Захарова Мария Владимировна

Бала сағы һәм ғаиләһе

Олатаһы — Захаров Юрий Иванович, милләте буйынса мордвин (эрзя),Һамар өлкәһе Степная Шентала ауылында тыуған.^[5]Атаһы — Захаров Владимир Юрьевич — дипломат, шәрҡиәтсе, 1948 йылда Мәскәүҙә тыуған, 1971 йылда А. А. Жданов исемендәге Ленинград дәүләт университетын « ҡытай теле һәм әҙәбиәте» һөнәре буйынса тамамлай. 1980—2014 йылдарҙа СССР/Рәсәй Сит ил эштәре министрлығында эшләй, шул иҫәптән 1980—1993 йылдарҙа — СССР/Рәсәй Ҡытайҙа илселеге секретары, 1997—2001 йылдарҙа — Рәсәйҙең Ҡытайҙағы илселегенең мәҙәниәт, мәғлүмәт һәм мәғариф буйынса кәңәшсеһе, 2001—2003 йылдарҙа — Рәсәй Федерацияһы Сит ил эштәре министрлығының Азия-Тымыҡ океан хеҙмәттәшлеге департаментының Шанхай хеҙмәттәшлек ойошмаһы (ШОС) бүлеге мөдире, 2007—2010 йылдарҙа — ШОС Генераль секретары урынбаҫары, 2010—2012 йылдарҙа — Рәсәй Сит ил эштәре министрлығының баш кәңәшсеһе, 2012—2014 йылдарҙа — Пекинда ШОС Секретариатының кәңәшсеһе, 2014 йылдан — Юғары иҡтисад мәктәбенең донъя иҡтисады һәм донъя сәйәсәте факультетының Көнсығышты өйрәнеү мәктәбенең өлкән уҡытыусыһы, Ҡара диңгеҙ-Каспий өлкәһенең сәйәси тикшеренеүҙәр институты директоры^[6].

Әсәһе — Ирина Владиславовна Захарова, ҡыҙ фамилияһы Мачулко^[7] — 1949 йылда тыуған, 1977 йылда М. В. Ломоносов исемендәге Мәскәү дәүләт университетының тарих факультетының сәнғәт тарихы кафедраһын тамамлай, шунан һуң Пушкин һынлы сәнғәт музейында эшләй башлай. Әлеге ваҡытта эстетик тәрбиә биреү кафедраһының өлкән ғилми хеҙмәткәре; 1994 йылда Рәсәй сәнғәт академияһында «Традиционные основы китайской народной игрушки»^[8] темаһына диссертация яҡлай, сәнғәт тарихы кандидаты, «Ғаилә төркөмдәре» етәксеһе, музыкаль программалар, эксперименталь проекттар етәксеһе, Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған рәссамы, Рәссамдар союзының Мәскәү ойошмаһы ағзаһы^[9].

М. В. Захарова бала сағы Пекинда үтә, (атаһы дипломат булып эшләй), унда беренсе тапҡыр 1980-се йылдарҙа килә. Әсәһе ул ваҡытта Пекинда илселектең консуллыҡ участкаһында эшләй.

Карьераһы

1998 йылда Мария Захарова МГИМО-ның халыҡ-ара журналистика факультетын «Көнсығышты өйрәнеү һәм журналистика» һөнәре буйынса тамамлай, студент йылдарында Зубов бульварында Рәсәй Сит ил эштәре министрлығының матбуғат үҙәгендә эшләй, һуңғы йылында Ҡытайҙа Рәсәй илселегендә стажировка үтә.

1998 йылдан — Рәсәй Федерацияһы Сит ил эштәре министрлығының «Дипломатический вестник» журналы редакцияһы хеҙмәткәре, һуңынан Рәсәй Сит ил эштәре министрлығының мәғлүмәт һәм матбуғат департаментында эшләй^[10].

2003 йылда Рәсәй халыҡтар дуҫлығы университетында тарих фәндәре докторы профессор А. А. Маслов ғилми күҙәтеүе аҫтында тарих фәндәре кандидаты ғилми дәрәжәһенә «Трансформация осмысления символики празднования традиционного Нового года в современном Китае. Последняя четверть XX века» темаһына диссертация яҡлай^[11].

2003 йылдан 2005 йылға тиклем Рәсәй Сит ил эштәре министрлығының мәғлүмәт һәм матбуғат департаментында киң мәғлүмәт сараларына оператив мониторинг бүлеге мөдире була. 2005 йылдан 2008 йылға тиклем — Рәсәйҙең Нью-Йорктағы Берләшкән Милләттәр Ойошмаһындағы даими миссияһының Матбуғат хеҙмәте начальнигы.

2008—2011 йылдарҙа — Рәсәй федерацияһы сит ил эштәре министрлығы мәғлүмәт һәм матбуғат департаментында бүлек мөдире. 2011 йылдан 2015 йылдың 10 авгусына тиклем — Рәсәй Федерацияһы Сит ил эштәре министрлығының мәғлүмәт һәм матбуғат департаменты директоры урынбаҫары. Уның бурыстарына Рәсәй Сит ил эштәре министрлығының рәсми вәкиленең брифингтар ойоштороу һәм үткәреү, социаль селтәрҙәрҙә Рәсәй Сит ил эштәре министрлығының рәсми иҫәптәрен ойоштороу һәм сит ил эштәре министры Сергей Лавровтың сит илгә килеүенә (визиттарына) мәғлүмәти ярҙам күрһәтеү инә.^[10]. Ул 2014 йылда департамент «Мәҙәниәт, киң мәғлүмәт саралары һәм киң мәғлүмәт саралары һәм киң мәғлүмәт саралары коммуникациялары» номинацияһында «Рунет премияһына» лайыҡ була, рәсми тантанала награда тапшырыла.

2015 йылдың 10 авгусында мәғлүмәт-матбуғат департаменты директоры итеп тәғәйенләнә. ОБСЕ-ға^[12][13] Рәсәйҙең даими вәкиле итеп тәғәйенләнгән Александр Лукашевичты алмаштыра, был вазифаны ведомство тарихында беренсе булып биләгән ҡатын-ҡыҙ була. Был вазифала ул журналистар өсөн аҙна һайын брифингтар үткәрә, Рәсәй Сит ил эштәре министрлығы исеменән рәсми белдереүҙәр һәм комментарийҙар бирә.^[14].

2015 йылдың 24-25 сентябрендә Санкт-Петербургта үткән Евразия ҡатын-ҡыҙҙар форумын әҙерләү буйынса Ойоштороу комитеты ағзаһы.

2015 йылдың 22 декабрендә 2-се класлы « ғәҙәттән тыш һәм тулы хоҡуҡлы илсе» дипломатик рангы бирелә. 2017 йылдың 26 декабренән — дипломатик рангы 1-се класлы «ғәҙәттән тыш һәм тулы хоҡуҡлы илсе»^[15]. 2020 йылдың 8 июнендә — ғәҙәттән тыш һәм тулы хоҡуҡлы илсе рангы, юғары дипломатик рангы.

Рәсәй Сит ил эштәре министрлығының коллегия ағзаһы.^[16]. Рәсәйҙең тышҡы һәм оборона сәйәсәте советы ағзаһы^[17].

Инглиз һәм ҡытай телдәрен белә.^[18]

2017 йылдың 26 ғинуарында карьераһының беренсе орденын ала. Кремлдә уға Рәсәй Президенты Владимир Путин Дуҫлыҡ ордены>н тапшыра. 30 билдәле дәүләт һәм йәмәғәт эшмәкәрҙәрен, шул иҫәптән Захарованы бүләкләү тантанаһында Путин билдәләүенсә, бүләкләнеүселәрҙең барыһы ла юғары оҫталыҡ, тулы фиҙаҡәрлек менән эшләү һәм, иң мөһиме, маҡсаттарына ирешеү һәләте менән айырыла.^[19][20][21].

Шәхси тормошо

Ире — Макаров Андрей Михайлович^[22] Рәсәй компанияһында менеджер булып эшләй, белеме буйынса инженер, эшҡыуарлыҡ менән шөғөлләнә^[23].

2005 йылдың 7 ноябрендә Мария Нью-Йоркта эшләгән саҡта никахҡа инәләр^[21][24]. Ҡыҙы Марьяна 2010 йылдың 30 июнендә тыуған^[25].

Мауығыуҙары

Социаль селтәрҙәрҙең актив ҡулланыусыһы,^[26] шиғырҙар һәм йырҙар яҙа^[27][28].

2017 йылдың 22 июнендә Мәскәү халыҡ-ара кинофестивален (МИФФ) асыу тантанаһында йырсы Наргиз Закирова «Верните память» йырын башҡара, һүҙҙәре һәм музыкаһы авторы (Марал Якшиева^[28]менән берлектә) — Мария Захарова.^[29]. Йыр Сүриәлә һәләк булған Рәсәй хәрбиҙәренә арналған. Композицияны яҙыуҙа Максим Фадеев ҡатнаша, ул Наргизды йырҙы башҡарыусы итеп тәҡдим итә. 29 июндә, фестивалде япҡанда, Александр Коган «Я ищу тебя» йырын башҡара, шиғыр һәм музыкаһын (Коган һәм композитор Виктор Дробыш авторҙаш) Захарова яҙа.^[30]. Никита Михалков Марияны фестиваль барышында йырҙы презентациялауға күндерә^[31].

Полина Матвеева һәм Александр Братерский «Газета.ги» интернет-баҫма журналистары хәбәр итеүенсә, Захарова мәғлүмәт-матбуғат департаменты директоры булып килгәс, Рәсәй Сит ил эштәре министрлығы «икенсе телдә һөйләшә»: ғәҙәти чиновниктар хәҙер социаль селтәрҙәрҙә формаль булмаған һәм йыш ҡына бәхәсле белдереүҙәр менән бергә йәшәй, ә уның етәкселегендәге ведомство — Рәсәйҙең һәм сит илдәрҙәге төп яңылыҡтар таратыусыларҙың береһе. Немец гәзите Handelsblat билдәләүенсә, Захарова тәғәйенләнгәс, быға тиклем бик рәсми ведомство яңы, үткер тел стилен ҡабул итә, ул матбуғат бүлегенә генә түгел, министр Лавровҡа ла күсә^[32][33]. «Свобода» радиостанцияһының мәғлүмәт хеҙмәте мөхәррире, тарих фәндәре кандидаты Ярослав Шимов үҙенең «Мәскәү эхоһы» радиостанцияһы сайтындағы «патриотик» блогына хас публицистик стиль тип атаны һәм уны халыҡ-ара темаларға совет гәзиттәре редакциялары менән сағыштырып, агрессив тип атай. Уның фекеренсә, Захарова Рәсәй дәүләт телеканалдарында телевизион сәйәси ток-шоуҙарҙа ҡатнашып һәм социаль селтәрҙәрҙә сәйәси мәсьәләләргә комментарийҙар биреп, билдәлелек ала.^[10].

Би-би-си журналистары Нортон Дженни һәм Ольга Ившина билдәләүенсә, «Көнбайыш менән мөнәсәбәттәрҙә Рәсәйҙең йәмәғәт йөҙө булараҡ, уның аралашыу стиле дипломатик стилдән тайпылып китә». Мария Захарованың ҡайһы бер белдереүҙәре киң мәғлүмәт сараларында резонанс тыуҙыра^[34][35][36].

2017 йылдың 2 ноябрендә «Россия-1» каналында 60 минутлыҡ ток-шоуҙағы сығышында (фотоһүрәткә һылтанып, Хилли Клинтон Осман Бен Ладендың ҡулын ҡыҫыуын) һәм Осман бен Ладендың Аҡ йортта ҡабул итеүҙә булыуы тураһында әйтә. Был ялған булып сыға. Фотоһүрәттең төп нөсхәһендә Клинтон 2004 йылда һинд йырсыһы һәм музыканты Шубхашиш Мукерджи менән ҡул бирешә.^[37]

2019 йылдың ғинуарында Захарованың Анатолий Чубайс менән Рәсәйҙә фәҡирлектең сәбәптәре һәм ғәйеплеләре тураһында полемикаһы матбуғаттың иғтибарын йәлеп итә^[38][39].

2022 йылдың февраль аҙағында, Рәсәйҙең ДПР һәм ЛПР тип иғлан итеүен танығандан һуң, «Украинаның территориаль бөтөнлөгөн, суверенитетын һәм бойондороҡһоҙлоғон ҡаҡшатыусы» кеше булараҡ Европа берлеге санкцияларына эләгә.^[40][41][42].

• Почет Ордены (2020) — Рәсәй Федерацияһының тышҡы сәйәсәтен тормошҡа ашырыуға ҙур өлөш индергәне һәм күп йыллыҡ намыҫлы дипломатик хеҙмәте өсөн .
• Дуҫлыҡ Ордены (2017)^[43].
• Рәсәй федерацияһы Президенты Почет грамотаһы (2013)

Ведомстволарҙың

• Миҙал «Маршал Василий Чуйков» (Рәсәй ғәҙәттән тыш хәлдәр министрлығы) (2017)^[44].

Йәмәғәт наградалары

• PROBA премияһы лауреаты(Award for Achievement Lifetime номинацияһында) (2018) — тармаҡ үҫешенә тос өлөш индергәндәре өсөн^[45].
• «Рәсәй журналистар берләшмәһе ышаныс грамотаһы» Рәсәй журналистар союзы (2017 йылдың 9 февралендә) — киң мәғлүмәт саралары менән эшендә асыҡлыҡ өсөн^[46].
• Йәмәғәт бәйләнештәрҙе үҫтереү өлкәһендәге «Серебряный Лучник» милли премияһының «Персонал» номинацияһындағы лауреаты (2017)^[47].
• «Charmous» премияһы «Женщина Года» номинацияһында^[48]
• Мәскәү журналистар союзы наградаһы «Матбуғатта асыҡлыҡ өсөн» (2016)^[49].
• «Голос Мира» премияһы лауреаты («Журавли России») (2016)^[50].

Рейтингылары

• «Медиалогия» компанияһы мәғлүмәттәре буйынса, 2016 йылда Рәсәй блогерҙары араһында цитаталар рейтингында икенсе урын.
• Би-би-си версияһы буйынса, 2016 йылда донъяның иң абруйлы йөҙ ҡатын-ҡыҙ рейтингында.^[51]
• «Медиалогия» компанияһы мәғлүмәттәре буйынса, Рәсәй ҡатын-ҡыҙҙарының медиарейтингыһында йыл эсендә алтынсы урын (2015 йылдың марты — 2016 йылдың марты).

• Ғәҙәттән тыш һәм тулы хоҡуҡлы илсе (Рәсәй Федерацияһы Президенты указы менән 2020 йылда 8 июнь, № 376)^[3][4].

• Алешина И., Захарова М. В. Игрушки и праздники [о традициях и обычаях китайцев] // Азия и Африка сегодня. — 2000. — № 3. — С. 60—63.
• Захарова М. В. Чуньцзе – праздник Нового года [Китай] // Проблемы Дальнего Востока. — 2000. — № 6. — С. 164—169.
• Захарова М. В. Храмовые ярмарки в современном Китае // Проблемы Дальнего Востока. — 2010. — № 1. — С. 136—142.

• Мартыненко Е. В., Мельникова А. В. Медийные лица внешней политики США и России: Дж. Псаки vs М. Захарова // Общество: политика, экономика, право : журнал. — 2016. — № 10. — ISSN 2223-6392.
• Горбачёва Е. Н. Речевой жанр «дипломатический комментарий» с позиций дискурсивной перформативности // Коммуникативные исследования : журнал. — 2016. — № 2 (8). — С. 7—16. — ISSN 2413-6182.

• Биография Марии Захаровой на сайте МИД России
• Блог Мария Захарова на радио «Эхо Москвы»
• «Особое мнение». Вацлав Радзивинович и Мария Захарова, // Радио «Эхо Москвы», эфир 30 декабря 2015 г.
• Михаил Соколов. «Лицом к событию». Голос МИДа. Гость — Мария Захарова // Радио «Свобода», эфир 26 марта 2016 г.
• Константин Бенюмов при участии Эмили Тамкин. Если женщина хочет войти, ей надо открыть. // Meduza, 22.10.2018
• Мария Захарова: всё не зря. 2019 йыл 23 март архивланған.
• Илья Яшин: Министерство не твоих собачьих дел. История Марии Захаровой YouTube, 20.10.2021