Avqust inqilabı

XIX əsrin ikinci yarısında Vyetnam Fransanın müstəmləkəsi olmuş, 1887-ci ildə yaradılmış Fransa Hind-Çin İttifaqının bir hissəsinə çevrilmişdir. Fransanın süqutundan qısa müddət sonra Hind-Çin müstəmləkə administrasiyası Yaponiyaya güzəştə getməyə məcbur olmuşdur. Fransa Hind-Çini Yaponiyanın iqtisadi və hərbi nəzarəti altına alınmışdı. Vyetnam ərazisinə imperiyanın hərbi birləşmələri daxil edilmiş və ölkədə faktiki olaraq Yaponiya ilə Vişi rejiminin birgə protektoratı qurulmuşdur. Buna baxmayaraq, rəsmi olaraq ölkədəki bütün hakimiyyət general-qubernator Dekunun başçılıq etdiyi Vişi administrasiyasının əlində qalmışdır.

1941-ci ilin mayında Ho Şi Minin başçılıq etdiyi Hind-Çin Kommunist Partiyasının VIII Plenumu keçirilmişdir. Burada "Vyetnam Müstəqillik Liqası" olan Vyetminin yaradılması haqqında rəsmi qərar qəbul edilmişdir. Onlar 1941–1944 -cü illərdə Yaponiya və Fransa əleyhinə təbliğat aparaq döyüş dəstələri və dəstək bazaları şəbəkəsi yaratmışdılar.

22 dekabr 1944-cü ildə Vo Nquyen Zyapın rəhbərliyi altında Kaobanq vilayətində Vyetnam Azadlıq Ordusunun (bundan sonra Vyetnam Xalq Ordusu) ilk silahlı təbliğat bölməsi yaradılmışdır. İki gün sonra – 24–25 dekabr 1944-cü il tarixlərində bu birləşmə ilk döyüşlərə girmişdir.

Yaponiya İmperator ordusunun qələbə dalğasından sonra Sakit okean əməliyyat teatrında müharibədə dönüş yaranmışdı. 1943 -cü ilin fevralından 1944-cü ilin oktyabrına qədər Sakit okeandakı adaların itirilməsi və 1944-cü ilin sonundan 1945-ci ilin əvvəllərinə qədər Ryukyu adaları və Filippin uğrunda gedən döyüşlərdə məğlubiyyət Yaponiya imperiyasının vəziyyətini daha da çətinləşdirmişdi. Bu vəziyyətdə Yaponiya işğalçı hakimiyyətləri milli azadlıq hərəkatı nümayəndələrinin dəstəyini almağa çalışırdı.

9 mart 1945-ci ildə Yaponiya qoşunları Hind-Çində dövlət çevrilişi^[1] həyata keçirərək Fransa rejimini ləğv etmişdir.^[2] İmperator Bao Day yaponların əlindən "müstəqilliyi" qəbul etməyə razılaşmış və Vyetnamı Fransa müstəmləkəsinə çevirən 1884-cü il müqaviləsini etibarsız elan etmişdir. Çevrilişdən dərhal sonra Vyetnam milliyətçi qüvvələri öz fəaliyyətlərini gücləndirmişdir.

• Большая советская энциклопедия: Августовская революция 1945 во Вьетнаме.
• Труонг Шин. Августовская революция во Вьетнаме. М.: Издательство иностранной литературы, 1954
• Truong, Chinh. The AugustRevolution (PDF). (naməlum dil).
• Mark, Bradley. Making Revolutionary Nationalism: Vietnam, America and the August Revolution of 1945. (journal) (ingilis).