Bavariya krallığı
Bavariya Krallığı (alm. Königreich Bayern, bav. Kinereich Bayern) — Almaniyanın cənub-şərqində 1806-1918-ci illərdə mövcud olan dövlət.
| Electorate of the Holy Roman Empire (1805–1806) State of the Confederation of the Rhine (1806–13) State of the German Confederation (1815–66) Federal State of the German Empire (1871–1918) | |||||
| Bavariya krallığı | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| alm. Königreich Bayern | |||||
| |||||
| «Gerecht und Beharrlich, Just and persistent» | |||||
Himn: Bayerische Königshymne | |||||
 Alman Konfederasiyası (tünd boz) və Avropa daxilində Bavariya Krallığının yerləşməsi (yaşıl), 1815-ci il | |||||
 → → | |||||
| Paytaxt | Münxen | ||||
| Dilləri | Bavariya və yuxarı alman dialektləri | ||||
| Rəsmi dilləri | |||||
| Dövlət dini | |||||
| Ərazisi |
| ||||
| Əhalisi |
| ||||
| İdarəetmə forması | Konstitusiyalı monarxiya | ||||
| Kral | |||||
| • 1805–1825 | I Maksimilian | ||||
| • 1825–1848 | I Lüdviq | ||||
| • 1848–1864 | II Maksimilian | ||||
| • 1864–1886 | II Lüdviq | ||||
| • 1886–1913 | I Otto | ||||
| • 1913–1918 | III Lüdviq | ||||
| Tarixi | |||||
| • 8 oktyabr 1813 | Riyd sülh müqaviləsi | ||||
| • 30 may 1814 | Paris müqaviləsi | ||||
| • 18 yanvar 1871 | Almaniyanın birləşdirilməsi | ||||
| • 9 noyabr 1918 | Noyabr inqilabı | ||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||
.svg)
Vittelsbax sülaləsindən olan I Maksimilian 1806-cı ildə Bavariyanın ilk kralı oldu. Monarxiya, 1918-ci ildə krallıq dağılana qədər, Vittelsbax sülaləsi tərəfindən idarə edildi. Müasir Bavariyanın sərhədlərinin çoxu 1814-cü il Paris müqaviləsindən sonra qurulmuşdur. Buna əsasən, Bavariya Avstriya Tirol və Vorarlbergdən imtina etdi, lakin Aşaffenburq və Hessen-Darmştadt ərazisinin bir hissəsini aldı. 1871-ci ildə Bavariya Krallığı Prussiyadan sonra ikinci ən böyük muxtar dövlət qurumu olaraq vahid Alman İmperiyasının bir hissəsi oldu. Bavariya krallığının müasir varisi Almaniyada eyni adlı federal torpaqdır.
Tarixi
1 yanvar 1806 cı ildə IV Maks Yozef I Maks kimi taxta çıxaraq Reyn ittifaqına daxil olur. Onun naziri Montgels sərt dövlət sistemini qurur. 1808-ci ildə konstitusiya ilk dəfə olaraq hamının qanun qarşısında eyni olduğunu, mülkiyyətin və şəxsiyyətin qorunması, vicdan azadlığı və məhkəmələrin sərbəstliyini təmin etmiş olur. Bu konstitusiya 1818 ci ildə Bavariyanın demokratik parlament idarəçiliyinin əsasını qoymuş olur. Bu dövrdən Bavariya parlamenti iki palatadan: deputatlar və dövlət şurası üzvləri palatasından ibarətdir.
II Lüdviqin zamanında (1864 - 1886) Bavariya Prussiya və Fransaya qarşı müharibələrdə iştirak etmişdir. 1866-cı ildə Avstriya-Prussiya müharibəsində Avsriya tərəfindən, 1870-1871 ci illərdə isə Fransa–Prussiya müharibəsi zamanı Fransaya qarşı Prussiya tərəfindən çıxış etmişdir. Fransa- almaniya müharibəsindən sonra bavariya yenidən Almaniya imperiyasına qatılmışdır. II Lüdviq "Nağıl kralı" kimi tanınan, siyasətdən uzaqlaşaraq öz malikanəsinin tikintisilə məşğul olur. Beləliklə dayısı şahzadə regent Luitpold öz oğlu III Lüdviq ilə Bavariyanı 738 il idarə etmiş Vittelsbaxların sonuncu nümayəndələri olurlar.