Китай историйӗ

Китай кун-ҫулӗн аталанӑвӗ — тӗнчери чи аваллисенчен пӗри. Китай ӑсчахӗсем тӑрӑх, унӑн ҫулӗсем пилӗк пин ҫул пулма пултараҫҫӗ, ҫав вӑхӑтрах пур ҫырулӑх ҫӑлкуҫӗсем 3500 ҫултан кая мар пулаҫҫӗ. Географи енчен илсен, Китай Хуанхэ тата Янцзы юханшывӗсем ҫинче вырнаҫни Китай хуҫалӑхне аталанма май панӑ, Конфуци вӗрентӗвне кӗртни (Пирĕн эрăччен I ĕмĕр) тата пӗрлешӳллӗ ҫыру системине йышӑнса ҫирӗплетни Китай кун-ҫулӗн аталанӑвне татах вӑйлатнӑ.

Кӑсӑк та пуян кун-ҫул тапхӑрсем хушшинчи пулу-иртӳсене арпашуллӑ-пӑтрашуллӑ ӑнланмалла ан пултӑр тесе, ҫакӑн пек йӑла-йӗркеллӗ хань историографийӗпе усӑ кураҫҫӗ:

• Ӗмпӳсӗр Китай (Ся, Шан, Чжоу — до 221 до н. э.)
• Ӗмпӳллӗ Китай (Цинь — Цин)
• Ҫӗнӗ Китай (1911 — хальх.)

Китай кун-çулĕ
Неолит тапхăрĕ
Виçĕ элтепер тата пиллĕк император
Ся ăрăвĕ
Шан ăрăвĕ
Чжоу ăрăвĕ		Анăç Чжоу
		Тухăç Чжоу			Çуркуннепе Кĕркунне тапхăрĕ
					Вăрçакан патшалăхсен тапхăрĕ
Цинь ăрăвĕ
(Чу ăрăвĕ) — смута вăхăчĕ
Хань ăрăвĕ		Анăç Хань
		Синь ăрăвĕ, Ван Ман
		Тухăç Хань
Виçпатша тапхăрĕ				Вэй	Шу	У
Цзинь			Анăç Цзинь
			Вунулттă варвар патшалăхĕ		Тухăç Цзинь
Кăнтăр тата Çурçĕр Ăрăвĕсем
Суй ăрăвĕ
Тан ăрăвĕ
Ляо ăрăвĕ		5 ăрупа 10 патшалăх
		Çурçĕр Сун		Сун
Цзинь	Анăç Ся	Кăнтăр Сун
Юань ăрăвĕ
Мин ăрăвĕ
Цин
Китай республики
Китай Халăх Республики				Китай республики (Тайвань)