Xuegos Olímpicos d'Estocolmu 1912

N'acabando los Xuegos Olímpicos de 1908 celebraos en Londres, Suecia amosó un gran interés n'entamar la próxima edición. Había dos miembros suecos del Comité Olímpicu Internacional —COI— nesi momentu, Viktor Balck y Clarence von Rosen.^[3] Estos #proponer a les autoridaes sueques d'atletismu y ximnasia con cuenta d'aceptaren #cualquier ufierta d'importancia. El 18 d'abril de 1909, les asociaciones nacionales dieron el so sofitu pa la ufierta d'allugar los Xuegos Olímpicos n'Estocolmu, teniendo en cuenta que podríen faese importantes alcuerdos financieros.^[4] Dicha ufierta presentóse ante'l rei Gustavo V el 6 de mayu de 1909 xunto colos planes preliminares, nos que constaba que'l presupuestu sería d'aproximao unes 415 000 corones sueques —equivalentes a 48 000 €—. El gobiernu, secundáu pol rei, aceptó entamar l'eventu.^[4]

El 28 de mayu, el COI #axuntar en Berlín na que foi la décima sesión.^[5] Los representantes suecos manifestaron que teníen sofitu financieru p'allugar los próximos Xuegos n'Estocolmu. Amás, alcordaron col Comité Olímpicu alemán que la próxima edición #llevar a cabu en Berlín. Pierre de Coubertin faló na xunta sobre les sos medranes de que se repitieren los problemes que tuvo Italia na organización de los Xuegos previos, que fueron celebraos finalmente en Londres. Por ello, pidió a Suecia qu'intentara llevar a cabu la correuta disposición del eventu. Amás, espresó'l so deséu de que «los Xuegos tendríen de conocese namái polo atlético; tendríen de ser más dignos, discretos y íntimos; tendríen que tar más en concordanza colos requisitos #clásicu y #artísticu; y, sobremanera, tendríen de ser más baratos».^[6] Finalmente, Estocolmu foi escoyida como ciudá sede de los Xuegos Olímpicos de 1912 una y bones nun hubo nenguna otra candidatura.^[6]

L'anunciu de que Suecia allugaría unos Xuegos Olímpicos foi recibíu con gran entusiasmu nel país européu. El comité organizador fixo casu de les pallabres pronunciaes por Coubertin y propúnxose nun repitir los fallos que se produxeren nes ediciones anteriores.^[7] Los miembros de dichu comité nomáronse na seronda de 1909: Balck foi escoyíu presidente y el rei Gustavo V, presidente honoríficu. La primer xunta #llevar a cabu'l 7 d'ochobre d'esi mesmu añu, na que delegaron la preparación de los eventos a los organismos gobernantes de Suecia. Sicasí, la organización de les competiciones de tiru, pentatlón modernu y ascensu de monte quedó en manes del COI, ente que la d'equitación foi entamada pol príncipe Carlos, que yera l'inspector de la caballería sueca.^[8] En total, había 187 miembros d'estos comités.^[9]

Llegóse a un alcuerdu por que los participantes pudieren usar los trenes con un descuentu nel preciu de los billetes.^[10] Amás, entamó a publicase un periódicu dedicáu puramente a los Xuegos, editáu mesmo en suecu como n'inglés.^[11] Adicionalmente, entamáronse actividaes —como conciertos— y abriéronse establecimientos —como restoranes— pa entretener al públicu mientres nun tuviera atendiendo a nengún eventu.^[11]

Sedes

El programa olímpicu entendía 14 deportes (saltos de natación y water-polo incluyendo al pie de natación, como deportes acuáticos), con 102 pruebes, amás de la competición d'arte.Sumieron del programa olímpicu'l boxéu, prohibíu en Suecia y el ciclismu en pista, anque se corrió la prueba de ruta, tamién pretendió esaniciase la prueba del maratón, pero'l Comité Olímpicu Internacional negóse, aduciendo que yera la prueba atlética más emblemática.

Pa esta edición de los Xuegos Olímpicos, inscribiéronse un total de 2407 atletes pertenecientes a 28 federaciones nacionales afililiadas al Comité Olímpicu Internacional —sacante Arnold Jackson, que participó pola so cuenta—.^[23] Xapón fixo la so primer apaición, que suponía tamién la primera d'un país asiáticu nos Xuegos Olímpicos.^[24] Amás, tamién foi la primer participación d'Exiptu, Islandia, Portugal^[25] y Serbia.^[26][27][28] Chile tamién fixo la so primer apaición como equipu nacional, a pesar de qu'un atleta #chilenu yá #lu había fechu individualmente nos Xuegos Olímpicos de 1896, celebraos n'Atenes.^[29]

Deportistes descalificaos

L'atleta d'Estaos Xuníos Jim Thorpe consiguió la medaya d'oru nes pruebes de decatlón y pentatlón y foi reconocíu como «el más grande atleta del mundu» pol rei Gustavo mientres la entrega d'una d'eses medayes.^[30] A pesar d'ello, en xineru de 1913, meses dempués de qu'acabaren los Xuegos Olímpicos, dellos periódicos d'Estaos Xuníos empezaron a publicar reportaxes —de los que nun se sabe cuál foi'l primeru— avera del atleta nos que se-y acusaba de ser profesional.^[30] Nel casu de que fora ciertu, Thorpe incumpliría les normes que prohibíen que los atletes que recibieren dalguna remuneración por exercer como profesores d'educación física o por competir enantes de manera profesional.

Tres estes publicaciones, la Amateur Athletic Union —AAI— empezó una investigación, de la cual James E. Sullivan foi escoyíu direutor. Thorpe escribió una carta a Sullivan na qu'almitía xugar al béisbol profesionalmente y na que pidía ser perdonáu por ello.[32] Magar que el xugador recibiera a lo más #trenta y cinco dólares per selmana, la AAI nun fixo casu del pidimientu del deportista y decidió retira-y l'estatus d'amateur, lo que tamién pidió al COI.^[31][32] Esi mesmu añu, fuéron-y retiraes toles sos medayes.

Nel añu 1982, mientres una xunta del Comité Executivu del COI, Juan Antonio Samaranch propunxo que se restauraren les medayes de Thorpe, lo que foi aceptáu de manera unánime.^[31][33] Yá que l'atleta finara nel añu 1953, les medayes conmemorativas fueron apurríes a los sos fíos nuna ceremonia celebrada en xineru del añu siguiente.^[34][31]

Ceremonia d'apertura

La ceremonia d'apertura #llevar a cabu'l 6 de xunetu de 1912. La Familia Real Sueca abandonó'l Palaciu d'Estocolmu a les 10:40 y foi recibida por miembros del COI nel estadiu olímpicu.^[35] Los atletes participantes, que s'axuntaren nel estadiu próximu d'Östermalm, empezaron a entrar al estadiu arrexuntaos por naciones ordenaes, de la mesma, n'orde alfabéticu según l'idioma suecu. El conxuntu llocal foi'l postreru y, en contra de la tradición, el griegu nun foi'l primeru.^[36][37][36]

Tres el desfile, foi interpretáu l'himnu nacional de Suecia. Amás, entonóse un cantar popular y lleéronse les oraciones, primero en suecu y dempués n'inglés.^[36] El príncipe Gustavo VI Adolfo dio la pallabra al rei en nome del Comité Olímpicu nacional. De siguío, el rei declaró los Xuegos oficialmente inauguraos por aciu un discursu:

Deportes

Arte

Atletismu

Ciclismu

Equitación

Esgrima

Fútbol

Trece países decidieron introducir un equipu de fútbol nel tornéu. Implementóse un sistema de competición estándar, nel que la final decidiría tantu la medaya d'oru como la de plata, ente que la de bronce sería pal ganador del partíu pol tercer y cuartu puestu. Solo dexóse participar a les seleiciones afiliaes a la FIFA. El sortéu de les cruces #llevar a cabu'l 18 de xunu de 1911.^[38]

El tornéu empezó'l 29 de xunetu de 1912. Na primer ronda Finlandia esanició a Italia en ganándo-y por 3-2, ente qu'Austria y los Países Baxos fixeron lo propio nos sos partíos contra Alemaña (5-1) y Suecia (4-3), respeutivamente. El combináu británicu, ganador de la medaya d'oru nos anteriores Xuegos, consiguió un pase direutu pa la siguiente ronda, na que ganó a Hungría por 7 a 0.^[39] Finlandia tamién ganó'l so partíu, nesti casu contra Rusia.^[40] Dinamarca igualó la resultancia consiguida pol Reinu Xuníu nel partíu contra Hungría y los Países Baxos impunxéronse sobre Austria por 3-1.^[41][42]

Les semifinales enfrentaron a Reinu Xuníu contra Finlandia y a Dinamarca contra los Países Baxos. Tanto'l conxuntu británicu, que s'impunxo por 4 a 0, como Dinamarca, que lo fixo por 4-1, avanzaron a la final.^[43][44] Pela so parte, los Países Baxos y Finlandia apostaron el partíu pola medaya de bronce, que'l so resultancia final foi de 9-0 —el más ampliu del tornéu—.^[45]

Nesi mesmu día, apostóse la final, na que se decidiría'l ganador de la medaya d'oru. L'Estadiu Olímpicu foi la sede del partíu, qu'atraxo a un total de 25 000 espectadores. Los goles de Harold Walden, Arthur Berry y el doblete de Gordon Hoare dieron la victoria al Reinu Xuníu por 4-2.^[46]

Ximnasia

Llucha

Natación

Tiru

Hubo dieciocho #evento de tiru mientres estos Xuegos Olímpicos, de los cualos ocho fueron por equipos. La competición foi estremada en tres modalidaes: tiru con rifle militar, tiru con rifles pequeños, pistoles y revólveres, y tiru a oxetivos de magre y venaos.^[47][48][49] Suecia y Estaos Xuníos partiéronse, práuticamente, toles medayes d'oru, con siete pa #cada unu. Sicasí, el conxuntu suecu consiguió un total de diecisiete, ente que l'americanu solu catorce.^[50] Oscar Swahn, que compitió pol equipu suecu, ye hasta'l momentu'l más vieyu en consiguir una medaya d'oru nunes Olimpiaes.^[51]

Vela

Lo más destacao de los Xuegos

• Los xuegos d'Estocolmu contemplaron la notable actuación del americanu Jim Thorpe, llamáu'l xigante indiu de Carlisle, que'l so verdaderu nome yera Wha-Tho-Huk o Senderu Brillosu, ganador de les pruebes de decatlón y pentatlón. Desafortunadamente para Thorpe una semeya apaeció nun periódicu sensacionalista y nella ve la formación d'un equipu profesional de béisbol, concretamente del Estáu de Carolina del Norte, apaeciendo Thorpe ente los xugadores. Afayóse que cobraba un sueldu de 70 dólares al mes.

So l'acusación de "profesionalismo" foi sancionáu, desaposiándose-y de los sos títulos olímpicos, y apurriéronse les sos medayes a los atletes que quedaren en segunda posición; éstos de la mesma arrenunciaron a elles como xestu d'almiración escontra l'atleta d'Estaos Xuníos. L'atleta nun superó enxamás esta perda. Hasta la so muerte en 1952 tuvo reclamando la reconocencia de los sos títulos olímpicos, llograos según él con llexitimidá. Esta reconocencia llegó-y 30 años dempués de la so muerte nos Xuegos Olímpicos de Los Angeles 1984 cuando los sos nietos y herederos recibieron de Juan Antonio Samaranch los dos medayes que-y fueren retiraes. La so vida foi llevada al cine nel filme de 1951 Jim Thorpe -- All-American, protagonizáu por Burt Lancaster.

• Ente los participantes de la competencia de pentatlón taba'l futuru xeneral George S. Patton, quien llogró'l quintu llugar de la competencia.

• Los norteamericanos apoderaron les pruebes d'atletismu consiguiendo nes pruebes de 100, 800, 110 metros valles y llanzamientu de martiellu.

• L'equipu suecu tuvo una gran actuación gracies al llabor del so entrenador Ernie Hjertberg. Ésti tornara de los Estaos Xuníos pa faese cargu de los atletes del so país, poniendo en práutica les téuniques d'entrenamientu qu'aprendiera ellí.

• Hasta estos Xuegos la prueba de maratón #haber ganáu atletes de curtia estatura, n'Estocolmu per primer vegada la victoria ye pa un home de gran estatura K.K. McArthur, un policía montáu de Sudáfrica.

• Les medranes de la organización sueca sobre la durez de la prueba del maratón nun yeren infundaes y anque se-y esixó a los corredores un certificáu médicu pa poder participar, asocedió una desgracia. El portugués Francisco Lázaro morrió en plena carrera debíu al intensu calor. Entamóse una coleuta pa los sos familiares.

• Nel mesmu maratón el corredor xaponés Shizo Kanakuri sumió de la competencia y nun se volvió a saber d'él hasta 1966, cuando foi allugáu y entrevistáu pola Televisión sueca. La so esplicación foi que se detuviera a beber agua y depués decidió abandonar el maratón y Suecia ensin avisar a los organizadores.

• En llucha, el rusu Klein y el finlandés Asikainen protagonizaron un combate que duró once hores. Los finlandeses ganaron trés de los cinco títulos que s'apostaron.

• En fútbol la medaya d'oru foi para Gran Bretaña, la de plata pa Dinamarca y la de bronce pa Holanda.

• Nestos Xuegos apaez el primeru de los Finlandeses voladores". Hannes Kolehmainen, foi'l corredor más destacáu hasta entós, llogrando la victoria nes pruebes de 5.000, 10.000 y la carrera de campu al traviés de 8.000 metros. Ocho años dempués, nos primeros xuegos celebraos dempués de la I Guerra Mundial, nos Xuegos Olímpicos d'Amberes 1920 sorprendió a toos ganando la prueba del maratón.

Medayes

Les medayes que s'apurrieron mientres los Xuegos Olímpicos fueron diseñaes por Bertram Mackennal y Erik Lindberg. Caúna tenía un diámetru de 33,4 mm y una grosez de 1,5 mm.^[52] En cuanto al material col que se fabricaron, esta foi la última edición na que les medayes fueren fabricaes totalmente con oru puro.^[53][54] Na cara posterior #amosar a un heraldu inaugurando les olimpiaes, ente que nel aviesu podía apreciase la imaxe del ximnasta suecu Pehr Henrik Ling.^[52]

Medayeru

Máximos medayistes

Máximos medayistes^[55]

Atleta	País	Deporte				Total
Vilhelm Carlberg	Suecia  Suecia	Tiru	3	2	0	5
Hannes Kolehmainen	Finlandia  Finlandia	Atletismu	3	1	0	4
Alfred Lane	Estaos Xuníos  Estaos Xuníos d'América	Tiru	2	2	0	4
Eric Carlberg	Suecia  Suecia	Tiru	2	2	0	4
Johan Hübner von Holst	Suecia  Suecia	Tiru	2	1	1	4

Diplomes

Amás de les medayes, alcordóse que s'apurriría un diploma olímpicu a aquellos deportistes que consiguieren una medaya d'oru. Coles mesmes, a aquellos participantes que la so actuación nos Xuegos fuera reconocida como meritoria según la organización, tamién se-yos apurriría un diploma.«Olympic Games Stockholm 1912 - Diplomas» (inglés). The Olympic Museum. Consultáu'l 15 de febreru de 2013.</ref> El diseñu d'estos gallardones #encargar a Olle Hjortzberg que, en marzu de 1912, presentó una serie de propuestes distintes.^[56] El Comité Olímpicu suecu foi l'encargáu d'escoyer unu ente toos ellos y, nel que finalmente resultó electu, podía apreciase a la diosa griega Atenea. Detrás d'ella taba l'estadiu Olímpicu d'Estocolmu.«Olympic Games Stockholm 1912 - Diplomes» (inglés). The Olympic Museum. Consultáu'l 15 de febreru de 2013.</ref>

Notes

Bibliografía

• Comité Olímpicu de Suecia (1913), Erik Bergvall, ed., The Official Report of the Olympic Games of Stockholm 1912 (PDF) (n'inglés), Estocolmu: Wahlstrom and Widstrand 
• Schaffer, Kay; Smith, Sidonie (2000), The Olympics at the Millennium: Power, Politics and the Games, Rutger University Press, ISBN 0-8135-2820-8[1] 

• Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Xuegos Olímpicos d'Estocolmu 1912.
• Estocolmu 1912 na páxina oficial del Comité Olímpicu Internacional (n'inglés).

Predecesor: Londres 1908

V Xuegos Olímpicos de branu Estocolmu 1912

Socesor: ' Berlín 1916 Non celebraos'