Vasili Surikov

Vasili Surikov
Vasili Surikov
	rus. Василий Иванович Суриков
	; Avtoportret, 1879, Tretyakov qalereyası
Doğum tarixi	24 yanvar 1848
Doğum yeri	Krasnoyarsk
Vəfat tarixi	19 mart 1916 (68 yaşında)
Vəfat yeri	Moskva
Dəfn yeri	Vaqankovo qəbiristanlığı;
Milliyyəti	rus
Vətəndaşlığı	Rusiya İmperiyası
Fəaliyyəti	rəssam
Təhsili	İmperator Rəssamlıq Akademiyası[d] (1870–1875);
Janrlar	Tarix rəssamlığı, portret
Stil	realizm
Tanınmış işləri	Strelets edamının səhəri; Qar şəhərciyinin alınması; Boyar arvadı Morozova
Üzvlüyü	İmperator Rəssamlıq Akademiyası[d];
	Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Vasili İvanoviç Surikov (rus. Василий Иванович Суриков; 24 yanvar 1848, Krasnoyarsk — 19 mart 1916, Moskva) — rus rəssamı, tarix rəssamlığının görkəmli nümayəndəsi.

Həyatı

Vasili Surikov 1848-ci ildə Krasnoyarsk şəhərində kazak ailəsində anadan olmuşdur.

1869-1875-ci illərdə Peterburq Rəssamlıq Akademiyasında oxumuşdur. Təhsil illərində tarixi boyakarlığa müraciət etmiş, akademik incəsənətin şərtiliklərindən uzaqlaşmağa səy göstərmişdir^[1]. ("Knyaz məhkəməsi", 1874, Tretyakov qalereyası, Moskva). 1877-ci ildən Moskvada yaşamışdır. Müntəzəm surətdə Sibirə səfərə çıxmışdır, Donda (1893), Volqada (1901-1903), Krımda (1913) olmuşdur. 1883-1884-cü illərdə Almaniya, Fransa, Avstriya, 1897-ci ildə İsveçrə, 1900-cü ildə İtaliya, 1910-cu ildə İspaniyaya səyahət etmişdir. Peredvijniklər cəmiyyətinin və Rus Rəssamları İttifaqının üzvü olmuşdur. Surikov özünün ən məşhur əsərləri olan "Strelets edamının səhəri" (1881), "Menşikov Beryozovoda" (1883), "Boyar arvadı Morozova" (1887; hamısı Tretyakov qalereyasındadır) adlı monumental-tarixi tablolarını çəkir.

Rəssam, əsas iştirakçısı xalq kütləsi olan bu əsərlərdə xalqın gücünü göstərir, qüvvətli xarakterlər yaradır. Surikov novator tipli kompozisiyalarında insan kütləsinin hərəkəti, duyğuların mürəkkəb qamması, hadisələrin dərin daxili mənasını ifadə edir, rənglərin dolğun ahəngkarlığına nail olur, rəng və faktura vasitəsilə obrazın psixoloji xarakteristikasını gücləndirir.

1888-ci ildə arvadı öldükdən sonra Surikov dərin sarsıntı keçirmiş, bir müddət rəssamlıqdan əl çəkmişdir. 1889-1880-cı illərdə Sibirə səfərdən sonra yaratdığı "Qar şəhərciyinin alınması" (1891, Rus muzeyi, Sankt-Peterburq) tablosunda Surikov şən, sağlam və cəsur xalq kütləsinin obrazını ön plana çəkmişdir. 1895-ci ildə çəkdiyi «Suvorovun Alp dağlarından keçməsi» tablosu tarix rəssamlığının görkəmli nümunələrindəndir. İrtica illərində demokratik ənənələrə sadiq qalan Surikov "Stepan Razin" (1903) tablosunu çəkmiş, Puqaçova həsr olunmuş tablo üçün eskiz və rəsm yaratmışdır^[2].

Vasili Surikov 19 mart 1916-cə ildə Moskva şəhərində vəfat etmişdir.

Moskva Rəssamlıq Institutuna Surikovun adı verilmiş, Krasnoyarskda ev-muzeyi açılmış və abidəsi (1954, tunc və qranitdən) qoyulmuşdur^[3].

Əsərləri

Strelets edamının səhəri
Boyar arvadı Morozova
Bürünc atlı
Menşikov Beryozovoda
Qar şəhərciyinin alınması
Yermak Timofeyeviç tərəfindən Sibirin işğalı

Ədəbiyyat

М. М. Алленов. «Василий Суриков»
Суриков В. И. Альбом. Вступ. ст. Н. Г. Машковцева. М.: 1960
Суриков В. И. Альбом. Вступ. ст. Д. Сарабьянова. М.: 1963
Суриков В. И. Письма. Воспоминания о художнике. Л.: 1977
Г. Васильева-Шляпина «Сибирские красавицы В. Сурикова. Портрет в творчестве художника»// «Иван Федоров». Санкт-Петербург. 2002
В. Ануфриева «Отрада суриковская».//«Сибирские промыслы». Красноярск. 2007
Аференко В. А. «Суриков в Сухобузимском»//г. Железногорск, 1999
Кеменов В. С. «Историческая живопись Сурикова. 1870—1880-е гг.» М.: 1963
Машковцев Н. Г. «В. И. Суриков» М.: 1994
Евдокимов И. В. Суриков, 1933. — 164 с. (Жизнь замечательных людей)
Шанин В. Я. «Суриков, или Трилогия страданий», 2010.
Лазарев С. Е. Образ Степана Разина в изобразительном искусстве // Преподавание истории в школе. 2016. № 8. С. 29-34.
М.П. Чебодаева Хакасия в творчестве художника В.И. Сурикова.—Санкт-Петербург, 2011. —90 С.

Xarici keçidlər

İstinadlar

[1]

[2]

[3]

Search