Guangdong

provincia de China

Guangdong (chinu simplificáu: 广东, chinu tradicional: 廣東, pinyin: Guǎngdōngtrescripción antigua: Kwangtung, Jyutping: gwong2 dung1) ye una de les ventidós provincies que, xunto coles cinco rexones autónomes, cuatro conceyos y dos rexones alministratives especiales, conformen la República Popular China. La so capital ye Cantón; otres ciudaes importantes son Shantou, Shenzhen, Dongguan y Maoming. Llenda al norte con Hunan y Jiangxi, al este con Fujian, al sur col mar de la China Meridional y al oeste con Guangxi.

Guangdong
Alministración
PaísBandera de la República Popular China República Popular China
ISO 3166-2CN-GD
Tipu d'entidáprovincies de China
CapitalCantón
Cabezaleru/a del gobiernuWang Weizhong
Nome oficial广东省 (zh-cn)
División
Xeografía
Coordenaes23°24′N 113°30′E / 23.4°N 113.5°E / 23.4; 113.5
Superficie179800 km²
Llenda conGuangxi, Hunan, Jiangxi, Fujian, Ḥong Kong y Macáu
Puntu más altuShikengkong (en) Traducir
Demografía
Población126 012 510 hab. (2020)
Densidá700,85 hab/km²
Más información
Estaya horariaUTC+08:00
gd.gov.cn
Cambiar los datos en Wikidata

Toponimia

Etimológicamente, el so nome provién de 广 guǎng ("anchu") y 东 dōng ("Este"), que xuntes lliteralmente significa "espansión al Este". «Guangdong» ye'l nome de la provincia en trescripción pinyin, que foi propuesta poles autoridaes chines pa ser utilizáu nes llingües occidentales. «Guangdong» procede del nome de la provincia y ye el que foi utilizáu tradicionalmente nes llingües europees pa designar tamién a la so capital, la ciudá de Guangdong, en pinyin «Guǎngzhōo».

Historia

Venceyada a la corte imperial china dende l'añu 214 e. C., les rellaciones col centru de poder siempres fueron distantes, y hasta'l sieglu XII considerar como una provincia remota.

Xeografía

Ta asitiada al sur del país, bañada pol ríu de les Perlles, el terceru más llargu de China. Tien una estensión de 186 000 quilómetros cuadraos y una población de más de 75 millones d'habitantes (2003). Ye una de les rexones más prósperes del país gracies a la so proximidá a Ḥong Kong y Macáu, y a la creciente integración comercial y económica de la rexón formada por estos trés territorios.

Cultura

Llingua

La provincia cunta con múltiples dialeutos, como'l yuè o cantonés que ye faláu principalmente na zona de Cantón, anque tamién s'utiliza en Ḥong Kong y Macáu y en munches comunidaes chines d'ultramar. Los llamaos dialeutos del chinu presenten variaciones bien grandes que faen que nun sían intelixibles ente sigo, polo que dellos llingüistes prefieren falar de "llingües siníticas" más que de dialeutos. El cantonés ye unu de los dialeutos, nesti sentíu ampliu del términu, más importantes del chinu, dempués del mandarín.

El chaoshanhua ye un dialeutu faláu na zona Chaoshán, l'área entendida ente les ciudaes de Shantou, Chaozhou y Jieyang, esti dialeutu resulta dafechu inintelixible respectu del cantonés según del mandarín. D'ente tolos dialeutos de China, el chaoshanhua pasa por ser unu de los más complexos por cuenta de qu'emplega 8 tonos, en comparanza colos 4 con que cunta'l mandarín.

Na zona de la ciudá de Meizhou fálase'l dialeutu hakka, que resulta inintelixible respectu del mandarín según del cantonés y del chaoshanhua.

Tamién se fala'l francés como segunda o tercer llingua, por cuenta de la ocupación francesa nesta parte de China.

Debíu al sistema educativu de China, tolos neños aprienden mandarín na escuela, anque ye frecuente atópase nes zones rurales persones de 40 o 50 años y d'equí p'arriba que namái conocen el dialeutu de la so zona.

División alministrativa

Guangdong ta estremáu alministrativamente de 21 prefeutures. Amás de estes hai otros 49 distritos, 30 condaos a nivel de ciudaes, 42 condaos y trés condaos autónomos.

Mapa#NomeHanziHanyu PinyinJyutpingTipu
1Qingyuan清远市Qīngyuǎn ShìCing1jyun5 si5Ciudá-prefeutura
2Shaoguan韶关市Sháoguān ShìSiu4gwaan1 si5Ciudá-prefeutura
3Heyuan河源市Héyuán ShìHo4jyu4 si5Ciudá-prefeutura
4Meizhou梅州市Méizhōo ShìMui4zau1 si5Ciudá-prefeutura
5Chaozhou潮州市Cháozhōo ShìCiu4zau4 Si5Ciudá-prefeutura
6Zhaoqing肇庆市Zhàoqìng ShìSiu6Hing3 si5Ciudá-prefeutura
7Yunfu云浮市Yúnfú ShìWan4fau4 si5Ciudá-prefeutura
8Foshan佛山市Fóshān ShìCiudá-prefeutura
9Cantón广州市Guǎngzhōo ShìCiudá subprovincia
10Dongguan东莞市Dōngguǎn ShìCiudá-prefeutura
11Huizhou惠州市Hùizhōo ShìCiudá-prefeutura
12Shanwei汕尾市Shànwěi ShìCiudá-prefeutura
13Jieyang揭阳市Jiēyáng ShìCiudá-prefeutura
14Shantou汕头市Shàntóu ShìCiudá-prefeutura
15Zhanjiang湛江市Zhànjiāng ShìCiudá-prefeutura
16Maoming茂名市Màomíng ShìCiudá-prefeutura
17Yangjiang阳江市Yángjiāng ShìCiudá-prefeutura
18Jiangmen江门市Jiāngmén ShìCiudá-prefeutura
19Zhongshan中山市Zhōngshān ShìCiudá-prefeutura
20Zhuhai珠海市Zhūhǎi ShìCiudá-prefeutura
21Shenzhen深圳市Shēnzhèn ShìCiudá subprovincia

Ver tamién

  • Ho Hsien Ku

Referencies

Enllaces esternos