Ғәләт

Ғәләт (ғәр. غلاة‎, берл. غَالٍ‎ "артыҡ бирелеп, сиктән тыш [шиғый]; шаҡ ҡатырлыҡ яҡлаусы, фанатик; рус. Гулат) — шиғыйлыҡта бер нисә мәҙһәбте билдәләгән термин, уларҙы Мөхәммәт Пәйғәмбәрҙең Али ибн Әбү Талип тоҡомдарынан һайланған шиғый имамдарының илаһилыҡ сифаттарына эйә икәнлегенә ышаныу берләштерә.

Фирҡә төрҙәре

Нүсәйриҙәр - ғәйн-мим-син өслөгөнә ышаналар, былар - Али (Ғәли), Мөхәммәт һәм Сәлмән әл-Фарси исемдәренең тәүге хәрефтәре.
Әлиүиҙәр - Мөхәммәт түгел, ә Али Аллаһ рәсүле булған тип ышаналар.
Бәзиғиҙәр - алтынсы имам Жәғәфәр әс-Садиҡ илаһ булған , ә унан алдағы бөтә имамдар уның илселәре булған тип ышанғандар.
Ғурабиҙәр (от ғәр. غراب‎ "ҡоҙғон") Алиҙың тышҡы ҡиәфәте Мөхәммәткә "ике ҡоҙғондай" оҡшаш булыуына күрә Ябраил фәрештә, хаталанып, Мөхәммәткә пәйғәмбәрлек биргән тип ышана.
Ҙәммиҙәр - Али - Аллаһ, ә Мөхәммәт уның илсеһе тип ышанғандар.
Кәйсәниҙәр - Хөсәйен Ибн Али үлгәндән һуң имамлыҡ Мөхәммәт ибн әл-Хәнәфиәгә күскән тип ышаналар; уның вафатынан һуң бер нисә ваҡ төркөмгә тарҡалғандар.
Йәғфүриҙәр - Әл-Күфәнән Мүғәммәр тигән кешенең Аллаһ булғанынан ышанған.

	Был ислам тураһында тамамланмаған мәҡәлә. Һеҙ мәҡәләне төҙәтеп һәм тулыландырып проектҡа ярҙам итә алаһығыҙ.