کەلیلە و دیمنە
کەلیلە و دیمنە کتێبێکە زۆر چیرۆکی لەسەر زمانی ئاژەڵان تێدایە کە پڕە لە پەند و ئامۆژگاری و لە نووسینی فەیلەسووفی ھیندی (بەیدەبا) بۆ (دەبشەلیم) پاشایەکی ھیندی نووسیوە. بەرزوویە وەریگراوەتە سەر زمانی فارسی، و تا بە ئێستاکە چەند جاڕ بە زمانی کوردی وەرگێڕاوەتەوە.
ھەروەھا فەیلەسوفی گەورە (بەیدەبا) ئەم کتێبەی پر کردووە لە چیرۆکی بە نرخ و قسەی خۆش و نەستەق وە ڕامیاری تەواو و زانین و ئامۆژگاری بۆ ھەمووکاروبارێکی مرۆڤ وە لەسەر زمانی ئاژەڵ ئەو شتانەی وتووە لەبەر پاراستنی لە زۆرداران و تێنەگەشتوان. ئەوەش لەسەر فەرمانی پاشای ھیند (دەبشەلیم) کە ئەم کتێبە شوینی شانازی ئەو بووە، بە جۆریک کە گەورەیی و سوودی گەیشتە گوێی کیسرا (ئەنوشیروان) ی پادشای نێران، ئەویش پزیشک و زانای گەورەی خۆی کە بەرزوویە ناوبوو ناردی بۆ ھیند بۆ ھێنانی ئەو کتێبە. ئەویش بە چەند سزا و ناخۆشی تا لەوی دەریھێنا و وەریگێرایە سەر زمانی فارسی، و لە سەدەی عەباسی بوێژی بەناوبانگ (عبداللە ئیبن موقەففەع) کردی بە عەرەبی کەتا ئیستا جێگەی سەرسوڕمانی ڕەخنەگرانی عەرەبە. پاشان وەرگیرایە سەر زۆریک لە زمانەکان.
وەرگێڕانەکان بە کوردی
- مەلا کەریم زەنگنە، ١٩٣٤، سلێمانی. (یەکەمین وەرگێڕان بە کوردی)
- عومەر تۆفیق خەتات لە ساڵی ١٩٧٠ عەرەبییەوە وەریگێڕاوەتە سەر زمانی کوردی.
- دڵاوەر، ٢٠٠١، سلێمانی.
- محەممەد ئەمین دۆسکی، ٢٠٠٤، دھۆک (یەکەمین ورگێڕان بە کوردیی کورمانجی)
- عەلی کارادەنیز، ٢٠١١، پەخشانگەھا نووبەھار.
- ئەحمەد قازی لە زمانی فارسی وەریگێڕاوەتە سەر زمانی کوردی.[١]
- محەممەد چیا، ٢٠١٥، سلێمانی.
- محەممەد عەبدۆ عەلی، ٢٠١٧، عەفرین.
- محەممەد ساڵح گەڵاڵی
- سین محەممەدی، کلیلا و دمنا، تاودانی کرمانجیێ، بۆژنۆرد (خۆراسان): پەخشانگەھا جھانی، ٢٠١٢.
