Анапа
Ана́па — Россин къилбехьара курортан гӀала, лаьтта Краснодаран махкахь, Ӏаьржа хӀордан берд йисттехь. Муниципалан кхоллам гӀала-курорт Анапа мехкан маьӀна долу гӀала а, административан центр а. Климатан а, бальнеодарбанцӀийнан а курорт, дукхах дерг берийн. 2011 шарахь йелла сийлахь цӀе «ТӀемлойн сийнан гӀала».
| ГӀала | |
| Анапа | |
|---|---|
| Анапа | |
 | |
| 44°53′40″ къ. ш. 37°19′00″ м. д.HGЯO | |
| Пачхьалкх |  Росси |
| Мохк | Краснодаран мохк |
| ГӀалин гуо | гӀала-курорт Анапа |
| ГӀалин гуонан корта | Швец Василий Александрович[1] |
| Истори а, географи а | |
| Йиллина | 1781 шарахь |
| Майда | 58,983 км² |
| Центран локхалла | 10 м |
| Климатан тайпа | ЛаьттаюккъерахӀордан[2] |
| Сахьтан аса | UTC+3 |
| Бахархой | |
| Бахархой | ↗66 776[3] стаг (2014) |
| Луьсталла | 1506,86 стаг/км² |
| Агломераци | ↗167 095[3] стаг (2014) |
| Къаьмнийн хӀоттам | оьрсий, эрмалой, украинаш, кхин берш а. |
| Динан хӀоттам | православи, ЭАК, кхин а. |
| Официалан мотт | оьрсийн |
| Идентификаторан терахьаш | |
| Телефонан код | +7 86133 |
| Поштан индексаш | 353440—353458 |
| Автомобилан код | 23, 93, 123, 193 |
| ОКАТО | 03403000000 |
| anapa-official.ru (оьр.)(ингалс.) | |
| Картин тӀехь | |
  .svg) | |
Физикин-географин амал
- Географи
Анапа ю Российн Краснодаран мехкан къилба-малхбузен декъехь Ӏаьржа хӀордан берд йисттехь. Анапа лаьтта Йоккха Кавказ а, Таманан ахгӀайре а цхьаьна кхетачехь, Москохан 1,5 эз. км гена, Краснодаран – 190 км, Сочин – 360 км.
Кхузахь Кавказан ламанан кӀажош хийцало кхуьуш йолчу атагӀашца, ткъа Таманан аренаш ийна ю хӀордан лиманашца. Аьхкенан йовхо кӀадйо хӀордан тӀера салкхене мохо.
ГӀамарийн пляжо Ӏадца хӀордан гуо бо, кхулла аьтту болу хаза бухта.Анапин кӀоштара гомхалло хи дика дохдо. Май чекхболуш йолаелла, сентябрь чекхбаллалц (октябрь болабаллалц) лаьтта лийчаран шеран заманан хин йуккъера температура, хуьлу 21—25 °C.
- Лаьтта меттиг
| Анапи а, яккхийн гӀаланийн йукъахь йолу меттиг[4][5] | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Киев ~ 790 км Днепр ~ 426 км /.svg){kind=small} Донецк ~ 343 км |  Петарбух ~ 1723 км Москох ~ 1188 км Дон-тӀера-Ростов ~ 315 км Липецк ~ 868 км | Екатеринбург ~ 2087 км Казань ~ 1463 км Саратов ~ 976 км Самара ~ 1306 км | |||||||
 Бухарест ~ 888 км Варна ~ 767 км Бургас ~ 833 км |  | Аштаркхне ~ 848 км Ставрополь ~ 364 км Краснодар ~ 126 км | |||||||
 Анкара ~ 658 км Истмала ~ 788 км Афина ~ 1360 км | Новороссийск ~ 40 км Геленджик ~ 65 км Сочи ~ 236 км | Крымск ~ 52 км Пятигорск ~ 463 км Кисловодск ~ 443 км БуритӀе ~ 625 км ХӀинжа-ГӀала ~ 842 км | |||||||
- Гидрографи
Анапа гӀалин йукъахула чекхдолу Анапка эрк, цуо вовшах туху Анапин тогӀенаш хӀордаца.
Климат
| Анапин тӀаьхьарчу 10 шарахь (2007 - 2016 шераш) хилла климат | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Гайтам | Янв. | Фев. | Март | Апр. | Май | Июнь | Июль | Авг. | Сен. | Окт. | Нояб. | Дек. | Шо |
| Юьззина максимум, °C | 17,7 | 21,0 | 24,5 | 31,0 | 31,2 | 36,3 | 38,0 | 38,2 | 32,9 | 35,6 | 27,1 | 22,3 | 38,2 |
| Юккъера максимум, °C | 6,0 | 6,2 | 9,3 | 14,7 | 19,6 | 24,1 | 28,1 | 28,3 | 23,3 | 17,6 | 11,8 | 7,7 | 16,4 |
| Юккъера температура, °C | 3,3 | 3,7 | 6,9 | 11,3 | 17,0 | 22,4 | 25,1 | 25,4 | 20,3 | 13,9 | 9,0 | 5,4 | 13,6 |
| Юккъера минимум, °C | 0,0 | 0,3 | 2,7 | 7,7 | 12,2 | 16,8 | 19,5 | 19,1 | 14,5 | 9,8 | 4,9 | 1,6 | 9,0 |
| Юьззина минимум, °C | −23,9 | −19,6 | −13,2 | −5,1 | 0,7 | 7,0 | 11,0 | 8,5 | 0,8 | −6,3 | −12,2 | −18,9 | −23,9 |
| Йочанан норма, мм | 52 | 49 | 49 | 40 | 36 | 43 | 33 | 40 | 46 | 42 | 59 | 68 | 560 |
| Юккъера тӀуналла, % | 81 | 78 | 77 | 77 | 77 | 78 | 71 | 69 | 72 | 75 | 79 | 81 | 76 |
| Хин температура, °C | 7,0 | 6,2 | 7,5 | 10,7 | 15,3 | 20,5 | 23,5 | 24,4 | 21,3 | 17,0 | 12,3 | 9,0 | 14,6 |
| Хьост: Погода и климат,[6]. | |||||||||||||
Хьажа кхин а
- Муниципалан кхоллам гӀала-курорт Анапа
- Анапин кӀошт
- Кавказан ӀаьржахӀордан йист
- ӀаьржахӀордан кордонан аса
- Анапин хӀорджӀаьлла кхобург
- Анапин маяк
- Категори:Анапин сийлахь гражданаш
- Соловьянова Катин урам
Билгалдахарш
Литература
- Алексеева Е. М. Античный город Горгиппия. — М.: УРСС, 1997. — 560 с. — ISBN 5-901006-12-7.
- Анапа // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
- Баклыков Л. И. История курорта Анапа. — Краснодар: Советская кубань, 2002.
- Константинов В. А. Анапа: путешествие в прошлое. — Анапа, 2009. — 140 с. — ISBN 978-5-9901634-1-6.
- Кругликова И. Т. Синдская гавань. Горгиппия. Анапа. — М.: Наука, 1978. — 104 с.
- Янишогло Ф. Е. Анапа от военной крепости до российского курорта. — Анапа, 2003.
Хьажоргаш
- Сайт администрации города
- Археологический музей Анапы на museum.ru
- История Анапы Архивйина 2020-02-19 — Wayback Machine
- Викигидера Анапин оьздангаллин тӀаьхьенан иэсийн исписка