Большунов Александр Александрович
Большунов Александр Александрович (31 декабрь, 1996 йыл, Подывотье ауылы, Севский районы, Брянск өлкәһе, Рәсәй[2]) — Рәсәй саңғысыһы, өс тапҡыр Олимпия чемпионы (2022), скиатлон буйынса донъя чемпионы (2021), ике тапҡыр Донъя кубогын яулаусы (2019/2020, 2020/2021), саңғы спорты буйынса Тур де Ски (Тур де Ски) уҙышында ике тапҡыр еңеүсе (2019/2020 һәм 2021). Роликлы саңғыла йүгереү буйынса донъя чемпионаттарының ике тапҡыр еңеүсеһе һәм көмөш призёры. Рәсәйҙең атҡаҙанған спорт мастеры (2018). Спринт һәм дистанцион уҙыштарҙың икеһендә лә уңышлы сығыш яһай.
| Большунов Александр Александрович | |
_2019.jpg) | |
| Зат | ир-ат |
|---|---|
| Гражданлыҡ |  Рәсәй |
| Тыуған көнө | 31 декабрь 1996 (27 йәш) |
| Тыуған урыны | Подывотье[d], Севский район[d], Брянск өлкәһе, Рәсәй |
| Хәләл ефете | Жеребятьева, Анна Валерьевна[d][1] |
| Һөнәр төрө | саңғы уҙышсыһы |
| Спорт төрө | саңғы уҙыштары[d] |
| Ҡатнашыусы | чемпионат мира по лыжным видам спорта 2017[d], зимние Олимпийские игры 2018[d] һәм Чемпионат мира по лыжным видам спорта 2021[d] |
| Хәрби звание | лейтенант, өлкән лейтенант[d] һәм Капитан |
| Баш тренер | Юрий Викторович Бородавко[d] |
| Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре |    |
 Большунов Александр Александрович Викимилектә | |
Олимпия дисциплинаһының алтыһында ла олимпия миҙалдарын яулаған беренсе һәм берҙән-бер ир-ат саңғысы. Ул шулай уҡ бер ҡышҡы Олимпия уйындарында иң күп һанда миҙал (5) яулаусы. Совет һәм Рәсәй спорты тарихында бөтә ир-егеттәр араһында ҡышҡы Олимпия уйындарында миҙалдарҙың дөйөм һаны (9) буйынса рекорд ҡуйыусы. Үҙе ҡатнашҡан бөтә олимпия ярыштарында миҙалһыҙ ҡалмай.
Александр Большунов — донъя чемпионатының дөйөм зачетында еңеү яулаған беренсе һәм берҙән-бер Рәсәй саңғысыһы. Совет спортсылары был абруйлы трофейҙы һуңғы тапҡыр 1991 йылда, (Владимир Смирнов еңә) яулай[3]. Бынан тыш, ул саңғы ярыштары буйынса донъя Кубогы этаптарында шәхси еңеүҙәр (28) һәм призлы урындар (59) һаны буйынса Рәсәй йыйылма командаһында алда бара.
Александр Большунов — Рәсәй Федерацияһының Милли гвардия ғәскәрҙәре хеҙмәткәре, 2022 йылға тиклем Милли гвардия ғәскәрҙәренең Урал округы идаралығы ҡарамағындағы спорт командаһының юғары квалификациялы спорт буйынса инструкторы[4], хәрби званиеһы — «капитан»[5].
Биографияһы
Юниор йылдары (2013—2017): йәштәр араһында ике тапҡыр донъя чемпионы
Александр үҙенең спорт карьераһын тыуған ауылында атаһы Александр Иванович Большунов етәкселегендә башлай[6]. 2011 йылда Александр Иванович улын Брянск ҡалаһының саңғы уҙыштары буйынса олимпия резервындағы спорт мәктәбенә Рәсәйҙең атҡаҙанған тренеры Н. И. Нехитров етәкселегендә әҙерлеккә ебәрә, әммә үҙе лә уны әҙерләүҙә ҡатнашыуын дауам итә[7].
Бөтә рәсәй ярыштарында тәүге уңыштары бер йылдан һуң килә: 2013 йылдың 6 февралендә Александр тверь өлкәһендә классик стилдә 10 км ярышта беренсе урынды яулай һәм Рәсәй юниорҙар йыйылма командаһы составына эләгергә дәғүәселәрҙең береһе була[8]. 2013 йылдың 6 февралендә Александр Тверь өлкәһендә классик стилдә 10 километрға уҙышта беренсе урын ала һәм Рәсәйҙең юниорҙар йыйылма командаһы составына инеүгә дәғүә итеүселәрҙең береһе була[9].
2014 йылдың 17 мартында Рәсәй беренселегендә Большунов 20 километрға скиатлонда еңә, уның һөҙөмтәләре буйынса Александрға Рәсәй спорт мастеры[10] исеме бирелә[11]. Ил беренселегенән һуң ул юниорҙар йыйылма командаһына саҡырылар. Киләһе йылда Александр Алматыла (Ҡаҙағстан) юниорҙар араһында донъя чемпионатында ҡатнаша, әммә миҙал яулай алмай[12].
Бер йылдан Александр юниорҙар араһында донъя чемпионатында ҡатнаша. Был юлы иң яҡшы һөҙөмтә менән эстафетала икенсе урын ала[13].
2017 йылда ул йыйылма составында йәштәр араһында үҙенең беренсе донъя чемпионатына (23 йәшкә тиклемге саңғысылар араһында беренселек) юллана. Ярыш Солджер Холлоуҙа (Юта штаты, АҠШ) уҙа.
2017 йылдың 31 ғинуарында Александр спринтта көмөш миҙал яулай[14], ә һуңынан 15 км-ға айырым старт менән ирекле стилдә ярышта еңә[15]. Беренселектең һуңғы ярышында Рәсәй саңғысылары Большунов, Алексей Червоткин һәм Денис Спицов финиш һыҙығын бер үк ваҡытта, ҡулға-ҡул тотоношоп, финишҡ һыҙығын киҫә[16]. Ойоштороусылар спортсыларҙы фото-финиш һөҙөмтәләре буйынса бүләкләргә ҡарар итә. Һөҙөмтәлә Большунов 1-се урынды, Червоткин 2 — се, Һәм Спицов 3-сө урынды ала[17]. Был турнир һөҙөмтәһендә Александрға Рәсәй халыҡ-ара класлы спорт мастеры исеме бирелә[18].
Ҙур ярыштарҙағы һөҙөмтәләре
Олимпия уйындары
9 миҙал (3 алтын, 4 көмөш, 2 бронза)
| Олимпия уйындары | Спринт | Команда спринты | 15 км | Скиатлон 15+15 км | Масс-старт 50 км | Эстафета |
|---|---|---|---|---|---|---|
 2018 Пхёнчхан | 3 | 2 | — | — | 2 | 2 |
 2022 Пекин | — | 3 | 2 | 1 | 1 | 1 |
Донъя чемпионаттары
8 миҙал (1 алтын, 6 көмөш, 1 бронза)
| Донъя чемпионаты | Спринт | Команда спринты | 15 км | Скиатлон 15+15 км | Масс-старт 50 км | Эстафета |
|---|---|---|---|---|---|---|
 2017 Лахти | — | — | 15 | — | — | |
 2019 Зефельд | 2 | 2 | ||||
 2021 Оберстдорф | 1 | 2 |
Донъя Кубогы һөҙөмтәләре
| Миҙгел | Йәше | Дөйөм иҫәп | Спринты | Дистанцияһы | Мәрәйҙәре дөйөм зачетта |
|---|---|---|---|---|---|
| 2016/17 | 20 | 100 | 49 | — | 29 |
| 2017/18 | 21 | 5 | 6 | 9 | 1152 |
| 2018/19 | 22 |  | 5 |  | 1617 |
| 2019/20 | 23 | | 6 | | 2221 |
| 2020/21 | 24 | |  | | 1765 |
| 2021/22 | 25 | | 12 | | 815 |
Рәсәй Кубогы һөҙөмтәләре
| Миҙгел | Йәше | Дөйөм иҫәп | Спринт | Дистанция | Мәрәйҙәре дөйөм зачетта |
|---|---|---|---|---|---|
| 2022/23 | 26 | 1 | 1 | 1 | 808 |
Донъя Кубогы ярыштарында еңеүҙәр
Александр иҫәбендә шәхси ярыштарҙа 28 һәм команда ярыштарында бер еңеү:
| # | Сезон | Дата | Урын | Уҙыш |
|---|---|---|---|---|
| 1 | 2017/18 | 4 март 2018 | Лахти | 15 км Интервал менән старт, классик стиль |
| 2 | 17 март 2018 |  Фалун | 15 км Масс-старт, классик стиль | |
| 3 | 18 март 2018 | Фалун | Донъя Кубогы финалы, дөйөм иҫәп | |
| 4 | 2018/19 | 24 ноябрь 2018 | Рука | 1,4 км Спринт, классик стиль |
| 5 | 25 ноябрь 2018 | Рука | 15 км Интервал менән старт, классик стиль | |
| 6 | 17 февраль 2019 |  Конь | 15 км Интервал менән старт, классик стиль | |
| 7 | 9 март 2019 |  Хольменколлен | 50 км Масс-старт, классик стиль | |
| 8 | 17 март 2019 | Фалун | 15 км Интервал менән старт, ирекле стиль | |
| 9 | 2019/20 | 7 декабрь 2019 | Лиллехаммер | Скиатлон 15+15 км |
| 10 | 1 ғинуар 2020 | Тоблах | 15 км эҙәрлекләү уҙышы, классик стиль | |
| 11 | 5 ғинуар 2020 |  Тур де Ски | Тур де Ски, дөйөм зачёт | |
| 12 | 18 ғинуар 2020 |  Нове-Место | 15 км Интервал менән старт, ирекле стиль | |
| 13 | 19 ғинуар 2020 | Нове-Место | 15 км эҙәрлекләү уҙышы, классик стиль | |
| 14 | 25 ғинуар 2020 | Оберстдорф | Скиатлон 15+15 км | |
| 15 | 9 февраля 2020 | Фалун | 15 км Масс-старт, ирекле стиль | |
| 16 | 20 февраля 2020 | Мерокер | 34 км Масс-старт, ирекле стиль | |
| 17 | 8 март 2020 | Хольменколлен | 50 км Масс-старт, классик стиль | |
| 18 | 2020/21 | 13 декабрь 2020 |  Давос | 15 км Интервал менән старт, ирекле стиль |
| 19 | 2 ғинуар 2021 | Валь-Мюстаир | 15 км Масс-старт, классик стиль | |
| 20 | 3 ғинуар 2021 | Валь-Мюстаир | 15 км эҙәрлекләү уҙышы, ирекле стиль | |
| 21 | 5 ғинуар 2021 | Тоблах | 15 км Интервал менән старт, свободныйирекле | |
| 22 | 6 ғинуар 2021 | Тоблах | 15 км эҙәрлекләү уҙышы, классик стиль | |
| 23 | 8 ғинуар 2021 | Валь-ди-Фьемме | 15 км Масс-старт, классик стиль | |
| 24 | 10 ғинуар 2021 | Тур де Ски | Тур де Ски, дөйөм зачёт | |
| 25 | 29 ғинуар 2021 | Фалун | 15 км Интервал менән старт, ирекле стиль | |
| 26 | 30 ғинуар 2021 | Фалун | 15 км Масс-старт, классик стиль | |
| 27 | 13 март 2021 | Энгадин | 15 км Масс-старт, классик стиль | |
| 28 | 2021/22 | 28 ноябрь 2021 | Рука | 15 км эҙәрлекләү уҙышы, ирекле стиль |
| # | Дата | Урыны | Миҙгел | Тибы |
|---|---|---|---|---|
| 1 | 20 декабрь 2020 | Дрезден | 2020/21 | Команда спринты, ирекле стиль |
Донъя Кубогында сығыш яһау һөҙөмтәләре
| Донъя Кубогында сығыш яһау һөҙөмтәләре | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Инд — шәхси уҙыш | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Рәсәй чемпионаттары
24 миҙал (17 алтын, 2 көмөш, 5 бронза)
| Рәсәй чемпионаты | Спринт | Команда спринты | 15 км | Скиатлон 15+15 км | Масс-старт 50 км | Масс-старт 70 км | Эстафета |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Әстерхан өлкәһе, Саңғы ярыштары Буйынса Рәсәй чемпионаты 2015, Малиновка | — | — | 12 | ||||
 Саңғы ярыштары Буйынса Рәсәй чемпионаты 2016, Төмән | — | — | — | 11 | |||
| Саңғы ярыштары Буйынса Рәсәй чемпионаты 2017, Ханты-Манси | 3 | — | 2 | ||||
 Саңғы ярыштары буйынса Рәсәй чемпионаты 2018, Сыктывкар]] | — | — | — | 1 | |||
 Саңғы ярыштары буйынса Рәсәй чемпионаты 2019 Малиновка | — | — | — | — | — | — | |
| 2021 Төмән | — | 1 | — | — | 1 | ||
| Саңғы ярыштары буйынса Рәсәй чемпионаты 2018|2022. Сыктывкар | 1 | 3 | |||||
| Саңғы ярыштары Буйынса Рәсәй чемпионаты 2016|2023 Төмән | 1 |
Шулай уҡ ҡарағыҙ
- Рәсәйҙән, ОСР һәм ОКР командаларынан ҡышҡы Олимпия уйындары чемпиондары исемлеге (Список чемпионов зимних Олимпийских игр от России, команд ОСР и ОКР)
