Steroid
Cyfansoddyn organig yw steroid ac mae iddo bedwar cylch sydd wedi eu trefnu mewn cyfluniad moleciwlaidd penodol. Ymhlith yr enghreifftiau amlwg y mae colesterol lipid dietegol, yr hormonau rhyw estradiol a thestosteron:10-19 a'r cyffur gwrthlidiol decsamethason.[1][2] Ceir dwy brif swyddogaeth fiolegol i steroidau: mae rhai steroidau (megis colesterol) yn chwarae rhan allweddol mewn cellbilennau ac yn newid hylifedd pilenni, gweithreda llawer o steroidau hefyd fel moleciwlau signalau sy'n actifadu derbynyddion hormonau steroid.
| Enghraifft o'r canlynol | dosbarth strwythurol cyfansoddion cemegol  |
|---|---|
| Math | organic polycyclic compound, Terpenoid, biogenic lipid |
| Rhan o | steroid binding, steroid catabolic process, steroid metabolic process, steroid biosynthetic process, steroid 11-beta-monooxygenase activity |
 Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia | |
Mae strwythur craidd steroid yn cynnwys dau ar bymtheg o atomau carbon sydd wedi'u bondio mewn pedwar cylch "ymdoddedig": tri chylch yn cynnwys chwe aelod seiclohecsan (cylchoedd A, B a C yn y darlun) ac un cylch o bum aelod cyclopentane (cylch D). Mae steroidau'n amrywio yn ôl grŵp swyddogaethol, nodwedd sydd ynghlwm a'r strwythur craidd uchod, ynghyd â chyflwr ocsidiad y cylchoedd. Math o steroid yw sterolau, ac maent yn cynnwys hydrocsyl yn safle tri'r darlun a deillia eu sgerbwd o cholestane.:1785f [3] Gallant hefyd amrywio'n sylweddol wedi newidiadau i strwythur y cylch (er enghraifft, holltau yn y cylchoedd sy'n cynhyrchu secosteroidau, fel fitamin D3).
Gellir canfod cannoedd o steroidau mewn planhigion, anifeiliaid a ffyngau. Mae'r holl steroidau yn cael eu cynhyrchu mewn celloedd o'r sterols lanosterol (anifeiliaid a ffyngau) neu cycloartenol (planhigion). Deillia lanosterol a cycloartenol o cylcheiddiad y sgwâr triterpene.[4]
Cyfeiriadau
"The nuclear pregnane X receptor: a key regulator of xenobiotic metabolism". Endocrine Reviews 23 (5): 687–702. Oct 2002. doi:10.1210/er.2001-0038. PMID 12372848.
