IV

Pa la Ilesia católica, l'octavu conceyu ecuménicu, Constantinopla IV, ye aquel que, convocáu pol emperador bizantín Basilio I, depunxo y escomulgó a Focio y rehabilitó a Ignacio de Constantinopla.

El Conceyu de Constantinopla de 879–880, convocáu pol mesmu emperador bizantín Basilio I, ye llamáu Cuartu conceyu de Constantinopla por dellos teólogos de la Ilesia Ortodoxa. Rehabilitó a Focio, y condergó la adición al Credo Niceno de la Clausa Filioque.

Constantinopla V

El quintu conceyu de Constantinopla, de 1341 hasta 1351, consideráu como'l postreru poles Ilesies Ortodoxes, onde se resuelven cuestiones con respectu al hesicasmo y la disputa sobre la "lluz increada" ente'l téologo bizantín Gregorio Palamás y el llatín Barlaam de Seminara.

Laterano I

Foi convocáu pol papa Calistu II n'avientu de 1122, darréu dempués del Concordatu de Worms que punxo fin a la querella de les invistidures; aboliéndose'l derechu, que reclamaben los príncipes, a investir dignidaes y tener beneficios eclesiásticos. Remató en 1123.

Laterano II

Foi convocáu por Inocenciu II en 1139, y encaró l'asuntu de los falsos pontífices, la simonía, la usura, les falses penitencies y los falsos sacramentos. Condergar a Arnaldo de Brescia.

Laterano III

Convocáu sol papa Alexandru III en 1179, pa condergar a los albigenses y valdenses, y de nuevu la simonía. Dictáronse munches disposiciones pa la reforma moral de los miembros de la Ilesia.

Laterano IV

Foi convocáu so l'autoridá del papa Inocenciu III en 1215, pa condergar delles herexíes: de los albingenses, de los valdenses, del abá Joaquín de Fiori, y otres. Ellaboróse un credo más estensu, contra los albigenses.

Lyon I

Convocáu en 1245, y presidíu por Inocencio IV; namái s'encetaron problemes morales y disciplinares de la Ilesia. Escomulgóse y depunxo al emperador Federico II y convocóse una cruzada encabezada pol rei Lluis IX de Francia (San Luis), qu'asistió al conceyu.y vivió en Portugal.

Lyon II

Foi convocáu por Gregorio X en 1274, y consiguióse una curtia unión cola Ilesia d'Oriente, que taba dixebrada de Roma dende'l llamáu Cisma d'Oriente. Promulgáronse normes pa la eleición del papa. Añadióse la clausa Filioque al símbolu Constantinopolitano.

Vienne

Convocáu por Clemente V (1311-1312), el primer papa residente n'Avignon. Trátase de los errores de los Templarios, Fraticelli, Beguardos y Beguinas, de Pedro Juan Olivi. Abolióse la orde de los Templarios. Dictáronse normes pa reformar al cleru.

Constanza

Convocáu por Martín V (1414-1418). Condergó les afirmaciones de Juan Hus, Wicleff y otros. Tamién s'ocupó de les divisiones na Ilesia provocaes pol Cisma d'Occidente. Ye consideráu conceyu ecuménicu namái nes sos últimes sesiones (XLII-XLV), cuando lo legitimó Gregorio XI al convocalo formalmente.

Basilea

Convocáu por Eugenio IV (1431-1445) pa buscar la pacificación relixosa de Bohemia. Celebrar en Basilea, Ferrara y Florencia. Intentóse la unidá colos ortodoxos, ensin resultaos, y la de los armenios y jacobitas cola Ilesia de Roma.

Laterano V

Convocáu en 1511 (empezó en 1512) pol Papa Xuliu II y clausuráu por Lleón X en 1517. La so tema central foi la reforma de la Ilesia, decretándose disposiciones disciplinaries. Propúnxose una cruzada contra los turcos, que nun llegó a realizase.

Trento

Convocáu por Pablo III (1545-1563) pa tratar la tema de la dixebra de la Ilesia pola reforma protestante. Tamién s'ocupó de munchos temes doctrinales, morales, y disciplinares. Decretóse sobre la Xustificación, los Sacramentos, la Eucaristía, el Canon de la Sagraes Escritures y otres temes, con variaes disposiciones disciplinares. Condergar les idees de Lutero y otros reformadores. Foi'l conceyu más llargu y nel que se promulgaron más decretos dogmáticos.

Vaticanu I

Convocáu por Pío IX en 1869, tuvo qu'atayase'l 20 de setiembre, por tomar de Roma por Garibaldi. Trató les temes de la fe y constitución de la Ilesia. Definióse la potestá del Romanu Pontífiz y el so infalibilidad cuando fala ex cathedra en temes de fe y moral.

Vaticanu II

Convocáu por Xuan XXIII (1962-1965) que presidió la primer etapa, hasta seronda de 1962; los trés sesiones siguientes fueron convocaes y presidíes por Pablo VI, el so socesor. Foi un conceyu pastoral, non dogmáticu.

Los XXI conceyos ecuménicos citaos, son los reconocíos pola Ilesia católica.

Según los cánones 337 y 341 del Códigu de Derechu Canónicu, un conceyu ecuménicu (ecuménicu: universal, esto ye, tola Ilesia católica) ye una xunta de tolos obispos de la Ilesia pa cavilgar sobre punto de doctrina y de disciplina que precisen de ser esclariaos, promulgar dogmes, correxir errores pastorales, condergar herejíes y, d'últimes, resolver sobre toles cuestiones d'interés pa la Ilesia universal. "Pertenez puramente al Romanu Pontífiz convocar el Conceyu Ecuménicu, presidilo personalmente o per mediu d'otros, treslladalo, suspendelo o eslleilo, y aprobar los sos decretos".^[4] Asina nun ye necesariu que'l Papa tea presente pa celebrar un conceyu, pero por que seya válidu ye necesaria la so confirmación.

Hasta agora son 21 los conceyos ecuménicos, entendiendo "ecuménicu", equí, nel sentíu de "universal", cola participación de tolos obispos católicos del mundu. Nun esiste nenguna manifestación del maxisteriu de la Ilesia católica qu'indique qu'estos son los conceyos qu'han de llamase ecuménicos. En realidá, la llista, siquier hasta'l Conceyu de Laterano V foi afitada por Roberto Bellarmino.^[5]

La mesma potestá exercida polos obispos de manera solemne nun conceyu ecuménicu exerzse tamién "por aciu l'acción conxunta de los obispos esvalixaos pel mundu, promovida o llibremente aceptada como tal pol Romanu Pontífiz, de cuenta que se convierta nun actu verdaderamente escolín".^[6]

Mientres l'Obispu de Roma (el Papa) tien potestá "plena, inmediata y universal na Ilesia",^[7] "el Colexu Episcopal, que la so cabeza ye'l Sumu Pontífiz y del cual son miembros los Obispos en virtú de la consagración sacramental y de la comunión xerárquica cola cabeza y miembros del Colexu, y nel que de cutio persevera el cuerpu apostólicu, ye tamién, n'unión cola so cabeza y nunca ensin esa cabeza, suxetu de la potestá supremo y pleno sobre tou la Ilesia".^[8]

La Ilesia ortodoxa reconoz los siete primeros conceyos ecuménicos, que son los siguientes:^[9]

• I Conceyu de Nicea I, convocáu nel añu 325,
• II Conceyu de Constantinopla I, del añu 381,
• III Conceyu d'Éfesu, del añu 431,
• IV Conceyu de Calcedonia, del añu 451,
• V Conceyu de Constantinopla II, del añu 553,
• VI Conceyu de Constantinopla III, del añu 680, :Conceyu Quinisexto,

o Segundu Conceyu Trullano, del añu 692 (consideráu complementu de los dos anteriores, non un conceyu ecuménicu distintu),

• VII Conceyu de Nicea II, convocáu nel añu 787.

Tamién suelen ser consideraos por dellos teólogos ortodoxos como octavu y novenu conceyos ecuménicos:^[10][11]

• El Conceyu de Constantinopla de 879–880, convocáu pol Patriarca de Constantinopla Focio.
• El Conceyu de Constantinopla sobre hesicasmo, celebráu en 1341 o en 1351.

La Ilesia anglicana reconoz como conceyos ecuménicos namái los cuatro primeros:^[12]

1. Nicea I
2. Constantinopla I
3. Éfesu
4. Calcedonia

Esta ilesia non en comunión cola Ilesia anglicana venera los siete primeros conceyos ecuménicos.^[13]

La Ilesia Presbiteriana Ortodoxa almite los seis primeros.^[14]

Les denominaes Ilesies ortodoxes orientales namái acepten como conceyos ecuménicos los trés primeros. Estes son: la Ilesia ortodoxa siria, la Ilesia ortodoxa malankara, la Ilesia ortodoxa copta y la Ilesia apostólica armenia.^[15]

Ye obligatoriu indicar l'idioma de Wikisource.