Rhestr Meddyginiaethau Hanfodol Sefydliad Iechyd y Byd
Mae Rhestr Meddyginiaethau Hanfodol Sefydliad Iechyd y Byd yn rhestr sy'n cynnwys y meddyginiaethau a ystyrir yn fwyaf effeithiol a diogel i ddiwallu'r anghenion pwysicaf mewn system iechyd. Defnyddir y rhestr yn aml gan wledydd i helpu i ddatblygu eu rhestrau lleol o feddyginiaeth hanfodol. Erbyn 2016, roedd mwy na 155 o wledydd wedi creu rhestrau cenedlaethol o feddyginiaethau hanfodol yn seiliedig ar restr enghreifftiau Sefydliad Iechyd y Byd. Mae hyn yn cynnwys gwledydd yn y byd datblygedig a'r byd sy'n datblygu.
Rhennir y rhestr yn eitemau craidd ac eitemau cyflenwol. Ystyrir mai'r eitemau craidd yw'r opsiynau mwyaf cost-effeithiol ar gyfer problemau iechyd allweddol ac y gellir eu defnyddio gydag ychydig o adnoddau gofal iechyd ychwanegol. Mae'r eitemau cyflenwol naill ai'n gofyn am seilwaith ychwanegol fel darparwyr gofal iechyd neu offer diagnostig sydd wedi'u hyfforddi'n arbennig neu sydd â chymhareb cost-fudd is. Mae tua 25% o'r eitemau yn y rhestr ategol. Rhestrir rhai meddyginiaethau fel rhai craidd a chyflenwol. Er bod y rhan fwyaf o feddyginiaethau ar y rhestr ar gael fel cynhyrchion generig, nid yw bod o dan batent yn eithrio eitem o'r rhestr.
Cyhoeddwyd y rhestr gyntaf ym 1977 ac roedd yn cynnwys 212 o feddyginiaethau. Mae'r Sefydliad yn diweddaru'r rhestr bob dwy flynedd. Cyhoeddwyd y 14eg rhestr yn 2005 a chynhwysodd 306 o feddyginiaethau. Cyhoeddwyd yr 20fed argraffiad yn 2017, mae'n cynnwys 384 o feddyginiaethau[1].
Crëwyd rhestr ar wahân ar gyfer plant hyd at 12 oed, a elwir yn Rhestr Enghreifftiol sefydliad Iechyd y Byd o Feddyginiaethau Hanfodol i Blant yn 2007 ac mae yn ei 5ed rhifyn. Fe'i crëwyd i sicrhau bod anghenion plant yn cael eu hystyried yn systematig fel argaeledd ffurflenni priodol. Mae popeth yn y rhestr plant hefyd wedi'i gynnwys yn y brif restr.
Mae'r rhestr isod a'r nodiadau wedi seilio ar rifyn 19 a 20 y brif restr. Mae Δ yn nodi bod meddyginiaeth ar y rhestr gyflenwol yn unig.
Anesthetig
Meddyginiaethau a anadlir
Meddyginiaethau a chwistrellir
Anesthetig lleol
Meddyginiaeth cyn llawdriniaeth a thawelyddion ar gyfer gweithdrefnau tymor byr
Meddyginiaethau ar gyfer poen a gofal lliniarol
Cyffuriau gwrthlid ansteroidol (NSAIDs)
Poenleddfwyr opioid
Meddyginiaethau ar gyfer symptomau cyffredin eraill mewn gofal lliniarol
Meddygyniaethau gwrth alergedd a meddyginiaethau a ddefnyddir mewn anaffylacsis
Gwrthwenwynau a sylweddau eraill a ddefnyddir mewn achosion o wenwyno
Ansbesiffig
Sbesiffig
- Acetylcysteine
- Atropin
- Calsiwm gluconad
- Methylen glas
- Nalocson
- Penicilamin
- Glas Prwsia
- Sodiwm neitrad
- Sodiwm thiosulffad
- Defferocsamin Δ
- DimercaprolΔ
- FomepisolΔ
- Sodiwm calsiwm edetadΔ
- Asid deumercaptoswcinigΔ
Cyffuriau atal epilepsi
Meddyginiaethau gwrth-heintus
Meddyginiaethau gwrth llyngyr
Gwrth llyngyr coluddol
Gwrth ffilariâu
- Albendasol
- Diethylcarbamazine
- Ifermectin
Meddyginiaethau gwrth sgistosomaidd a gwrth nematodau eraill
- Prasicwantel
- Triclabendasol
- OcsamnicwinΔ
Gwrthfiotigau
Meddyginiaethau Beta Lactam
- Amoxicillin
- Amoxicillin/asid clafulanig (amoxicillin + asid clafulanig)
- Ampicilin
- Bensathin bensylpenisilin
- Bensylpenisilin
- Ceffalecsin
- Ceffasolin (nodyn: Ar gyfer proffylacsis llawfeddygol)
- Cefficsim (nodyn: Rhestrir yn unig fel triniaeth un dos ar gyfer gonorea syml yn yr anws neu'r organau cenhedlu)
- Ceffotacsim
- Cefftriacson
- Clocsacilin
- Penisilin v
- Piperasilin
- Bensylpenisilin procain
- CefftasidimΔ
- MeropenemΔ
- AstreonamΔ
- ImipenemΔ
Meddyginiaethau gwrth bacteria eraill
- Amicacin
- Asithromycin
- Cloramffenicol
- Ciprofflocsacin
- Clarithromycin
- Clindamycin
- Docsycyclin
- Erythromycin
- Gentamicin
- Metronidasol
- Nitroffwrantoin
- Spectinomycin
- Trimethoprim gyda Sylffamethocsasol
- Trimethoprim
- Fancomycin
Meddyginiaethau i drin y gwahanglwyf
- Cloffasimin
- Dapson
- Riffampisin
Meddyginiaethau i drin y diciâu
- Ethambwtol
- Isoniasid gyda Isoniasid
- Isoniasid gyda Pyrasinamid a Riffampisin
- Ethambwtol gyda Isoniasid a Riffampisin
- Isoniasid
- Isoniasid gyda Pyrasinamid a Riffampisin
- Isoniasid gyda Riffampisin
- Pyrasinamid
- Riffabwtin
- Riffampisin
- Riffapentin
- AmicacinΔ
- BedacwilinΔ
- CapreomycinΔ
- CloffasiminΔ
- CycloserinΔ
- DelamanidΔ
- EthionamidΔ
- CanamisinΔ
- LefofflocsasinΔ
- LinesolidΔ
- Mocsifflocsacin
- Asid para-aminosalisiligΔ
- StreptomycinΔ
Meddyginiaethau gwrth ffwngaidd
- Amffotericin B
- Clotrimasol
- Fflwconasol
- Fflwcytosin
- Griseoffwlfin
- Itraconasol
- Nystatin
- Foriconasol
- Potasiwm iodidΔ
Meddyginiaethau gwrthfeirysol
Meddyginiaethau gwrth herpes
Meddyginiaethau gwrth retrofirws
- Abacavir (ABC)
- Lamifwdin (3TC)
- Tenoffofir disoprocsil (TDF)
- Sidofwdin (ZDV neu AZT)
- Effafirens (EGV neu EFZ)
- Nefirapin (NVP)
- Atasanafir
- Atazanavir/ritonavir
- Darunafir
- Lopinavir/ritonavir (LPV/r)
- Ritonafir
- Dolutegrafir
- Raltegrafir
- Abacafir/lamifudin
- Efavirenz/emtricitabine/tenofovir
- Efavirenz/lamivudine/tenofovir
- Emtricitabine/tenofovir
- Lamivudine/nevirapine/zidovudine
- Lamivudine/zidovudine
Meddyginiaethau ar gyfer atal heintiau opertiwnistig sy'n gysylltiedig â HIV
- Isoniazid/pyridoxine/sulfamethoxazole/trimethoprim
Gwrthfeirysau eraill
- Ribafirin
- Falganciclofir
- OseltamifirΔ
Meddyginiaethau gwrth hepatitis
Meddyginiaethau gwrth hepatitis B
Nucleoside/Nucleotide reverse transcriptase inhibitors
- Entecafir
- Tenoffofir disoprocsil ffumarad (TDF)
Meddyginiaethau gwrth hepatitis C
- Soffosbufir
- Simeprefir
- Daclatasfir
- Dasabufir
Gwrthfeirysau eraill
- Ribafirin
- Pegylated interferon-alpha-2a neu pegylated interferon-alpha-2bΔ
Cyfuniadau dos sefydlog
- Ledipasvir/sofosbuvir
- Ombitasvir/paritaprevir/ritonavir
- Sofosbuvir/velpatasvir
Meddyginiaethau gwrth protosoal
Meddiginiaethau gwrth amebâu a gwrth giardiasis
- Dilocsanid
- Metronidasol
Meddiginiaethau gwrth leishmaniasis
- Amphoterisin B
- Milteffosin
- Paromomysin
- Sodiwm stibogluconad neu meglumin antimoniad
Meddyginiaethau gwrth malaria
Am driniaeth iachau
- Amodiaquine
- Artemether
- Artemether/lumefantrine
- Artesunate
- Artesunate/amodiaquine
- Artesunate/mefloquine
- Artesunate/pyronaridine
- Clorocwin
- Dihydroartemisinin/piperaquine
- Docsycyclin
- Mefflocwin
- Primacwin
- Cwinin
- Sulfadoxine/pyrimethamine
Ar gyfer atal
Meddyginiaethau i drin niwmosistosis a drinosgoplasmosis
- Pyrimethamin
- Sulffadiasin
- Sulffamethocsasol/trimethoprim
- PentamidinΔ
Trypanosoma Affricanaidd
Cam 1af
- Pentamidin
- Suramin sodiwm
2il gam
- Efflornithin
- Melarsoprol
- Niffurtimocs
Trypanosoma Americanaidd
- Bensnidasol
- Niffurtimocs
Meddyginiaethau i drin y feigryn
Ymosodiad llym
Atal
Meddyginiaethau atal lledaenu tiwmorau neu gelloedd difrïol a chyffuriau atal imiwnedd
Meddyginiaethau atal imiwnedd
Meddyginiaethau cytotocsig a chynorthwyol
- Tretinoin Δ
- AlopwrinolΔ
- AsparaginasΔ
- BendamustinΔ
- BleomycinΔ
- Calsiwm ffolinadΔ
- CapesitabinΔ
- CarboplatinΔ
- ChlorambusilΔ
- CisplatinΔ
- CyclophosffamidΔ
- CytarabinΔ
- DacarbasinΔ
- DactinomeisinΔ
- DasatinibΔ
- DaunorubisinΔ
- DocetacselΔ
- DocsorubicinΔ
- EtoposidΔ
- FfilgrastimΔ
- FfludarabinΔ
- FfluorourasilΔ
- GemcitabinΔ
- HydrocsicarbamidΔ
- IffosffamidΔ
- ImatinibΔ
- IrinotecanΔ
- MercaptopurineΔ
- MesnaΔ
- MethotrecsadΔ
- OcsaliplatinΔ
- PaclitacselΔ
- ProcarbasinΔ
- RitucsimabΔ
- ThioguaninΔ
- TrastwswmabΔ
- FinblastinΔ
- FincristinΔ
- FinorelbinΔ
- Asid soledronigΔ
Hormonau a gwrthhormonau
- AnastrosolΔ
- BicalutamidΔ
- DecsamethasonΔ
- HydrocortisonΔ
- LeuprorelinΔ
- MethylprednisolonΔ
- PrednisolonΔ
- TamocsiffenΔ
Meddyginiaethau i drin clefyd Parkinson
Meddyginiaethau sy'n effeithio'r gwaed
Meddyginiaethau gwrth anaemia
- Haearn
- Haearn/Asid ffolig
- Asid ffolig
- Hydrocsocobalamin
- Asiant ysgogi erythropoiesissΔ
Meddyginiaethau sy'n effeithio ar geulo
- Enocsaparin
- Sodiwm heparin
- Phytomenadion
- Sulffad protamin
- Asid tranecsamig
- Warffarin
- DesmopresinΔ
Meddyginiaethau eraill ar gyfer diffygion hemoglobin
Cynhyrchion gwaed a plasma o darddiad dynol
Gwaed a chydrannau gwaed
- Plasma ffres wedi'i rewi
- Dwysfwydydd platennau
- Celloedd gwaed coch wedi'i becynnu
- gwaed cyfan
Meddyginiaethau sy'n deillio o blasma
Imiwnoglobwnau dynol
- Imiwnoglobwlin Rho(D)
- Imiwnoglobwlin gwrth gynddaredd
- Imiwnoglobwlin gwrth tetanws
- Imiwnoglobwlin cyffredin dynolΔ
Ffactorau ceulo gwaed
- Ffactor VIIIΔ
- Ffactor IX cymhlethΔ
Amnewidion plasma
- Decstran 70
Meddyginiaethau cardiofasgwlaidd
Meddyginiaethau gwrth angina
- Bisoprolol
- Glyceryl trinitrate
- Isosorbide dinitrate
- Ferapamil
Meddyginiaethau gwrth arhythmig
Meddyginiaethau gwrth orbwysedd
- Amlodipin
- Bisoprolol
- Enalapril
- Hydralasin
- Hydroclorothiasid
- Methyldopa
- Losartan
- Sodiwm nitroprwsidΔ
Meddyginiaethau a ddefnyddir ar gyfer methiant y galon
Meddyginiaethau gwrth thrombosis
Meddyginiaethau gwrth blaten
Meddyginiaethau thrombolytig
- StreptokinaseΔ
Asiantau lleihau lipidau
Dermatolegol (argroenol)
Meddyginiaethau gwrthffyngol
- Miconasol
- Seleniwm deusylffid
- Thioswlffad
- Terbinaffin
Meddyginiaethau gwrth-heintus
- Mupirosin
- Permanganad potasiwm
- Arian sylffadiasin
Meddyginiaethau gwrthlidiol a gwrth gosi
- Betamethason
- Calamin
- Hydrocortison
Meddyginiaethau sy'n effeithio ar wahaniaethiad ac amlder croen
- Perocsid bensoil
- Tar glo
- Ffluorouracilffilwm
- Aspirin
- Hufen iwrea
Meddyginiaethau trin llau a'r clefyd crafu
- Benzyl benzoate
- Permethrin
Asiantau diagnostig
Meddyginiaethau offthalmia
- Fluorescein
- Tropicamid
Cyfryngau cyferbyneddau radio
- Amidotrizoate
- Daliant sylffad bariwm
- Iohecsol
- Asid iotrocsigΔ
Diheintyddion ac antiseptig
Antiseptig
- Clorhecsidin
- Ethanol
- Ïodin-pofidon
Diheintyddion
- alcohol i olchi dwylo
- Cyfansoddyn sylfaen clorin
- Chlorocsylenol
- Glutaral
Diwretigion
- Amilorid
- Ffurosemid
- Hydrochlorothiasid
- Mannitol
- Spironolacton
Meddyginiaethau gastroberfeddol
- Pancreatic enzymesΔ
17.5.1
Meddyginiaethau trin wlser
Meddyginiaethau gwrth emetig
Meddyginiaethau gwrthlidiol
- Sulffasalasin
- HydrocortisonΔ
Carthyddion
Meddyginiaethau a ddefnyddir i drin y dolur rhydd
Ailhydradu trwy'r genau
- Halwynau Ailhydradu
Meddyginiaethau'r dolur rhydd ar gyfer plant
- Sylffad sinc
Hormonau, meddyginiaethau endocrin eraill a dulliau atal genhedlu
Hormonau adrenalin a sylweddau synthetig
Androgenau
- TestosteronΔ
Dulliau atal genhedlu
Meddyginiaethau atal genhedlu hormon trwy'r genau
- Ethinylestradiol/levonorgestrel
- Ethinylestradiol/norethisterone
- Levonorgestrel
- Ulipristal
Meddyginiaethau atal genhedlu hormon trwy chwistrelliad
- Estradiol cypionate/medroxyprogesterone acetate
- Medroxyprogesterone acetate
- Norethisterone enantate
Dyfeisiau mewngroth
- Dyfais mewngroth gyda chopr
- Dyfais mewngroth gyda phrogestin
Dulliau rhwystr
Dyfeisiau mewnblaniad
- Etonogestrel—releasing implant
- Levonorgestrel—releasing implant
Dyfeisiau i'w gosod yn y wain
- Progesterone vaginal ring
Inswlinau a meddyginiaethau eraill a ddefnyddir ar gyfer diabetes
- Gliclasid
- Glucagon
- Chwistrelliad Inswlin
- Inswlin gweithredu rhyngol
- Metfformin
Cymhellion ofyliad
- ClomifeneΔ
Progestogen
- Medroxyprogesterone acetate
Hormonau thyroid a meddyginiaethau gwrth thyroid
- Lefothyrocsin
- Potassium iodide
- Propylthiowracil
- Lugol's solutionΔ
Imiwnoleg
Asiantau diagnostig
- Tuberculin
Sera ac imiwnoglobwlinau
- Antivenom immunoglobulin
- Diphtheria antitoxin
Brechlynnau
- Brechlyn colera
- Brechlyn ddifftheria
- Brechlyn haemoffilws ffliw math b
- Brechlyn Hepatitis A
- Brechlyn Hepatitis B
- Brechlyn HPV
- Brechlyn Ffliw
- Brechlyn enseffalitis Japaneaidd
- Brechlyn y frech goch
- Brechlyn llid yr ymennydd meningococcal
- Brechlyn clwy pennau
- Brechlyn pertwsis
- Brechlyn niwmococol
- Brechlyn polio
- Brechlyn y gynddaredd
- Brechlyn Rotafirws
- Brechlyn Rwbela
- Brechlyn tetanws
- Brechlyn enseffalitis sy'n cael ei gludo ar drogod
- Brechlyn teiffoid
- Brechlyn Farisela
- Brechlyn y dwymyn melyn
Meddyginiaethau i ymlacio cyhyrau (actio ymylol) ac atalyddion colinesteras
- Atracuriwm
- Neostigmin
- Sucsamethoniwm
- Fecuroniwm
- PyridostigminΔ
Paratoadau llygad
Asiantau gwrth haint
Asiantau gwrthlidiol
Anesthetig lleol
Meddyginiaethau mioteg a thrin glawcoma
Mydriatig
- Atropin
- Epineffrin (adrenalin)Δ
Ffactor tyfiant endothelaidd gwrth-fasgwlaidd
- BefacisumabΔ
Ocsitosigion a gwrth ocsitosigion
Ocsitosigion a chyffuriau erthylbair
- Ergometrin
- Misoprostol
- Ocsitocin
- Miffepriston yn cael ei ddefnyddio gyda misoprostol Δ
Gwrth ocsitosigion
Toddiannau dialysis peritoneaidd
- Toddiant dialysis intraperitonaidd Δ
Meddyginiaethau ar gyfer anhwylderau meddyliol ac ymddygiadol
Meddyginiaethau a ddefnyddir mewn anhwylderau seicotig
Meddyginiaethau a ddefnyddir mewn anhwylderau tymer
Meddyginiaethau a ddefnyddir mewn anhwylderau iselder
Meddyginiaethau a ddefnyddir mewn anhwylderau deubegwn
Meddyginiaethau ar gyfer anhwylderau pryder
Meddyginiaethau a ddefnyddir ar gyfer anhwylderau gorfodol obsesiynol
Meddyginiaethau ar gyfer anhwylderau oherwydd defnydd sylweddau seicoweithredol
Meddyginiaethau sy'n gweithredu ar y llwybr anadlol
Meddyginiaethau gwrth asthma a meddyginiaethau ar gyfer clefyd rhwystrol cronig yr ysgyfaint
- Beclometasone dipropionate
- Budesonid
- Budesonid/formoterol
- Epineffrin (adrenalin)
- Bromid Ipratropiwm
- Salbutamol (albuterol)
Toddiannau i gywiro aflonyddwch dŵr, electrolyt a sylfaen asid
Trwy'r genau
- Halwynau ailhydradu
- Potasiwm clorid
Trwy wythïen
- Glwcos
- Glwcos gyda sodiwm clorid
- Potasiwm clorid
- Sodiwm clorid
- Sodiwm bicarbonad
- Sodiwm lactate
Amrywiol
- Dŵr ar gyfer chwistrelliadau
Fitaminau a mwynau
- Asid ascorbig (Fitamin C)
- Calsiwm
- Cholecalcifferol
- Ergocalcifferol
- Ïodin
- Nicotinamid
- Pyridocsin
- Retinol (Fitamin A)
- Ribofflafin (Fitamin B2
- Fflworid sodiwm
- Thiamin
- Calsiwm gluconadΔ
Meddyginiaethau clust, trwyn a gwddf i blant
Meddyginiaethau penodol ar gyfer gofal newyddenedigol
Meddyginiaethau i'r newyddanedig
- Sitrad caffeine
- Clorhecsidin
- IbwproffenΔ
- Prostaglandin EΔ
- Arwynebydd ysgyfeiniolΔ
Meddyginiaethau i'r mam
Meddyginiaethau ar gyfer clefydau cymalau
Meddyginiaethau a ddefnyddir i drin gowt
Asiantau addasu clefydau a ddefnyddir mewn anhwylderau gwynegol
Clefydau cymalau ieuenctid
Cyfeiriadau
Cyngor meddygol |
Sgrifennir tudalennau Wicipedia ar bwnc iechyd er mwyn rhoi gwybodaeth sylfaenol, ond allen nhw ddim rhoi'r manylion sydd gan arbenigwyr i chi. Mae llawer o bobl yn cyfrannu gwybodaeth i Wicipedia. Er bod y mwyafrif ohonynt yn ceisio osgoi gwallau, nid ydynt i gyd yn arbenigwyr ac felly mae'n bosib bod peth o'r wybodaeth a gynhwysir ar y ddalen hon yn anghyflawn neu'n anghywir. Am wybodaeth lawn neu driniaeth ar gyfer afiechyd, cysylltwch â'ch meddyg neu ag arbenigwr cymwys arall! |